کلاس درس مداحی رهبر انقلاب

حلقه وصل: دیدار سالانه مداحان با مقام معظم رهبری امسال یک روز جلوتر و در شب میلاد حضرت زهرا (س) برگزار شد. دیداری که رهبر انقلاب توجه ویژه‌ای به آن دارند و از زمره دیدارهای شیرین ایشان به حساب می‌آید و درباره‌اش فرموده‌اند: «یکی از بهترین جلسات ما و شیرین‌ترین خاطرات اجتماعی و جلساتی ما، جلسه‌ روز ولادت حضرت زهرا (س) است که هر سال با شما عزیزان داشته‌ایم» 

این دیدار هر سال یک مانیفست مداحی به حساب می‌آید و مداحان هم از عملکرد چندسال گذشته خود ارزیابی به دست می‌آورند و هم برای ادامه، نقشه راه می‌گیرند. امروز رهبر انقلاب سخنان خود را با موضوع مداحی شروع کردند. ایشان در طول ۴۰ سال دیدار با مداحان نشان دادند که به مختصات مداحی کشور بسیار واقف هستند. رهبری با یک ابراز رضایتی امروز فرمودند سال‌های ابتدایی که این جلسه برگزار می‌شد، ۱۰۰ تا ۲۰۰ نفر مهمان داشت، اما امروز هزاران نفر در سراسر کشور مسلط به ابزارهای لازم مداحی فعالیت دارند و در تلاش برای جذب مخاطب و اثرگذاری بر آنان هستند. بیتی از صائب تبریزی خواندند که «عشاق را به تیغ زبان گرم می‌کنیم/ چون شمع، تازیانه پروانه‌ایم ما» و فرمودند این وصف حال مداحان است.

رهبر انقلاب امروز مروری بر موفقیت‌های مداحان در گذشته هم کردند و با اشاره به تلاش‌های آنان در برهه‌های حساس مانند دفاع مقدس، فتنه ۸۸، حماسه ۹ دی و ... فرمودند: مداحی میراث شیعه است و باید افتخار کنید که مداحی انجام می‌دهید. مداح خورشید مداح خود است.

اما آنچه امروز بیش از همه برای مداحان و مخاطبان هیأت و دوست‌داران این عرصه شاید مهم و اثرگذار بود، از جایی شروع شد که رهبر انقلاب وارد بحث شعر در مداحی شدند و ابتدا در ارزیابی فرمودند امروز از لحاظ نوع مداحی و اشعار پیشرفت خوبی نسبت به گذشته داریم، اما باز هم باید به مواردی دقت شود. ایشان قرآن، نهج‌البلاغه، صحیفه سجادیه، دعای عرفه و ... را برای مداحان مثال زدند که دارای ظاهری زیبا و شگفت‌آور و همچنین باطنی عمیق هستند و فرمودند: شعر مداحی هم باید این چنین باشد، اما درسی هم دادند که توقع را نباید بالا بُرد؛ بلکه فرمودند نمی‌توان مانند آن‌ها آورد که در صدر اسلام هم شاعران توانای دوران جاهلیت نتوانستند مانند قرآن بیاورند، اما این شیوه و هدف کار شما باید باشد.

درس دوم مقام معظم رهبری هم در حوزه شعر بود؛ آنجا که فرمودند مضمون و محتوا در شعر بسیار مهم است. شعر خوب ممکن است مضمون خوبی نداشته باشد. بنابراین شعر هم باید خوب باشد و هم خوش مضمون. ایشان سال‌های قبل بارها فرموده بودند که یک شعر خوب می‌تواند کار چندین ساعت منبر را کند و امروز هم به بیان دیگری فرمودند گاهی مضامینی در شعر هست که فرد در سخنرانی بارها اشاره کرده است اما زمانی که با شعر و صدای خوب ارائه می‌شود انگار موضوع جدیدی است.

