به گزارش حلقه وصل، زیاد می شنویم که بزرگان می گویند: ماه رمضان تنها ماه گرسنه نگه داشتن شکم از خوردن و آشامیدن نیست، بلکه ماه حفظ چشم ، زبان ،گوش و همچنین کنترل رفتار و به خصوص خشم محسوب می شود. یعنی در کنار این حفظ شکم، می بایست کارهایی هم انجام دهیم که به تقوای الهی نزدیک شویم.
یکی از رفتارهایی که باعث می شود ما نتوانیم کنترلی بر زبان و اعضای خود داشته باشیم، عدم کنترل خشم و غضب است. اینکه در هنگام رانندگی با یک اتفاق کوچک از کوره به در می رویم و با راننده های دیگر درگیر می شویم، اینکه برای خرید یک نان در نانوایی با دیگران بحثمان می شود؛ چه بسا درگیر هم می شویم. در خانه با همسر و فرزندان یا پدر و مادرمان ، در مواجه با همکار ها در محل کار نمی توانیم عصبانیت خود را کنترل کنیم و دیگران را با زبانمان می آزاریم؛ خود نشانه هایی است که ما بر غضب و خشممان کنترل نداریم.
برخی می‌گویند: روزه دارها به بهانه گرسنگی و تشنگی، بدخلق تر هم می شوند، اما این درست نیست تنها فرد بدخلق در حالت عادی می تواند در ماه رمضان بدخلق تر شود، این در حالی است که ماه رمضان می تواند فرصتی باشد تا تصمیم بگیریم اگر در حالت عادی ، آستانه تحمل مان پایین است و زود خشمگین می شویم، کارهایی انجام دهیم که کنترلمان بر خودمان بیشتر شود و به تعبیری یک خودسازی داشته باشیم.
*چرا ماه رمضان فرصت خوبی برای ترک گناهان است؟
حجت الاسلام «محمود ریاضت»، کارشناس مذهبی و از خطبای تهران در رابطه با این موضوع به فارس می‌گوید: «در ماه مبارک رمضان از لحاظ زمانی یک پتانسیلی وجود دارد که خداوند به انسان برای ترک گناه کمک می‌کند .چرا که خداوند کریم است و در ماه رمضان کریمانه برخورد می‌کند ، یعنی اگر انسان تصمیم بگیرد که از کارهای اشتباهش توبه کند، بهترین ماه ، ماه رمضان است.
پس به تعبیر ائمه قبل از اینکه شما بخواهید توبه کنید سعی کنید رذیله بداخلاقی را در وجودتان از بین ببرید چون اگر همه واجبات و مستحبات را هم انجام دهیم و بداخلاق باشیم، به کار نمی آید. لذا مومن خوش اخلاق درجاتش از بقیه مومنان خیلی بالاتر است، حتی کافری که بداخلاق نیست از مومن بداخلاق و تندخوی بهتر است و این را خود پیامبر اسلام(ص) نیز تاکید کردند که بداخلاقی مومن ممکن است او را به کفر برساند, اما خوش اخلاقی کافر ممکن است او را به مسیر دین بیاورد.
شمر در جنگ صفین جزو سربازان حضرت علی (ع) بود و زحمت هم زیاد کشید, اما یکی از چیزهایی که باعث شد او تبدیل به شمر شود، همین بداخلاقی اش بود. از قدیم هم وقتی می خواستند کسی را مثال بزنند که بداخلاق و عصبانی بوده، می گفتند مثل شمر است، اما از کسی هم اگر می خواستند تعریف کنند، می گفتند: خلق محمدی دارد، یعنی همیشه اهل بیت ما در رأس پیغمبر (ص) زبانزد خوش اخلاقی و عصبانی نشدن بودند.
۱- موقع عصبانیت تصمیم نگیرید!
از آنجا که ماه مبارک رمضان فرصت مغتنمی است که انسان خودسازی داشته باشد و خشم و غضب بسیاری از بدی ها را به همراه خود دارد، لذا به گفته حجت الاسلام ریاضت در تعاریف دینی ما آمده که موقع خشم و غصب تصمیم نگیرید، چون باعث پشیمانی می شود!
۲- مکان خود را تغییر دهید
زمانی که انسان به خشم خود غلبه نمی کند، عقلش کنار می رود و تصمیماتش بدون اندیشه خواهد بود، پس باید سعی کنیم بر غضب تسلط پیدا کنیم، یکی از این راه ها این است که انسان حالتش را تغییر دهد یعنی مثلا اگر نشسته، بلند شود، یا اگر ایستاده، بنشیند و نفس تازه کند ، یا اینکه حتی محیط را تغییر دهد مثلا به اتاق دیگری برود یا خانه را ترک کند.
