به گزارش حلقه وصل، با اتخاذ سیاست گذار توسط آمریکا و خروج آمریکا از منطقه، شاهد نقش کم رنگتری از حضور فیزیکی آمریکا در منطقه هستیم اما با رصد عملکرد واشنگتن خواهیم دانست که این کشور تلاش خصمانه‌ای را علیه بسیاری از کشورها بالاخص کشورهای غرب آسیا و در راس آن ایران با ابزارهای جایگزین، پیگیری نموده است. تغییر استراتژی از حضور نظامی به حضور نرم از طریق دیپلماسی عمومی، مهمترین حوزه تاثیرگذاری آمریکا در منطقه است، چنانچه دربحث دیپلماسی عمومی، سرمایه گذاری فراوان در رسانه های متخاصم مانند ایران اینترنشنال، صدای آمریکا، رادیو فردا و دیگر رسانه ها، برای تقابل و براندازی جمهوری اسلامی ایران را شاهد بوده‌ایم که محوریت برنامه سازی در این شبکه ها، آموزش های رسانه‌ای برای متاثرسازی افکار عمومی و القای رویای آمریکایی بوده است که این عملیات دیپلماسی عمومی، عمدتا توسط USAID صورت می‌پذیرد.
USAID چیست؟
آژانس توسعه بین المللی آمریکا (United States Agency for International Development) )که مجموعه‌ای نظامی است که در ابتدا توسط جان کندی در سه نوامبر سال ۱۹۶۱ تاسیس شد و سپس به بنیادی جهت فعالیت علیه شوروی تبدیل گردید. این سازمان، با تغییر فرایند در سال ۲۰۰۹ به همکاری با وزارت امور خارجه و وزارت دفاع آمریکا پرداخت. هدف اصلی USAID در ظاهر حقوق بشر، بهبود اوضاع زندگی مردم، پزشکی و سلامت و حتی تامین امنیت در کشورهای بحران زده تعریف شده است اما هدف اصلی و پشت پرده آن، افزایش نفوذ واشنگتن از طریق دیپلماسی عمومی در بسیاری از کشورهای جهان است. رصد فعالیتهای اجتماعی سیاسی اقتصادی و فرهنگی کشورها برای تغییر و تاثیرگذاری در بیش از ۱۰۰ کشور از مهمترین اهداف این آژانس است. یعنی آمریکا تلاش می‌کند با استفاده از روشهای جاسوسی تحت عنوان حمایتهای عام المنفعه، اهداف خود را در جوامع مختلف توسعه دهد. این سازمان تلاش دارد در قالب عملکرد حقوق بشرانه و کمک به کشورهای بحران زده، اهداف خود را در کشورها، گسترش دهد. به‌دست آوردن یک برآورد جامع از وضعیت اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی جوامع مختلف برای کار روی فرهنگ، اقتصاد و ... یک روش جاسوسی است که در قالبهای فرهنگی و آموزشی و حتی پزشکی و محیط زیست صورت می پذیرد. کارکرد اصلی USAID، تقویت و فعال سازی NGO ها از طریق گسترش جامعه مدنی و تلاش برای گسترش جامعه مدنی مبتنی بر ارزشها و شاخصهای مطلوب آمریکایی است.
تلاش برای براندازی جمهوری اسلامی ایران و کاهش اثربخشی آن در منطقه
دیپلماسی عمومی آمریکا ایجاد تغییرات بنیادین در جامعه مذهبی ایران را در دستور کار قرار داده است. تغییراتی که در صورت تحقق می تواند بر عمق فرهنگی و اجتماعی ایران اثرگذار باشد. از طرفی شاهد هستیم عملکرد جاسوسی این آژانس در برخی کشورها به رسوایی بزرگی برای این سازمان انجامیده است که نمونه بارز آن تلاش برای براندازی دولت فیدل کاسترو از طریق اقدامات براندازانه جوامع مدنی این کشور صورت گرفته است. یکی از مهمترین برنامه های مشابه آمریکا، تلاش برای براندازی جمهوری اسلامی از طریق موسسات حقوق بشری، حمایت از زنان، حقوق بشری، محیط زیست و رسانه‌ای است. شناسایی و رصد نخبگان رسانه ای، خبرنگاران و رصد فضای مجازی از مهمترین روشهای این آژانس برای کاهش نفوذ ایران در افکارعمومی بوده است.
