آذرپندار: زیر بار تعطیلی جشنواره فیلم کوتاه تهران نمی‌روم/ اکثریت فیلم‌سازان می‌خواهند در جشنواره باشند

حلقه وصل: به گزارش حلقه وصل،  دومین نشست سی و نهمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران صبح یکشنبه ۲۴ مهرماه در مجموعه باغ زیبای تهران برپا شد تا مهدی آذرپندار دبیر این رویداد به تشریح جزئیات آن بپردازد.

انتقاد برخی از فیلم‌سازان به برگزاری این جشنواره در شرایط فعلی یکی از حواشی مهم این جشنواره است، پیش‌بینی سختی نیست اگر این موضوع را از موضوعات مهم آذرپندار برای بیان در این نشست بدانیم، پیش‌بینی سخنی انجام نداده‌ایم.

*سعی داشتیم سلایق مختلف در جشنواره باشند

مهدی آذرپندار در ابتدای این نشست بیان کرد: فضا این روزها کمی سوءتفاهم برانگیز است و خواهشم این است که وفادارانه‌تر مثل همیشه در انعکاس این نشست برخورد کنید. ما روزی که نشست خبری اول را برگزار کردیم برخی گفتند چرا باید دو نشست خبری داشته باشیم؟ این موضوع البته استاندارد است اما واقعیت این است که قبل از انتخاب فیلم‌ها برخی موارد را بگویم و شما ما را بسنجید. ما در این دوره وعده جشنواره‌ای با تنوع و گستردگی ژانرها را دادیم و سیاست ما این بود که به این آثار بهای بیشتری بدهیم و گفتیم هیئت انتخاب خواهیم داشت و به رأی آن‌ها احترام می‌گذاریم و این تلاش را کردیم که سلایق مختلف در جشنواره حضورداشته باشد. سعی کردیم در این دوره با یکی کردن هیئت انتخاب و داوری در بخش‌های مختلف برخی حساسیت‌ها را کمتر کنیم البته تعداد فیلم‌های پذیرفته کمتر شد چون سختگیری از جهت فرمی و تکنیکی و انطباق با تعاریف داشتیم در بخش مستند و تجربی کاهش اثر داشتیم چون سعی کردیم فیلم‌هایی را انتخاب کنیم که باکیفیت‌تر باشد. بخشی ازآنچه گفته بودیم محقق شد امروز جشنواره ۱۰ باکس برای فیلم‌های داستانی دارد که آثار آن متنوع است. ۱۰ فیلم کمدی داریم، در حوزه فانتزی ۹ فیلم داریم و در ژانرهای مختلف فیلم‌های متعددی در جشنواره حضور دارند.

وی در ادامه با اشاره به زمان‌بندی جشنواره در اعلام فیلم‌ها گفت: ما ۲۳ شهریور قرار بود که لیست فیلم‌ها را اعلام کنیم و یکی از دوره‌هایی بود که این فرایند حاشیه نداشت و اعتراضات بسیار کمتر از ادوار گذشته بود. این نشان می‌داد که روال جشنواره به‌درستی پی گرفته‌شده است. این روال داشت با این نظم پیش می‌رفت و همکاران من برنامه‌ریزی‌های دقیقی کرده بودند و قرار بود اتفاقاتی نو و  جدید رخ بدهد.

*تعطیلی ننگ است، زیر بارش نمی‌روم

وی ادامه داد: اما اتفاقات اخیر که افتاد از یکجایی به بعد دوستان به نتایجی رسیدند که شاید برگزاری جشنواره در شرایط فعلی کار درستی نباشد. بحث ازاینجا شروع شد که عده‌ای تبلیغات ما برای برگزاری را نمادی از عادی‌سازی اوضاع پنداشتند و فضاهایی شروع شد. ماقبل از اینکه این انصراف‌ها شروع شود فضای اجتماعی ملتهب‌تر بود اما انصرافی به ما نرسیده بود. از هفته گذشته این فضا و تلقی که در اذهان ایجاد کردند، مبنی بر اینکه برگزاری جشنواره به معنای عادی‌سازی امور بود. همیشه می‌گفتم جشنواره یک رویداد مستقل است اما چه اتفاقی افتاد که گفتند این رویداد حاکمیتی است؟ حتماً برای تبلیغ فیلم‌ها روزهای سختی راداریم ما هم این‌طور فکر می‌کنیم من جمهوری اسلامی را حرم می‌دانم و در این ایام ناراحتم، هر طرف این طیف بایستید می‌بینید اتفاقات خوشایند نیست،  از زاویه نگرانی برای جمهوری اسلامی هم ببینید، متوجه می‌شوید شرایط خوب نیست. آیا در همه شئون حدی از این رخدادها اتفاق است یا نه؟ خیلی از چیزها تعطیل نشده است، اگر قرار باشد جشنواره تحت‌الشعاع این اتفاقات تعطیل شود، ننگ بزرگی است که زیر بارش نمی‌روم، معتقدم تعطیلی این جشنواره اتفاق مناسبی نیست گرفتن این تریبون محدود جشنواره و سینما از جوانان خوب نیست، اگر باور داریم جوانان فیلم ساخته‌اند و آثارشان بازتاب جامعه است نمایش‌ این فیلم‌ها قطعاً تناقضی با اتفاقات اخیر ندارد.

