تغییرات معطوف به اصلاح در ساختار تلویزیون/ آیا فرآیند سریال‌سازی صداوسیما نیز تغییر می‌کند؟

حلقه وصل: تغییر مدیریت در مراکز و سازمان‌ها اغلب با نگاهی معطوف به اصلاح رویه‌ها، رفع کاستی‌ها و با هدف بهبود عملکرد کلی یک مجموعه به قوع می‌پیوندد. به طور کلی در پس هر تغییر، اراده‌ای معطوف به اصلاح که میل به تکامل دارد نیز نهفته است. اخیرا در مرکز سیما فیلم صداوسیما جواد رمضان نژاد - که حدودا 3 سال مدیریت این مرکز را بر عهده داشت -  جای خود را به مهدی نقویان داده است. روز گذشته «محسن برمهانی» معاون سیمای رسانه ملی، در حکمی «مهدی نقویان» را به سمت رئیس مرکز سیمافیلم منصوب کرد.

*تلویزیون منبع اصلی سریال‌های پرمخاطب

سیما فیلم یا مرکز امور نمایشی سیما در سال‌های پس از جنگ تحمیلی و اوایل دهه 70 با هدف تولید محصولات تصویری با درجه کیفی «الف ویژه»، «الف» و «ب» در قالب فیلم سینمایی، داستانی و مستند ذیل مجموعه معاونت سیمای سازمان صدا و سیما آغاز بکار کرد. سریال امام علی (ع)، مختارنامه، معمای شاه، در چشم باد، تنهاترین سردار، کیف انگلیسی، یوسف پیامبر و... از جمله شناخته شده‌ترین آثار سیما فیلم در دهه‌های گذشته هستند. سیما فیلم از سال 1381 زیرمجموعه معاونت سیمای سازمان صداوسیما قرار گرفت و این مسئله تا امروز نیز ادامه یافته است. تحقیق، بررسی، تجزیه، تحلیل و حفظ اطلاعات مربوط به صنعت تصویری کشور و به طور کلی توجه ویژه به تولیدات نمایشی از جمله وظایفی است که برعهده ریاست این مرکز قرار گذاشته شده است.

*سریال مهم‌ترین ابزار رقابتی رسانه ملی

کیفیت مجموعه‌های تلویزیونی سال‌های اخیر در مقایسه با آثار دهه‌های گذشته، نتوانسته رضایت مخاطبان تلویزیون را کسب کند. تا جایی که بازپخش یک اثر مربوط به سال‌های گذشته، مخاطبی بیش از تولیدات جدید صداوسیما را پای تلویزیون می‌نشاند. از سوی دیگر نیز این نقد که سریال به عنوان مهم‌ترین ابزار رقابتی رسانه ملی برای حضور در کارزار رقابت با شبکه نمایش خانگی و محتواهای تولیدی شبکه‌‌های اجتماعی نادیده گرفته شده، طی سال‌های اخیر همواره بیان شده است. در حالی که افزایش تولیدات شبکه نمایش خانگی و رقابت موجود میان پلتفرم‌های اینترنتی، عملا رسانه ملی را از میدان رقابتی آثار نمایشی خارج کرده است، تغییرات در ساختار سریال‌سازی صداوسیما یک ضرورت به شمار می‌رفت. تلویزیون تا بیش از این قافیه را به رقبا واگذار نکرده، باید برای ارتقای کیفیت محصولاتش اقداماتی اساسی انجام دهد.

*نه به استمرار وضع موجود!

برخی انتصابات در وضعیت کنونی صداوسیما از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و می‌تواند ناشی از تغییر در نگاه و رویه‌ها تلقی گردد. سیما فیلم که در سال‌های گذشته نتوانسته بود مسیر سابق تولید آثار نمایشی «الف ویژه» را همچون گذشته طی کند - ناگفته نماند که برداشت سینمایی سریال موقعیت مهدی از تولیدات سیمافیلم سیمرغ بهترین فیلم جشنواره فجر سال گذشته را کسب کرد - اکنون با تغییر در ساختار مدیریتی خود مواجه شده است. تغییر در مدیریت مرکز امور نمایشی صداوسیما و تمایل به تقویت مهم‌ترین ساختار سریال سازی سازمان صداوسیما از تغییر در رویه‌ها حکایت می‌کند.

در برزخ تولید مجموعه‌های بی‌کیفیت تلویزیونی، نگاهی نو که ظرفیت‌ آثار نمایشی و اهمیت حوزه فیلم و سریال را به عنوان ابزار رقابتی رسانه ملی برای ارتباط با مخاطب بشناسد،‌ می‌تواند تغییراتی جدی در فرآیند سریال سازی تلویزیون و کمیت یا کیفیت آثار تلویزیونی به وجود آورد.  

*فرآیند تولید مجموعه‌های تلویزیونی یکپارچه می‌شود؟

البته باید در نظر داشت که در شرایط کنونی سیاستگذاری در ارتباط با تولید مجموعه‌های تلویزیونی برعهده مرکز امور نمایشی سیما (سیمافیلم) نیست و تصمیم‌سازی برای تولید سریال در صداوسیما دچار یک وضعیت چندپاره و تحت تاثیر گروه‌ها و مراکز تصمیم‌گیر متعدد است. 

به نظر می‌رسد تغییر در مدیریت سیما فیلم می‌تواند نقطه‌ آغازی برای شروع تغییرات فنی و ساختاری در روند ساخت سریال‌های تلویزیونی باشد. به شیوه‌ای که مسیر تصویب فیلمنامه و گذار از فرآیندهای تولید، نظارت، پخش و روندهای ساخت آثار نمایشی با اعمال تغییراتی در گروه‌های ستادی تولید فیلم و سریال شبکه‌ها دچار تغییر و ذیل یک مجموعه متمرکز مسیر خود را طی کند. 

روندی که بنا بود از ابتدای مدیریت پیمان جبلی بر سازمان صداوسیما، با اتخاذ تدابیری علیه استمرار وضع موجود رسانه ملی، مسیر اصلاح فرآیندها را آغاز کند. مدیران رسانه ملی این روزها بهتر از گذشته دریافته‌اند که رستگاری مجموعه تحت امرشان در خلاف آمد عادات رایج، ترک محافظه‌کاری و علیه حفظ و استمرار وضع موجود است./فارس