زندگانی: «خانواده دکتر ماهان» محدودیت های محیط‌بان‌ها را تصویر کرد

حلقه وصل: ایفای نقش یک دامپزشک آنهم در سریالی تلویزیونی بازیگر را دچار محدودیت‌ها و شرایط خاصی می‌کند که تا امروز کمتر در تلویزیون ما دیده شده است. یکی از معدود سریال‌هایی که به موضوع حمایت از حیوان‌ها و محیط زیست پرداخته است، «خانواده دکتر ماهان» به کارگردانی علی محمد قاسمی و راما قویدل است که زندگی دامپزشکی که حامی محیط زیست هست را نشان می‌دهد و مشکلات شخصی و کاری او را در قالب قصه‌هایی متفاوت به تصویر می‌کشد. با امین زندگانی که ایفاگر نقش دکتر امیر ماهان در این سریال بود، درباره موضوع‌هایی مثل حمایت از محیط زیست، حضور دامپزشک‌های ایرانی، مافیای سینما و تلویزیون و ... گفت‌وگو کردیم.

** بعد از بازی در سریال «خانواده دکتر ماهان» در کار  دیگری مشغول نشدید؟

- بعد از بازی در این سریال، به عنوان بازیگر در فیلم سینمایی «بی‌عنوان» سریالی برای شبکه آی‌فیلم بازی کردم و تهیه کنندگی یک تئاتر را نیز عهده‌دار شدم و این احتمال وجود دارد که نمایش «مده‌ای سن مدار» را خارج از کشور اجرا کنیم.

** چرا نقش یک دکتر دامپزشک را قبول کردید؟

- از کودکی به حیوان‌ها علاقه داشتم و یکی از انگیزه‌هایی که باعث شد به سمت بازیگری بیایم این بود که در فیلمی دیدم مردی با سگ‌ها ارتباط خوبی دارد و در همان عالم کودکی فکر کردم که چه شغل خوبی است که می‌توانند به واسطه آن با حیوان‌ها در ارتباط باشند. البته آن زمان هنوز نگهداری حیوان‌ها در خانه‌ها و اماکن دیگر زیاد نشده بود.

** ایفای نقشی که نیم بیشتری از آن خارج از تهران تصویربرداری می‌شد، سخت نبود؟

-در ابتدا که سریال را پیشنهاد دادند، به دلیل اینکه به خاطر فعالیت‌های جانبی و تدریس در آموزشگاه باید در تهران باشم، نپذیرفتم چون قرار بود ابتدا کل سریال در شمال تصویربرداری شود. بعد از دو ماه که تولید پروژه به تعویق افتاد خانم اسکندری با من تماس گرفت که فیلم‌نامه سریال تغییر کرده است و دوستان تولید نمی‌توانند تو را پیدا کنند. راما قویدل کارگردان بخش تهران شده بود و از طرفی هم قرار بود نیمی از کار در تهران و نیمی از آن در شمال کشور تصویربرداری شود تا غیبت طولانی در تهران نداشته باشم و به کارهای شخصی‌ام برسم. اما وقتی در جریان تولید قرار گرفتیم با برنامه‌ریزی‌هایی که گروه تولید داشتند من هفته‌ای دو روز به تهران می‌آمدم و دوباره برمی‌گشتم شمال.

** از ابتدا قرار بود که سریال با دو کارگردان ساخته شود؟

- نه، در میانه راه برای آقای قویدل کارهایی پیش آمد که فصل دوم را به آقای قاسمی که از فیلمبردارها و کارگردان‌های خوب کشور هستند، سپردند.

** نقشی که شما در سریال «خانواده دکتر ماهان» بازی کردید نقش خاصی است و کمتر بازیگری در این قالب قرار گرفته است. در ابتدا که نقش دکتر ماهان را قبول کردید چه نگرانی‌هایی داشتید؟

- از نظر بار عاطفی و ویژگی‌های روحی و روانی نقش خیلی عجیب و غریبی نیست، اما از بُعد ارتباط با حیوان‌ها نقش خاصی بود که دوستش داشتم.

** به هر ترتیب حضور و استفاده از حیوان‌ها در سریالی که برای حمایت از آنها ساخته شده است، ضروری است. اما قطعا در این بخش محدودیت داشتید؟