آذرپندار خاطرنشان کرد: وقتی صحبت از تعویق جشنواره می‌شود، باید بپرسیم تعویق تا کی؟ این سؤالی است که من و آقای خزاعی در جلسات مختلف داشتیم. هرگونه تعویقی منجر به برگزار نشدن جشنواره حداقل تا یک ماه آینده می‌شود چون ما مهمانان خارجی را دعوت کردیم، در بخش بین‌الملل ۶۰ فیلم‌ساز داریم که منتظر هستند فیلمشان نمایش داده شود از ماه‌ها پیش به آن‌ها وعده داده‌شده که قرار است این رویداد برگزار شود. باید به همه این‌ها فکر کنیم. تعویق برای برخی یک ایده اما برای ما کوهی از کارهای اجرایی است. پس هرگونه تعویقی امکان برگزاری جشنواره تا یک ماه آینده را نوید نمی‌دهد ضمن اینکه در آن زمان وارد پروسه جام جهانی، سینما حقیقت و ... می‌شویم.

*انصراف دو فیلم و دو داور از جشنواره فیلم کوتاه تهران

وی افزود: بیانیه‌هایی برای حذف سیمرغ فیلم کوتاه و مستند داده‌شده بود اما با درایت سازمان سینمایی رخ نداد. اگر تا زمان تعیین‌شده جشنواره را برگزار نکنیم، بخش سیمرغ را هم از دست می‌دهیم. تمام بحث ما در جلسات با فیلم‌سازان این بوده که به یک زمان‌بندی و به اجماعی درباره آن برسیم. آیا کسی پیش‌بینی از شرایطی دارد که بهتر شود و با حال بهتری فیلم‌ها را ببینیم؟ ما این را به فیلم‌سازان هم گفته‌ایم. در اتاق من در انجمن سینمای جوانان ایران به روی دوستان همیشه باز است این گفتگوها برای این نیست که فقط ما به‌طور مونولوگ حرف بزنیم. انصراف‌ها در شرایطی پیش آمد که ما فیلم‌ها را انتخاب کرده بودیم. به فیلم‌سازان گفتیم درخواست  مکتوب برای انصراف بدهند وقتی این درخواست‌ها رسید، در دبیرخانه درباره‌اش تصمیم می‌گیریم. تا حالا دو فیلم به‌صورت مکتوب انصراف دادند که یکی تجربی و یکی داستانی است. همچنین دو سه نفر گفتند از داوری انصراف می‌دهند.

*اکثریت می‌خواهند در جشنواره باشند

مدیرعامل انجمن سینمای جوانان ایران تصریح کرد: من سعی کردم با خیلی از فیلم‌سازان گفتگو کنم، گفتگوی طولانی هم داشتم اما رأی اکثریت هنوز باکسانی است که می‌خواهند در جشنواره باشند. هر یک فیلمی که کنار می‌کشد، غم‌انگیز است؛ به‌ویژه وقتی با آن‌ها صحبت کنید و بدانید در چه شرایطی کنار کشیدند. متن انصراف آن‌ها را بخوانید و ببینید در چه شرایط ناراحت‌کننده‌ای کنار کشیده‌اند.فشار روی این بچه‌ها زیاد است. آیا تبعاتی دارد؟ به‌اندازه‌ای که من باید بگویم، می‌گویم انصراف‌ها هیچ تبعاتی نخواهد داشت چون می‌دانم تحت‌فشار این کار را کردند. خیلی‌ از آن‌ها تهدیدهایی شده‌اند که حس می‌کنند آینده فیلم‌سازی آن‌ها ممکن است تحت‌الشعاع قرار بگیرند گرچه برخی از آن‌ها مستقل تصمیم گرفتند اما از آن‌ها پرسیدم در شرایط ملتهب‌تر این انتخاب رخ نداد، برخی به آن‌ها زنگ‌زده بودند و تهدید کرده بودند تدوینگری هارد فیلم را گرفته بود و گفته بود این را پس نمی‌دهم اگر انصراف ندهید! من از شما خواهش می‌کنم این بچه‌ها را حتی نقد هم نکنید چون می‌دانم تحت چه شرایطی چنین تصمیمی گرفته بودند.