۳- به دیگران غضب نکنید
از ائمه(ع) نقل شده که تمرین کنیم به کسی خشم و غضب نکنیم. امام سجاد و حضرت عیسی(ع) چنین روایتی نقل کرده اند، در سنن النبی هم داریم که اهل بیت(ع) غضبناک نمی شدند، ممکن بود حالت خیلی خوش اخلاقی شان در زمان هایی تعدیل شود، اما عصبانی نمی شدند چون در عصبانیت فرد هر کاری انجام دهد، گناه است چرا که عقل انسان زائل می شود. ما هم اگر پیرو اهل بیت(ع) هستیم در ماه مبارک رمضان توصیه هایشان را برای کسب فضائل می بایست انجام دهیم و کارهایی بکنیم تا ترک خشم کرده باشیم.
۴-به پیشکسوت ها احترام و با کوچکترها مهربانی کنید
از نمونه دستورات ائمه(ع) برای ترک خشم و غضب؛ پیغمبر (ص) فرمودند به بزرگترها و پیشکسوت ها احترام بگذارید و حرمت موی سفیدشان را نگه دارید. یک جوان و نوجوان زمانی می تواند حرمت نگه دارد که پرخاشگر نباشد.
همچنین به کوچکترها با مهربانی رفتار کنید. اگر یک پدر، مادر ، پدربزرگ و مادربزرگی تندخو باشد، آیا می تواند به خصوص در ماه رمضان به کوچکتر از خود یا جوانش با مهربانی برخورد کند؟ خیر، نمی شود ! تنها وقتی فرد می تواند در ماه رمضان مهربانانه و کریمانه رفتار کند در طول همه ادوار فردی خوش اخلاق باشد. یعنی حتی اگر طرف مقابل با شما تندخو شود، جواب ندهد و کریمانه رفتار کند .
۵- فکر کردن و سکوت را تمرین کنید
یکی از با فضیلت ترین اعمال در ماه رمضان «تفکر کردن» است. وقتی می خواهیم حرف بزنیم، قبلش فکر کنیم همین باعث می شود که دیگر عصبانی نشویم. متاسفانه امروز در جامعه کرکره فکر کردن پایین آمده است، خصوصا در جمع هایی می‌بینیم عده ای تنها دنبال نمادهای ظاهری دین هستند و اصل دین را رها کرده اند. اگر فکر کنیم که میزبانِ میهمانیِ رمضان، خداوند کریم و بهار این ماه ،قرآن است چطور ما نباید کریم باشیم؟
در روایات داریم خوش به حال کسی که سکوت و فکر می‌کند، وقتی قبل از هر رفتاری فکر می‌کند،دیگر حرف و عمل دیگران نمی تواند او را عصبانی کند. همینطور در روایت دیگری داریم که یاران خاص اهل بیت(ع) کثیر العبادات بودند.
۵- خودتان را هنگام عصبانیت جای دیگران بگذارید
اگر زیاد سکوت کنیم و زیاد تفکر داشته باشیم حتی اگر کسی حرف نامربوط هم به ما زد ، انگار نشنیده ایم که بخواهیم عکس العملی هم نشان دهیم، اما گاهی هم پیش می آید که ظرفیت ما در طول زندگی یا در همین ماه مبارک کم می شود در اینطور مواقع بهتر است که خودمان را جای طرف مقابل بگذاریم یعنی مثلا اگر یک تصادفی کرده ایم، به جای عصبانیت خود را جای طرف مقابل بگذاریم و ببینیم شاید بیماری در ماشین داشته که با سرعت رانندگی کرده و باعث تصادف شده است.
۶- آستانه تحملتان را بالا ببرید
شرایط امروز از زمان جنگ و دفاع مقدس سخت تر نیست . زمان جنگ همه روزه می گرفتند، شرایط اقتصادی نابسامان بود، مردم عزیزانشان را از دست می دادند، اما مشکلی که پیش می آمد مردم می گفتند سلامتی رزمندگان صلوات بفرستید، بخشی از این کم شدن آستانه تحمل به خاطر خودخواه شدن ما است کمتر به دیگران فکر می کنیم لازم است خود را هم جای دیگران بگذاریم تا تحمل مان بالا برود.
مردم در دهه شصت آسایش زیادی نداشتند، اما آرامش داشتند. کسی آن دوره تلویزیون نداشت، اما الان بیشتر مردم تلویزیون هوشمند دارند، الان وسایل آسایش زیاد شده اما آرامش کم شده است. قالب جوانان آن دوره با والدین زندگی می کردند ،کمتر به فکر طلاق می افتادند چون آرامش داشتند و مشکلات را تاب می آوردند، اما الان جوان ها همه می خواهند خانه مستقل داشته باشند البته حقشان است اما آرامششان کم است، زود عصبانی می شوند، با پدر ، مادر، همسر درگیر می شوند، آمار طلاق به خاطر کم شدن آستانه تحمل بالا رفته است.
انشاالله در ماه مبارک رمضان درک ما از زندگی بالاتر برود.