- متاسفانه به دلیل یکسری محدودیت‌ها نمی‌توانستیم از حضور حیوان‌ها استفاده کنیم و با اینکه در فیلم‌نامه آمده بود اما از آنها استفاده نکردیم. ازطرفی هنوز امکانات موجود برای استفاده از حیوان‌ها در فیلم و سریال‌هایمان را نداریم و ویژوآل کار کردن کار بسیار گران و هزینه‌بری خواهد شد. به همین خاطر شروع کردیم به صحبت کردن درباره اتفاق‌هایی که مربوط به حیوان‌ها است. شکارها، قطع درختان و ساخت و ساز غیر مُجاز این نکته را برایمان شفاف‌تر کرد که در این سال‌ها چه سرمایه‌ای را بی توجهی مدیریتی از دست دادیم و درک نکردیم که ارزش محیط زیست ما از نفت که کالای استراتژیک است خیلی بالاتر است. بی سوادی، عدم امکانات و عدم اتحاد ارگان‌های مربوطه و اینکه هیچ وقت هیچ فردی سر جای خودش در کارهای مربوط به محیط زیست قرار ندارد. درباره ماجرایی که برای خرسی در تله اتفاق افتاد هم باید بگویم بعد از پایان بازی من در سریال این اتفاق رقم خورد و دیگر بازیگری نبود که سر صحنه این اتفاق برود و به همین خاطر تصویربردار به همراه دستیار کارگردان رفتند که این صحنه‌ها را ضبط کنند و حین این کار تله پاره شده بود و خرس وحشی به سمت آنها حمله کرده که اتفاقی چوبی زیر پای خرس گیر می‌کند و او به زمین می‌افتد. از طرفی ما خرس دست آموزهم داریم اما برای فیلم و سریال از آنها استفاده نمی‌کنند. این را نمی‌دانم که محیط زیست سفارش دهنده سریال ما بوده یا نه اما عمده‌ای از این حیوان‌ها مربوط به بخش خصوصی است و بخش خصوصی نیز به ماجرا ورود نکرد که ما بتوانیم حیوان واقعی داشته باشیم. کما اینکه این اولین سریالی است که درباره حمایت از محیط زیست ساخته می‌شود و امیدواریم زمینه ساز ساخت و اهمیت به سریال‌هایی از این دست باشد.

** اما محیط‌بان‌های ما دچار محدودیت‌های فراوانی هستند که در اصل دست و پایشان را می‌بندد.

- اینکه محیط‌بان‌های ما نمی‌توانند از اسلحه‌شان در جهت دفاع از خود استفاده کنند این خیلی بد است. محیط‌بان‌های ما به سختی از طبیعت و حیوانات حمایت می‌کنند و با حقوق کم در سخت‌ترین شرایط مشغول به کار هستند. البته باعث خوشحالی ما است که همزمان با پخش سریال «خانواده دکتر ماهان» مجلس این را تصویب کرد که محیط‌بان‌ها می‌توانند از اسلحه‌اش در مواقع خاص استفاده ‌کند. محیط زیست برای ما و نسل آینده است اما متاسفانه اتفاق‌هایی که می‌افتد خوشایند نیست.

** دکتر ماهان در این سریال می‌خواهد کرسی دامپزشکی حیات وحش را راه‌اندازی کند. در صورتیکه این رشته در کشور ما هنوز نوپا است. تحقیق‌های شما از چه منابعی بود؟

- ما از جایی که نمی‌خواستیم وزارت خانه‌ها از ما شکایت کنند، از یک زمانی به بعد دیگر ورودی به این ماجرا نداشتیم و واقعا نمی‌دانم در حال حاضر این رشته در دانشگاه‌های ما تدریس می‌شوند یا خیر. اما با توجه به تعداد محدود پزشک متخصصی که در این زمینه وجود دارد و همه آنها خارج از کشور تحصیل کرده‌اند فکر نمی‌کنم فعلا به این مرحله رسیده باشیم که این رشته را به طور تخصصی در دانشگاه‌های کشور داشته باشیم.

** برای ایفای نقش دامپزشک با دامپزشک‌هایی ارتباط داشتید؟

- یک مشاوره دامپزشکی در تهران و دانشگاه داشتیم که برخی دیالوگ‌هایمان را تصحیح می‌کردند اما وقتی به شمال رفتیم همراه ما نبودند.

** این سریال شاید برای گروه سنی نوجوان ساخته می‌شد بهتر بود. نظر شما چیست؟

- ما دو بازیگر خوب نوجوان به نام‌های کیمیا حسینی و عرفان برزین را داریم که واقعا از سوپراستارهای کار ما هستند. اما یادم نیست نسخه اصلی چقدر روی این دو نوجوان مانور می‌داد تا جایی که به داستان شمال رسیدیم تقریبا نعل به نعل جلو رفته است. شاید نویسنده درصدی از سهم بیننده را لحاظ کرده است و به هر حال ریسک هم هست که ساعت پخش و شبکه را در این مورد لحاظ کنید و شاید اگر فقط نوجوان‌ها به عنوان تنها مخاطبان این سریال در نظر گرفته می‌شدند ما باقی گروه‌های سنی را از دست می‌دادیم. با توجه به اینکه ساعتی که «خانواده دکتر ماهان» پخش می‌شود زمانی است که خانواده‌ها دور هم نشسته‌اند و نوجوان هم در آن ساعت در کنار خانواده است قاعدتا او هم در کنار خانواده با شغل محیط‌بانی آشنا می‌شود.

