«تحریم جشنواره» یک آدرس غلط است!/ «فجر» و چالش بلیت‌فروشی مردمی

حلقه وصل: سجاد نوروزی مدیر پردیس سینمایی «آزادی» از سینماهای مردمی میزبان چهل‌ویکمین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر در گفتگو با خبرنگار مهر درباره برخی ابهامات درباره فروش اینترنتی بلیت‌های مردمی جشنواره گفت: برخی مسائل مربوط به امروز نیست. حداقل از سال ۹۸ که بنده در سینما آزادی درگیر فرآیند برگزاری جشنواره بوده‌ام و همواره پرمخاطب‌ترین سینمای مردمی جشنواره هم بوده‌ایم، معتقدم برخی معضل‌ها همواره وجود داشته است. جشنواره فیلم فجر نیاز به تحول ساختاری در نوع نگاه به اکران‌های مردمی دارد.

وی افزود: متأسفانه بخشی از نهادها و ارگان‌های دولتی، هر ساله همزمان با جشنواره فیلم فجر برای دریافت بلیت‌های پرسنلی به وزارت ارشاد فشار می‌آورد و این معضلی است که ارشاد هر سال با آن مواجه است. اشتباهی هم که در تمام این سال‌ها مرتکب شده‌ایم این است که ارشاد یک بار برای همیشه تکلیف خود را با این درخواست‌ها روشن نکرده است. محدودیتی که امروز در کاخ جشنواره و سالن اصحاب رسانه وجود دارد، پاسخگوی همه درخواست‌های رسیده به دست ارشاد نیست و ارشاد هم ناگزیر باید بخشی از این درخواست‌ها را به سمت سینماهای مردمی هدایت کند. این همان مسئله‌ای است که به نظرم نیاز به یک تحول ساختاری دارد.

درباره معضلات تکراری هر سال صحبت می‌کنیم!

نوروزی گفت: ما نباید هر سال درباره معضلاتی که سال قبل هم با آن مواجه بوده‌ایم صحبت کنیم. اگر می‌خواهیم مطابق جشنواره‌های معتبر دنیا عمل کنیم، من فکر نمی‌کنم جشنواره‌هایی مانند کن، برلین و حتی جشنواره‌های درجه پایین‌تر بخشی تحت عنوان اکران مردمی داشته باشند! اگر می‌خواهیم بگوییم ما در ایران می‌خواهیم طبق مدل خودمان جشنواره برگزار کنیم و بخشی را به اکران مردمی اختصاص دهیم، واقعاً با این وضعیت امکانش محقق نمی‌شود. ما در سیاست‌گذاری این بخش از جشنواره روی همان ریلی داریم حرکت می‌کنیم که در دهه ۷۰ و ۸۰ در جشنواره تدارک دیده بودیم. آن سازوکار در آن شرایط پاسخگو بود اما امروز در دهه ۹۰ پاسخگو نیست. آن دوره گذشته است. ابتدا باید این مسئله را بپذیریم و بعد تکلیف‌مان را با نهادها و ارگان‌های مختلف تعیین کنیم. اینکه به هر نهاد و ارگانی در طول جشنواره سالنی اختصاص دهیم اشتباه است و بعدها در بازه اکران عمومی فیلم‌های تأثیر خود را نشان می‌دهد.

مدیر سینما آزادی در ادامه گفت: در همین دوره از جشنواره هرچند با سالن خالی از مخاطب مواجه نیستیم اما نمونه‌هایی داشتیم که تعداد مخاطب داخل سالن حین اکران فیلم، کمتر از تعداد بلیت فروخته شده در بازه پیش‌فروش باشد. ما واقعاً نیاز به یک بازنگری کلی در بخش فروش بلیت‌های مردمی داریم و نباید اجازه دهیم برخی اتفاقات و امواج سیاسی و اجتماعی اخیر باعث تحلیل اشتباه ما بشود.

«تحریم جشنواره» یک آدرس غلط است!/ «فجر» و چالش بلیت‌فروشی مردمی

این مدیر سینمایی با تأیید افت مخاطبان مردمی جشنواره نسبت به دوره گذشته گفت: این افت کاملاً طبیعی است و اتفاقاً درباره همین افت مخاطب است که معتقدم نباید گرفتار تحلیل‌های اشتباه شویم. شرایط تولید سینمای ایران در یک سال گذشته مشخص است. تعداد فیلم‌هایی که پروانه ساخت دریافت کرده و به مرحله تولید رسیده‌اند مشخص است و می‌دانیم چه تعداد از این آثار مربوط به بخش خصوصی بوده و چه تعداد با سرمایه‌گذاری‌های دولتی و حاکمیتی به سرانجام رسیده‌اند. به همین دلیل معتقدم ترکیب فعلی فیلم‌های حاضر در جشنواره از ماه‌ها قبل به دلیل شرایط حاکم بر چرخه تولید کاملاً مشخص بود. حتی اگر ناآرامی‌های ماه‌های اخیر هم نبود، بازهم ترکیب فیلم‌های حاضر در جشنواره تغییر چندانی نمی‌کرد. اشتباه رایج در برخی تحلیل‌ها درباره شرایط جشنواره امسال، ربط دادن به حوادث سه چهار ماه اخیر است. از نظر من اگر این اتفاقات هم نبود، تا ۸۰ درصد ترکیب فیلم‌های جشنواره همین بود که هست.