وی ادامه داد: به من انتقاد کنید، این فیلم‌سازان در شرایط سخت فیلم ساخته بودند. فیلم‌سازان دارند مورد اهانت قرار می‌گیرند و این خیلی تلخ است اما از آن‌سو فکر می‌کنم عدم برگزاری جشنواره اتفاق تلخ‌تری است. ما نسبت به تعویق جشنواره نگرانیم چون ممکن است مقدمه‌ای برای برگزار نشدن آن باشد زیرا تقویم سینمایی در نیمه دوم سال فشرده است و تعویق به‌راحتی ممکن نیست.

وی ادامه داد: درست است که مکاتبات بین‌المللی برای برگزار نشدن جشنواره از سوی عده‌ای صورت گرفته و حتی هم‌وطنان ما گفته‌اند جشنواره از اعتبارات بین‌المللی ساقط شود. برخی از این فضا نان می‌خورند. فیلم اولشان موفق نبوده و حالا لیدر شده‌اند. آدم‌هایی داریم که سریال برای تابستان ۶۰ می‌سازند که در تمجید از سپاه است اما به فیلم‌سازان کوتاه فشار می‌آورند! ما داریم درباره این افراد صحبت می‌کنیم که فیلم‌سازان را تحت‌فشار برای انصراف قرار می‌دهند.

*انصراف چهار فیلم کوتاه بین‌المللی

وی افزود: چهار فیلم کوتاه بین‌المللی انصراف دادند، عزیز دلی از ایران به آن‌ها گفته و سوابق من را یادآوری کرده است! من اما به سوابق کاری‌ام افتخار می‌کنم، برخی با این حربه‌ها به جشنواره فشار می‌آورند. از میزبانان جشنواره می‌خواهم اگر کسی به لوگوی این جشنواره خون پاشید، از جشنواره دفاع کنند. می‌شد تصویر خون به لوگو را پیگیری قانونی کرد اما ما قائل به گفتگو هستیم. این انصراف‌ها گرچه جدی است اما تا روز آخر تلاش می‌کنیم دوستان فیلم‌ساز در جشنواره حضورداشته باشند.

دبیر جشنواره توضیح داد: آن روزی که نتوانیم دور هم جمع‌شویم و صحبت کنیم، روز خطرناکی است. برخی می‌گویند تریبون دادن به فیلم‌سازان خطرناک است اما من از صحبت نکردن آن‌ها می‌ترسم. فضای جشنواره قرار نیست امنیتی شود، برای یکی دو اتفاقاتی که قرار است بیافتد، نباید کلیت جشنواره را تعطیل کرد

وی درباره بودجه جشنواره سی‌ونهم نیز گفت: سازمان سینمایی مساعدت‌های لازم را انجام داده است و امسال با توجه به حضورهای داخلی و خارجی بودجه جشنواره افزایش پیداکرده است. همچنان بر این مبنا هستیم که فیلم‌سازان استان‌ها را دعوت کنیم تا بیایند. ضمن اینکه پنج استاد برگزیده انجمن سینمای جوانان ایران مهمان ما هستند.

وی درباره عدم حضور و همکاری با ایسفا در دوره پیش رو گفت: می‌دانم آن‌ها هم تحت‌فشار بوده‌اند. با آن‌ها هم گفتگو کردیم. من تصمیم‌شان را می‌فهمم و انتظارم این است که ماجرای برخی از دوستانی را که این دوقطبی را ایجاد و به کیان جشنواره توهین کرده‌اند، پیگیری کنند. ما می‌آییم و می‌رویم. این دوستان فیلم کوتاه هستند که می‌مانند. امیدوارم آن‌هایی که توهم بزرگ‌تری در فضای فیلم کوتاه دارند دست از سر فیلم‌سازان سینمای کوتاه بردارند. من دلخوری از کسی ندارم. آن‌ها معتقدند کلمه «جشنواره» معنای خاصی دارد اما ما هیچ دوره‌ای از این رویداد تلقی جشن نداریم هیچ‌وقت هم به این شکل نبوده که یک فضای جشن و سرور در کار باشد، اگر کسی تشویقی شده به خاطر حرفی بوده که به‌واسطه فیلمش زده و از دل این جامعه برخاسته است.

وی ادامه داد: ما با دوستان ایسفا فضای تقابلی نداریم ولی آن‌ها تصمیم خود را گرفته‌اند که در این دوره نباشند و من آن‌ها را درک می‌کنم.