** به نظر شما این نوع سریال‌ها می‌تواند تاثیر مثبتی در فرهنگ سازی حفاظت از محیط زیست در مردم داشته باشد؟

- چند بار در خیابان مردمی را دیدم که از ساخت این سریال با چنین موضوعی تشکر کردند. علاوه بر این فکر نمی‌کردم این سریال تا به این اندازه مورد استقبال مردم قرار بگیرد و از طرفی نیز زمان پخش آن به گونه‌ای است که بین دو سریال شبکه‌های دیگر قرار گرفته و متاسفانه ما عادت داریم تا سریال‌هایمان را طوری پخش کنیم که مخاطب فقط یکی از آنها را ببیند! در صورتیکه تجربه نشان داده که اگر سریال‌ها در زمان خوبی چیده و پخش شوند، مردم همه آنها را تماشا می‌کنند.

** کار کردن با دو کارگردان برایتان سخت نبود؟

- وقتی شما نقشه راه داشته باشید دیگر فرقی ندارد که همراهان شما در این راه چقدر سبک‌های مختلف داشته باشند. سبک آقای قاسمی با سبک آقای قویدل فرق بسیاری داشت اما یکی از سختی‌های کار بازیگر این است که با همه شرایط خود را هماهنگ می‌کند و انعطاف یکی از تخصص‌های ما است و توانمندی یک بازیگر در انعطافش می‌تواند به رشد کاراکترش کمک کند. ممکن است در یک کار به هر دلیلی کارگردان تغییر کند و نوع نگاه جدیدی به بازیگر و نقشش شود و این بازیگر است که باید پاساژی در این بین پیدا کند و از بازی قبلی با کارگردان قبلی به بازی جدیدش با کارگردان جدید پرشی داشته باشد که مخاطب متوجه نشود. خیلی از بازیگران هستند که 50 برداشت بازی می‌کنند و شمای مخاطب برداشت خوب و نهایی‌اش را می‌بینید و از توانمندی او تعریف می‌کنید، اما اینها موقت هستند. اگر شما توانایی تغییر نداشته باشید. حتی چندی پیش خبری خواندم که یونسکو میزان سواد را دانستن یک زبان دیگر یا کار با کامپیوتر نمی‌داند و سواد یک انسان را به قدرت تغییر آن انسان در شرایط خاص می‌داند و این خیلی خوب است.

** ظاهر شما در این سریال جلب توجه می‌کند. تغییر رنگ مو پیشنهاد خودتان بود؟

- در یکی از جالسه‌های قبل از شروع سریال به همراه آقای قویدل و خانم اسکندری حضور داشتم و یاد خاطره‌ای از سریال «معصومیت از دست رفته» افتادیم و دوستان گفتند اگر بتونیم ظاهر امین را تغییر اساسی بدیم خیلی خوب می‌شود و آقای قویدل هم رنگ موی خودش را پیشنهاد داد. از طرفی حفظ کردن راکورد موهای رنگی در طولانی مدت سخت است و آقای اسکندری که طراح گریم مشترک این سریال و سریال معصومیت از دست رفته بودند و در آنجا تصمیم گرفتند که مو و ریش من را رنگ کنند، گفتند که موی رنگی به امین می‌آید و در آخر موهایم این رنگی شد.

** خودتان این تغییر را دوست داشتید؟

- بله اصولا از آن دسته بازیگرانی هستم که تغییر را دوست دارم. اوایل که وارد سینما شده بودم زیاد می‌شنیدم که سینما به دست چشم سبزها است اما ما چنین چیزی ندیدیم و بیشتر قد کوتاه‌ها، صدا کلفت‌ها و ... سینما را دست گرفتند و الان هم بیلبوردها نشان می‌دهد که ما در چه شرایطی قرار داریم، اما یک حُسنی ایجاد کرد که توانمندی بازیگری هم می‌توانست در مسیر ستاره شدن قرار بگیرد. چون از همان ابتدای فعالیتم در سینما و تلویزیون نمی‌خواستم متهم به این باشم که به خاطر چشم سبزم مرا برای نقشی انتخاب کردند، برای قرار گرفتن جلوی دوربین آدم تنوع طلبی هستم و هیچ نگرانی از این بابت ندارم. هیچوقت به این اعتقاد نداشتم که قرار است چهره‌ام برایم کاری بکند.

** در آموزشگاه بازیگری‌تان تدریس هم می‌کنید؟

- حدود پنج سالی است که این آموزشگاه را راه‌اندازی کردیم و خودم هم تدریس می‌کنم.

** به تازگی قرار است تا سریال «مُلک سلیمان» ساخته شود. با شما در این باره صحبتی شده است؟

- نه هنوز هیچ کسی با من تماسی نگرفته و از خبرها متوجه شدم که می‌خواهند چنین سریالی را تولید کنند. من جزو لیستی هستم که نباید در سینما و تلویزیون فعال باشم! هر زمان نقش خاصی مثل مسلم در مختارنامه و حضرت سلیمان به من پیشنهاد شد یکی دو بار تا مرز فسخ شدن پیش رفت و دوباره به سمت من برگشتند و این اتفاق برای خیلی از بازیگران در سینما افتاده است. یادم هست در آن زمان آقای میرباقری و بحرانی اصرار داشتند که من این نقش‌ها را بازی کنم. من آموزشگاهم را دارم و کار خودم را انجام می‌دهم و دغدغه‌ای برای این موارد ندارم.