گزارش سرویس تحقیقات کنگره آمریکا
در گزارشی که از سوی سرویس تحقیقات کنگره تحت عنوان «ایران: سیاستهای بین‌المللی و سیاست آمریکا و گزینه های فرارو» در این راستا در ۲۹ جولای ۲۰۲۱منتشر شد، آمده است: برای «سازمان‌های آموزشی، بشردوستانه و غیر دولتی و افراد داخل ایران برای حمایت از پیشرفت دموکراسی و حقوق بشر در ایران بودجه ای اختصاص داده شده است. همچنین در ایران، استفاده از بودجه برای تشکیل و شرکت در کنفرانس ها، برای گرد هم آوردن دگراندیشان ایرانی و مدافعان آزادی و عدالت و کشف فرصت‌ها برای پیشبرد دموکراسی استفاده می‌شود و پیش بینی می‌شود حداقل ۱۰ میلیون دلار از صندوق دموکراسی، برای ابتکار مشارکت خاورمیانه برای حمایت از برنامه‌های دموکراسی در ایران استفاده شود. ۵ میلیون دلار برای گسترش اطلاعات دیپلماسی عمومی در ایران مشخص شده است و ۵ میلیون دلار برای فعالیتهای دانشگاهی، تخصیص داده شده است. ۷۳۳,۷۸۸,۰۰۰ دلار برای فعالیت های عملیات پخش بین‌المللی و صدا و سیمای شورای حکام، از جمله افزایش بودجه برای حمایت ارتقای انتقال و اینترنت برای دستیابی به مخاطبان در ایران، پاکستان و افغانستان اختصاص داده شده است.
۳۰ میلیون دلار در بودجه برای برنامه ها و فعالیت های قابل دسترسی و بدون سانسور در اینترنت، برای تعداد زیادی از کاربرانی که در جوامع بسته مثل ایران و چین زندگی میکنند اختصاص داده شده است. در دسترس قرار دادن بودجه برای ارتقای دموکراسی و حقوق بشر در ایران، نیز از مهمترین برنامه های آژانس توسعه بین‌المللی آمریکاست. همچنین در این گزارش آمده است که بسیاری استدلال کرده‌اند که کمک مالی ایالات متحده برای چنین برنامه‌هایی به دلیل حمایت، نتیجه معکوسی به بار آورده است و باعث شده است ایران از این حمایت به عنوان توجیهی برای متهم کردن فعالان مدنی استفاده کند برخی از فعالان جامعه مدنی از شرکت در برنامه‌های حمایت شده توسط ایالات متحده خودداری کرده‌اند. ترس از دستگیری، برنامه های ارتقای دموکراسی ایران را تا حدودی تغییر داد اما کار با ایرانیان داخل ایران که حول مسائل غیرسیاسی سازماندهی شده‌اند، مانند بهداشت، آموزش، علم و محیط زیست صورت می پذیرد. وزارت امور خارجه که اغلب بودجه‌ای را برای حمایت از برنامه های دموکراسی که توسط سازمان های مستقر در ایالات متحده اجرا می شود، اختصاص می‌دهد، به دلایل امنیتی از نام بردن اعطا کنندگان امتناع می‌کند. اما هزینه‌های ذکر شده، از طریق دفاتر دموکراسی، حقوق بشر، و کار وزارت امور خارجه، برای تبادلات فرهنگی، دیپلماسی عمومی و پخش برنامه های تلویزیونی به ایران استفاده شده است.