سفر بایدن به کره جنوبی؛ از احتمال غافلگیری اتمی تا پیام‌های خصمانه

به گزارش حلقه وصل، گرچه تمرکز اصلی تور آسیایی بایدن که از کره جنوبی و دیدار با رئیس‌جمهور این کشور آغاز و با دیدار با رهبران ژاپن، هند و استرالیا پایان می‌یابد، مقابله با نفوذ فزاینده چین و اعمال فشار بر روسیه در پی عملیات نظامی این کشور در اوکراین است، بخش مهمی از دستکم سفر بایدن به شبه‌جزیره کره، ارسال پیام به کره شمالی بوده است.

گمانه‌زنی‌ها در خصوص آزمایش موشکی یا اتمی پیونگ‌یانگ هنگام حضور بایدن در آسیا، بار دیگر تلاش‌های ناموفق دولت بایدن برای ازسرگیری دموکراسی با کره شمالی را به نمایش گذاشت، به حدی که به گفته رئیس‌جمهور آمریکا، پیونگ‌یانگ حتی به پیشنهاد ایالات متحده برای ارائه واکسن کرونا در حالی که کره شمالی با اولین شیوع تایید شده کرونا دست و پنجه نرم می‌کند، پاسخ نداده است. تلاش‌های آمریکا برای ارتباط با کره شمالی عمدتاً بی‌پاسخ مانده و در عوض، این کشور پرتاب موشک را تشدید کرده و برای هفتمین آزمایش اتمی زیرزمینی آمادگی دارد. 

نگاه اجمالی

ارزیابی وضعیت

جو بایدن و «یون سوک یول» همتای کره‌ جنوبی او اولین دیدار دوجانبه خود را در جریان سفر بایدن به سئول در روز شنبه برگزار کردند. دو طرف در بیانیه‌ای اعلام کردند، با توجه به تهدید در حال ظهور ناشی از پیونگ یانگ، دو رئیس‌جمهور موافق هستند تا گفت‌وگوهایی را برای گسترش دامنه و مقیاس رزمایش‌ها و آموزش‌های نظامی ترکیبی در شبه‌جزیره کره و اطراف آن آغاز کنند. جو بایدن همچنین گفت که مایل است با کیم جونگ اون رهبر کره شمالی دیدار کند، اما به شرطی که وی در مورد از بین بردن برنامه‌های موشکی و اتمی خود «صادق و جدی» باشد.

یون، محافظه‌کاری که ۱۲ روز پیش در کره جنوبی به قدرت رسیده، گفت که او و بایدن همچنین درباره زمان استقرار احتمالی «دارایی‌های استراتژیک» ایالات متحده در جنوب - اصطلاحی که معمولاً به بمب‌افکن‌ها، زیردریایی‌ها و ناوهای هواپیمابر برای بازدارندگی در برابر کره شمالی اشاره دارد، گفت‌وگو کردند. 

سران دو کشور در بیانیه مذکور گفتند که هدف مشترک آن‌ها خلع سلاح اتمی کامل شبه‌جزیره کره است؛ بحثی که در اولین نشست کیم با ترامپ در سال ۲۰۱۸ مطرح شد و حالا می‌تواند کره‌ شمالی را که زرادخانه اتمی خود را عامل بازدارنده در برابر «تجاوز» ایالات متحده توصیف می‌کند، تحریک کند. کره شمالی همچنین مدت‌هاست که رزمایش‌های مشترک آمریکا و کره جنوبی را به‌ عنوان تمرین تهاجم علیه خود محکوم می‌کند.

به تحلیل روزنامه انگلیسی «گاردین»، اجرای این دو اقدام، تشدید تلاش‌های آمریکا و کره جنوبی برای قدرت‌نمایی در مقابل پیونگ‌یانگ و گواه این است که مذاکرات اتمی آغاز شده در دولت دونالد ترامپ احیا نخواهد شد. 

جو بایدن بازدید خود از کره جنوبی در روز شنبه را با گذاشتن تاج گل در گورستانی در سئول برای سربازان کره جنوبی که در طول جنگ ۱۹۵۰-۱۹۵۳ کره کشته شدند، آغاز کرد و امروز (یکشنبه) از پایگاه هوایی اوسان به جای منطقه مرزی بین دو کره بازدید کرد. او قبل از دیدارش با تعدادی از حدود ۳۰ هزار نظامی آمریکایی مستقر در کره جنوبی به عنوان آخرین ایستگاه این سفر در ارتباط با ارزیابی‌ها درباره آزمایش موشکی یا اتمی احتمالی کره شمالی هنگام حضور او در آسیا گفت: ما برای هر کاری که کره شمالی انجام می‌دهد آماده‌ایم. درباره چگونگی پاسخگویی به هر کاری که آن‌ها انجام می‌دهند، فکر کرده‌ایم. بنابراین نگران نیستم.

بایدن قرار است سفر خود را با اجلاس گروه چهارگانه - متشکل از ایالات متحده، ژاپن، هند و استرالیا - موسوم به «کواد» به پایان برساند که به طور گسترده به عنوان تلاشی برای مقابله با «جاه‌طلبی‌های نظامی و اقتصادی چین» تلقی می‌شود.

به باور تحلیلگران، یکی از اهداف اصلی بایدن در دیدار این هفته از آسیا، تاکید مجدد بر تعهد آمریکا به کره جنوبی و ژاپن به عنوان دو متحد کلیدی پس از سست شدن این اتحادها در دوره ترامپ و همچنین جستجوی راه‌هایی برای گسترش همکاری‌ها بوده است. پیامی که احتملاً بایدن به ژاپن که همچنین میزبان جمعیت قابل توجهی از نیروهای آمریکایی است و یک معاهده دفاعی متقابل با ایالات متحده دارد، می‌برد. 