وی درباره آرای مردمی هم توضیح داد: آرای مردمی هم در جشنواره دریافت می‌شود اما مسئولیت آن بر عهده صنف نیست.

*تعداد کمی از داوری انصراف دادند

آذرپندار درباره جریان داوری افراد انصراف داده در جشنواره فیلم کوتاه تهران عنوان کرد: همه آن‌هایی که متنی جهت انصراف نوشته‌اند به معنای انصراف از داوری نبوده است. می‌گفتند در جشنواره حضور پیدا نمی‌کنیم و این به معنای انصراف از داوری نیست. آن‌هایی که انصراف از داوری را خواسته‌اند، تعدادشان خیلی کم است.

وی درباره نحوه مواجهه با فیلم‌سازان در جشنواره، افزود: معتقدم هیچ فیلم‌سازی در این ادوار بابت حضور در پیشگاه افکار عمومی متهم نبوده و نیست. ترجیح می‌دهم با کل واحد بچه‌ها مواجه باشم و نمی‌خواهم من هم دوقطبی خوب‌ها و بدها را ایجاد کنم.

*اقدام بازیگران به فیلم آسیب نمی‌زند

وی درباره کشف حجاب برخی بازیگران ازجمله مریم بوبانی و حضورش در فیلم‌های کوتاه و جریان نمایش این آثار گفت: ایشان از کسانی هستند که به‌عنوان بازیگر فیلمی در جشنواره دارند اما ما فیلم را به خاطر بازیگر کنار نمی‌گذاریم و در این مسائل تابع سیاست‌های بالادستی هستیم. ما در بخش بین‌الملل هم توجهی به فیلم‌های منطقه داشته‌ایم و اتفاقاً فیلم‌های خوبی نیز در این بخش از سوی این کشورها داریم. کشورهای صاحب سینما هرکدام بالای ۱۰۰ اثر به جشنواره فرستاده‌اند اما سعی کردیم مرجعیت جشنواره در کشورهای منطقه حفظ شود. فرایند بازبینی فیلم‌های کوتاه در جشنواره خیلی پیچیده‌ است از هیئت انتخاب که زحمات و سختی این فرایند را به‌جان خریدند، تشکر می‌کنم.

*برگزاری نخستین همایش دانش‌آموختگان انجمن سینمای جوانان ایران

دبیر سی‌ونهمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران از برگزاری نخستین همایش دانش‌آموختگان انجمن سینمای جوانان ایران در این رویداد خبر داد.

وی درباره سهم تولیدات انجمن سینمای جوانان ایران از فیلم‌های حاضر در جشنواره سی‌ونهم گفت: قرار بود ۱۰۰ فیلم داشته باشیم که یک فیلم به دلیل مشکلات فنی نرسید مثل همیشه هم چیزی حدود ۳۰ درصد آثار جشنواره از تولید انجمن است که البته این طبیعی است چون ما سالانه حدود ۵۰۰ فیلم تولیدی داریم. انجمن سینمای جوانان ایران یک تولیدکننده بزرگ در حوزه فیلم کوتاه است اما هیچ فشاری روی هیئت انتخاب برای اینکه فیلم‌های انجمن انتخاب شوند، نبوده است. درباره افتتاحیه هم باید بگویم امسال مراسم افتتاحیه را به معنای همیشگی‌اش نداریم که البته ربطی هم به اتفاقات ندارد بلکه برای صرفه‌جویی و مدیریت هزینه‌ها این کار را کردیم. همچنین یکی دو اتفاق جنبی در جشنواره داریم که یکی از آن‌ها رونمایی از کانون دانش‌آموختگان انجمن سینمای جوانان ایران و نخستین همایش آن‌ها است. چون بسیاری از این افراد از انجمن فارغ‌التحصیل شده‌اند و در حال حاضر به‌جایگاه‌های مختلف و بالایی رسیده‌اند. بدین ترتیب نخستین همایش دانش‌آموختگان انجمن سینمای جوانان ایران پنجشنبه ۲۸ مهر در ایام جشنواره برگزار می‌شود.

آذرپندار در پاسخ به سؤالی درباره نمایش و حضور فیلم‌های اقتباسی در بخش‌های مختلف جشنواره بیان کرد: ۱۲ فیلم‌ اقتباسی در بخش‌های مختلف حضور دارند البته این‌گونه نبوده که صرف‌نظر از فرم آن‌ها فقط به خاطر اقتباسی بودن انتخابشان کرده باشیم. درواقع نمی‌خواستیم فقط آمار پرکنیم.