مخاطب امروز انتخاب می‌کند و همه فیلم‌های فجر را نمی‌بیند

نوروزی گفت: اینکه از همین فیلم‌ها چند بازیگر در نشست‌های رسانه‌ها حضور داشته باشند و یا نداشته باشند، مسئله دیگری است. مسئله اصلی‌تر این است که آن سیاست‌گذاری‌ای که باید منجر به تغییر ریل تولید و جذب مخاطب در سال پیش رو می‌شد، صورت نگرفته است. ترکیب فعلی فیلم‌های حاضر در جشنواره ترکیبی نیست که مخاطبان سینمای ایران با شوق و ذوق به تماشای آن‌ها بنشینند و با اشتیاق برای آن‌ها بلیت تهیه کنند. جرقه این اتفاق هم مربوط به امروز نیست و از سال ۹۸ شاهد چنین شرایطی در جشنواره هستیم. در این سال‌ها همواره چند فیلم مشخص مورد توجه مردم قرار گرفته‌اند و این در حالی است که تا پیش از آن مردم در دهه ۸۰ برای همه فیلم‌های جشنواره صف می‌ایستادند. تا اواسط دهه ۹۰ شاهد این صفوف برای همه فیلم‌ها بودیم. با رشد شبکه‌های اجتماعی است که مردم در میان فیلم‌ها دست به گزینش و انتخاب می‌زنند. حتی کامنت‌های مربوط به فیلم‌ها و اخبار پیش‌تولید آن‌ها را دنبال می‌کنند تا براساس آن‌ها فیلم‌هایی که می‌خواهند تماشا کنند را انتخاب کنند.

این سینمادار ادامه داد: نگاه مخاطب دیگر نگاه کلاسیک سابق نیست که بخواهد همه فیلم‌های جشنواره را ببیند. در چنین شرایطی و پس از عبور از دو سال سخت کرونایی، چرا باید توقع داشته باشیم در زمینه استقبال از فیلم‌های جشنواره امسال اتفاق ویژه‌ای رقم بخورد؟ به خصوص که بخشی از فیلمسازان شاخص و حتی جوان سینما مانند محمدحسین مهدویان، نیما جاویدی و محمد کارت که در چند جشنواره گذشته اتفاقات ویژه‌ای را رقم می‌زدند، طی یکسال گذشته مشغول سریال‌سازی بودند و این اتفاق باعث شد بخش مهمی از توان سینمای ایران مشغول سریال‌سازی برای شبکه خانگی باشند.

اگر حوادث ۴ ماه اخیر نبود هم شرایط جشنواره همین بود

وی افزود: اتفاق بد در تحلیل این شرایط این است که بگوییم به دلیل چهارماه اخیر وضعیت سینما این است. واقعیت این است که این شرایط محصول اتفاقات یک سال اخیر است. یک سالی که سیاست‌گذاری تولید در راستای جذب مخاطب متحول نشده است. کارگردان‌های تراز اول مشغول سریال‌سازی بوده‌اند و به دلیل کرونا سینما دچار ریزش مخاطب شده است. در کنار همه این عوامل یک عامل تحولات سیاسی و اجتماعی هم پیدا شده که صرفاً موجب التهاب بیشتر شرایط شده است، وگرنه در نبود این اتفاقات هم شرایط امروز سینما و جشنواره ما همین بود. صحبت از تأثیر اتفاقات و تصمیماتی مانند تحریم جشنواره بر شرایط امروز، آدرس غلط دادن است.

نوروزی تأکید کرد: فیلم‌های حاضر در جشنواره امسال به هزار و یک دلیل که می‌توان درباره هر یک به تفصیل هم صحبت کرد، مخاطب عام ندارند. تأثیر این شرایط که امروز درباره‌اش صحبت می‌کنیم را سال آینده در چرخه اکران هم خواهیم دید.

برای کدام فیلم جشنواره امسال تبلیغ کردیم؟

این سینمادار به ضعف تبلیغات برای فیلم‌های حاضر در جشنواره امسال هم اشاره کرد و گفت: کافی است تبلیغات امسال را با تبلیغات سال‌ها قبل مقایسه کنید. آیا هیچ فیلمی امسال تبلیغات داشته است؟ تنها یک یا دو فیلم از ترکیب این فیلم‌ها تبلیغات داشته‌اند که خب تأثیر آن را در استقبال از آن‌ها داریم می‌بینیم. یکی از این فیلم‌ها «کت چرمی» بود که اکرانش در جشنواره به سانس فوق‌العاده هم رسید. به دلایلی که بابت افت مخاطبان امسال جشنواره به آن اشاره کردم، عامل نبود تبلیغات را هم باید اضافه کنید که عامل بسیار مهمی است./مهر