عباس، ماه حسین (ع) یا ماه بنی هاشم؟

به گزارش حلقه وصل: یکی از القاب مشهوری که به حضرت عباس فرزند امیر مؤمنان علیه السلام نسبت داده می شود، قمر بنی هاشم است؛ یعنی ایشان به همانند ماه در بین فرزندان هاشم درخشش دارد. اما جناب هاشم کیست و فرزندان ایشان چه کسانی هستند؟ هاشم فرزند عبد مناف، جد دوم پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله است. فرزندان او شیبه معروف به عبدالمُطَّلِب، اسد، ابوصَیفی، و نَضله هستند. عبدالله، ابوطالب، حمزه، عباس و ابولهب از مشهورترین فرزندان عبدالمطلب هستند. مجموع فرزندان عبدالمطلب به بنی‌هاشم معروفند.

پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله فرزند عبداللهو امیر مؤمنان علی علیه السلام فرزند ابوطالب هستند، لذا با هم نسبت پسر عمویی دارند. ابوطالب با دخترعموی خود که دختر اسد بود ازدواج کرد. نام همسرش فاطمه مشهور به فاطمه بنت اسد بود که حاصل ازدواج مبارکشان، ولادت امیر مؤمنان علیه السلام شد. حمزه عموی پیامبر (ص) هم در جنگ احد به شهادت رسید. بنی العباس نیز از فرزندان عباس هستند که متأسفانه تبدیل به بزرگ ترین دشمنان عترت شدند. ابولهب هم که بزرگ ترین دشمن پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله بود که سوره ای از قرآن یعنی «تَبَّتْ یَدا أَبی لَهَب وَ تَبَّ» در مذمت او نازل شد. تمام بنی هاشم از قبیله مشهوری به نام «قریش» بودند که گفته می شود جد دوازدهم پیامبر صلی الله علیه و آله بود، لذا همگی آنها مشهور به قریشیان بودند.

با این توضیحات می توان فهمید بنی هاشم متشکل از افرادی بودند که بعضی از آنان مسیر صالحیت و بندگی خدا را پیمودند و برخی نیز تبدیل به بدترین خلایق شدند و بنده شیطان شدند. در هر صورت پیامبر صلی الله علیه و آله و فرزندان علی بن ابی طالب علیه السلام همگی هاشمی محسوب می شوند، همچنان که بنی العباس نیز خود را هاشمی می دانند. همین امر سبب سوءاستفاده عباسیان از موقعیت نسبی‌شان شد تا بر مردم حکومت کنند.

اما عباس بن علی بن ابی طالب علیه السلام شخصیت وارسته ای داشت و وارستگی ایشان نه به دلیل نسبت ایشان به بنی هاشم بود بلکه به دلیل اطاعت و تبعیتی بود که از خاندان وحی داشت. او شخصیتی بود که خداوند به مسیرهای رشد هدایتش کرد، راهش را یافت و در این مسیر تا پای جان ایستادگی کرد. عباس علیه السلام دریافت که اهل بیت وحی همان باب هدایت خدا هستند که اگر از آن طریق وارد شود، به اوج بندگی خدا می رسد و در واقع بندگی خدا در گروی اطاعت از امر رسول و خلفای بر حق اوست.

او به این فهم رسید که اهل بیت وحی همانند خورشیدی عالم‌تاب هستند که حیات تمام موجودات وابسته به نور همان خورشید است، همچنان که امام رضا علیه السلام در وصف مقام امام فرمود «الْإِمَامُ كَالشَّمْسِ الطَّالِعَةِ الْمُجَلِّلَةِ بِنُورِهَا لِلْعَالَمِ»؛ یعنی امام همانند خورشید تابانی است که بر تمام دنیا نورافشانی می کند.» در این بین، شیعیان نیز پرتوهای این خورشید هستند که هرچه مقرب‌تر، پرنور ترند، آنجا که امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود «خُلِقَ شیعَتُنا مِنْ شُعاعِ نُورِنا»؛ یعنی شیعیان ما از شعاع نور ما خلق شدند و بعد فرمود «نُورُهُمْ یُضِیءُ عَلَى مَنْ سِوَاهُمْ كَالْبَدْرِ فِی اَللَّیْلَةِ اَلظَّلْمَاءِ»؛ یعنینور آنان، بر دیگران همانند ماه کامل در شب تاریک، نور می افشاند.

با این توصیفات، بهترین وصفی که می توان از عباس علیه السلام داشت، این است که بگوییم او قمر الحسین (ع) است و ماه آنچه را که از خورشید می گیرد، بازتاب می دهد؛ یعنی هرکه در شب دنیا از نور حسینی بهره می گیرد، به واسطه همان نوری است که ما آن را قمر الحسین می دانیم.