درس بعدی رهبر انقلاب در زمینه مداحی و منبر بود. تذکر بجایی که مسیر مداحی را شاید از انحراف نجات دهد و آن هم اینکه ایشان فرمودند مداحی منبر نیست به این معنا که مداح نباید به سخنرانی بپردازد بلکه باید از همان سلاح شعر خود استفاده کند و در بیان دقیقی فرمودند مداحی در امتداد منبر است.

آهنگ و موسیقی، مبحث بعدی درس مقام معظم رهبری در این کلاس بود که بسیار دقیق فرمودند آهنگ گاهی بدون لفظ هم دارای معناست. آهنگ گاهی انسان را به شجاعت وامی‌دارد که با اشاره به حاج صادق آهنگران فرمودند مانند کار «ای لشکر صاحب الزمان» ایشان و بعد هم فرمودند برخی آهنگ‌ها انسان را به گناه می‌کشاند مانند آهنگ‌های ترانه‌ها که اغلب نامناسب است. بعد فرمودند مداحان مراقب باشند شعر و مداحی‌شان در مصیبت، سینه‌زنی و مدح مخلوط به این آهنگ‌ها نشود.

رهبر انقلاب امروز درباره جایگاه مداحان هم نکته ظریفی فرمودند تا این قشر بیش از پیش به جایگاه خود واقف باشد. ایشان فرمودند: مداحی ظرفیت و فرصت بزرگی است که باید کشور و انقلاب از آن بهره ببرد. مبارزه با طاغوت، مبارزه با استکبار و مبارزه با فساد کار شماست. ما گاهی دستور می‌دهیم و استدلال می‌کنیم اما عملیاتی نمی‌شود زیرا فضای کشور آماده نیست؛ شما می‌توانید فضاسازی و فرهنگ‌سازی کنید. من سال‌های قبل به شما در خصوص خانواده و فرزندآوری گفتم، بدانید اهمیت کار شما در این حوزه‌های از وزارت بهداشت بیشتر است. شما می‌توانید بصیرت‌دهی و امید‌دهی به کشور کنید تا نقشه‌های دشمن نقش‌ برآب شود.

البته معلم امروز فقط درس نداد تا شاگردان برای عملیاتی شدنش خودشان سراغ راهکار بروند؛ بلکه در کلاس درس از شرط و شروط‌های این اثرگذاری هم فرمود. گفتند که اول شرط این مهم، دغدغه هدایت مردم داشتن است. بعد فرمودند: پول، شهرت و جایگاه را نمی‌توان به طور کامل کنار گذاشت؛ زیرا انسان هستیم اما هدف اصلی را هدایت قرار دهید و نگذارید این‌ها هدف اصلی را به حاشیه ببرد. ایشان دومین شرط را معرفت اندوزی دانستند و توصیه کردند که مداحان کتاب بخوانند، مانند کتاب‌های شعر، کتاب شهید مطهری، اخلاق ، حدیث و تفسیر قرآن و در آخر هم فرمود به روز باشید و نسبت به شرایط روز جهانی و حوادث مطلع باشید.

کلاس درس امروز مداحی که رهبر انقلاب به پا کردند، مانند همیشه که ایشان می‌فرمایند یک مهندسی خوب داشت و نقطه شروع و پایانش مرتبط به هم بود، از جایگاه مداحی فرمودند، درس و تذکر دادند، از همه مهمتر راهکار هم ارائه کردند که چه باید کرد.

الحق که رهبر معظم انقلاب اشراف بسیار خوبی بر اوضاع امور مختلف کشور به خصوص مداحی و هیأت دارند و به قول یکی از بزرگان عرصه مداحی، نکات ایشان هرساله جدید، به‌روز و دقیق است. ۴۰ سال است که مداحان به دیدار ایشان می‌روند و هر سال از زاویه جدیدی ایشان به جایگاه هیأت و مداحی اشاره می‌کنند./ فارس