آذرپندار درباره اولویت‌های ژانری و محوریت تنوع آن در دوره سی‌ونهم جشنواره عنوان کرد: این‌گونه نبود که فیلم‌ها تنها به دلیل ژانریک بودن انتخاب شوند ولی اگر د‌و فیلم هم کیفیت داشتیم که یکی در ژانر بود، آن فیلم ژانریک را انتخاب کردیم اما این را به معنای فیلتر در نظر نگرفتیم.

وی درباره شرکت فیلم‌های انتقادی در جشنواره توضیح داد: ما امسال فیلم‌های انتقادی هم در جشنواره داریم، در این دوره کسی احساس نکرد که فیلم‌هایی آمدند جای فیلم‌های دیگر را بگیرند مثلاً اعتراضی نشد که یک سری فیلم‌ها فرمایشی شرکت کرده‌اند. ضمن اینکه ما همراهی جامعه فیلم کوتاه راداریم.

وی درباره اینکه چرا با فیلم‌سازان منتقد برگزاری جشنواره فیلم فجر در سال ۹۸ صبحت نشد تا با فیلم‌سازان کوتاه صحبت کنند و آن‌ها سینماگران کوتاه را دعوت به حضور در جشنواره کنند، گفت: من اساساً از فضای قرار گرفتن فیلم‌ساز در برابر فیلم‌ساز استقبال نمی‌کنم. به همه آن‌هایی که برای ورکشاپ و داوری آمدند گفتیم که اگر بیاید ممکن است تحت‌فشار قرارتان بدهند. با هیچ‌کس هم چند ماه پیش برای حضور در نشست‌های تخصصی ۳۹-۲۰ صحبت نکردیم اگر کسی چنین گزاره‌ای مطرح می‌کند به دلیل این است تحت‌فشار بوده. از همه‌کسانی که هم آمدند و هم به جشنواره نیامدند، تشکر می‌کنم. بزرگ‌ترهای سینمای ما می‌توانستند و بیایند و از فیلم‌سازان کوتاه دعوت کنند اما این موضوع هم خود شاید حاشیه‌هایی برایشان داشت و ما به این دلیل از آن‌ها چنین چیزی نخواستیم.

آذرپندار در پاسخ به سؤال یکی از رسانه‌های خارجی حاضر در نشست مبنی بر حضور فیلم‌هایی از کشور عراق در جشنواره گفت: این جشنواره چندان در عراق شناخته‌شده نیست و امیدوارم به‌واسطه سفر آقای خزاعی به آن کشور، جشنواره در عراق گسترده‌تر شود. اما از این کشور فیلم در جشنواره داریم.

وی بابیان اینکه تصویب‌شده بوده است انجمن سینمای جوانان ایران دو برابر شود، درباره برنامه‌های مختلف برای برگزاری جشنواره در فضای کنونی جامعه توضیح داد:، بحث ما اصلاً امنیتی کردن فضا نیست، چنین مسئله‌ای اصلاً وجود ندارد. دوستانی فکر می‌کنند من دوست داشته‌ام جشنواره را در این وضعیت برگزار کنم اما بالاخره برگزاری این رویداد برای من هم مسئولیت دارد اما ما هم هزینه می‌دهیم‌ و فکر می‌کنم می‌ارزد که حواشی داشته باشد اما بیاییم و آیین صله‌رحم فیلم کوتاه را به‌جا بیاوریم زیرا اگر همدیگر را نبینیم، سوءتفاهم‌ها بیشتر می‌شود. اتفاقا‌ رادیکال‌ترین رخداد همین نیامدن فیلم‌سازان است.

وی در پایان عنوان کرد: جشنواره ما امروز در اروپا بیشتر شناخته‌شده است تا کشورهای منطقه، گویا کشورهای منطقه کمی بی‌خبرند و باید مراودات ما افزایش پیدا کند. خوشبختانه جشنواره به‌اندازه خوبی در سطح بین‌المللی مطرح‌شده است.

وی درباره انصراف استادان نشست‌های تخصصی «۳۹-۲۰» جشنواره نیز بیان کرد: باوجود انصراف سه نفر اما حالا هم به‌اندازه کافی اسامی بزرگ در این جشنواره داریم، نیازی به‌جایگزینی ندیدیم و اگر کسی جایگزین شود، در طی جشنواره رخ می‌دهد. باید بگویم به‌طورکلی سه انصراف از نشست‌ها داشتیم و همچنان استادان گران‌قدری در نشست‌های تخصصی ۳۹-۲۰ حضور خواهند داشت و من ممنونم که برخی این فشارها را تحمل کرده‌اند و همچنان حضور دارند.