انتظار می‌رود بایدن پیش از دیدار دوشنبه با «فومیو کیشیدا» نخست‌وزیر ژاپن که پاییز گذشته به قدرت رسید، با امپراتور «ناروهیتو» در کاخ امپراتوری این کشور دیدار کند و همچنین از چارچوب طرح‌ تجاری برای آسیا رونمایی کند. طبق تحلیل‌ها، بایدن در سفر خود تلاش می‌کند تا مجموعه‌های موازی مسائل اقتصادی و امنیتی را که در گفت‌وگوهای او با سران مطرح است، مرتبط کند. انتظار می‌رود طرح‌ تجاری او به‌عنوان جایگزین کوچک‌تری برای پیمان تجاری مشارکت «ترانس پاسیفیک» که توسط ترامپ لغو شد، در نظر گرفته شود که در آن تاکید زیادی بر زنجیره‌های تامین انعطاف‌پذیر مستقل از چین شده است. 

بایدن همچنین به دنبال بهبود روابط ژاپن و کره جنوبی که در سال‌های اخیر به دلیل ترکیبی از نارضایتی‌های بلندمدت و اقدامات تجاری اخیر تیره شده، است. او روز شنبه به خبرنگاران در سئول گفت: بسیار مهم است که آمریکا، کره جنوبی و ژاپن روابط سه جانبه بسیار نزدیک دارند. بایدن در جریان کنفرانس خبری خود گفت: همه چیز تغییر کرده است. در میان دموکراسی‌های اقیانوس آرام این احساس وجود دارد که نیاز به همکاری نزدیک‌تر نه تنها از نظر نظامی بلکه از نظر اقتصادی و سیاسی وجود دارد.

دورنما

جو بایدن یک سال پس از این که دولتش بازبینی سیاست خود در قبال کره شمالی را تکمیل کرده، در حالی راهی شبه‌جزیره کره شده که از روزهای پر زرق و برق، اجلاس سران و عکس‌های یادگاری دوران ترامپ و تلاش‌ها برای توافقنامه خلع سلاح اتمی گام به گام خبری نیست. با به بن‌بست رسیدن دیپلماسی، بایدن و همتای کره جنوبی وی قصد خود را برای گسترش رزمایش‌های نظامی مشترک، تقویت بخش کلیدی همکاری نظامی که ترامپ به دنبال پایان دادن به آن بود، اعلام کردند.

سیاست ترامپ در قبال کره شمالی منعکس کننده ماهیت نامنظم دوران ریاست‌جمهوری او بود و از تهدید و القاب توهین‌آمیز آغاز شد و به رد و بدل نامه‌های به قول ترامپ عاشقانه رسید و در نهایت به دلیل اختلافات در خصوص رفع تحریم‌ها علیه پیونگ‌یانگ نتیجه نداد. به نظر می‌رسید تلاش‌های ترامپ باعث توقف اقدامات کره شمالی و کاهش آزمایش‌های موشکی و اتمی آن شد اما در نهایت هیچ پیشرفتی در جهت هدف نهایی خلع سلاح اتمی شبه‌جزیره کره به همراه نداشت.

در حالی که ترامپ به دنبال این بود که کیم را به عنوان یک شریک و دوست شخصی جلوه دهد، نسبت به لزوم حفظ نیروهای آمریکایی در شبه‌جزیره کره تردید داشت و تعرفه‌های سختی بر کالاهای کره جنوبی وضع کرد؛ اقداماتی که باعث نگرانی عمیق سئول و منطقه نسبت به تعهد آمریکا به امنیت آن شد.

بایدن اما رویکرد بسیار سنتی‌تری نسبت به سلفش اتخاذ کرده و به دنبال جلب نظر متحدان آمریکاست. با این حال، به تحلیل روزنامه انگلیسی گاردین، در سئول نسبت به میزان انرژی‌ای که بایدن آماده است به شبه‌جزیره کره اختصاص دهد با توجه به تمرکز او بر برنامه داخلی خود، انتخابات میان دوره‌ای کنگره آمریکا و جنگ در اوکراین، نگرانی وجود دارد. 

بایدن در اظهارات روز شنبه خود فقط به کره شمالی اشاره کرد و برخی نگران هستند که ایالات متحده می‌تواند به روزهای «صبر استراتژیک» بازگردد، زمانی که باراک اوباما منتظر بود تا پیونگ‌یانگ نشان دهد که در بحث درباره مسئله زرادخانه اتمی خود جدی است. رویکردی که عامل ایجاد بازدارندگی اتمی کره شمالی با وجود سال‌ها تحریم‌های سازمان ملل، شناخته می‌شود.

کره شمالی بیش از دوازده آزمایش موشکی در سال جاری انجام داده، از جمله پرتاب موشک بالستیک قاره‌پیما در ماه مارس و یک موشک بالستیک پرتاب شده از زیردریایی در اوایل مه. تحلیلگرانی که تصاویر ماهواره‌ای از سایت آزمایش اتمی کره شمالی در نزدیکی مرز چین را بررسی می‌کنند، گفته‌اند که فعالیت در آنجا نشان می‌دهد که پیونگ‌یانگ برای هفتمین آزمایش اتمی خود آماده می‌شود. برخی تحلیلگران می‌گویند که آزمایش اتمی ممکن است پس از خروج بایدن از آسیا انجام شود. کره شمالی در سال ۲۰۱۶ هم مدت کوتاهی پس از پایان سفر باراک اوباما رئیس‌جمهور وقت آمریکا به آسیا، یک بمب اتمی را در این سایت منفجر کرد.