نگاهی به قدرت خرید کارگران در برابر دستمزد دریافتی در یک دهه گذشته

به گزارش حلقه وصل، آبان ماه ۱۴۰۰ هزینه‌ی سبد معیشت خانوار ۱۱ میلیون و ۴۷۹ هزار تومان اعلام شد این درحالی است که دستمزد دریافتی کارگران با همه‌ی مولفه‌های مزدی که برای آن‌ها در نظر گرفته شده است ۴ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان است توجه به فاصله‌ای که بین هزینه‌ی سبد معیشت و دستمزد کارگران به وجود آمده است به خوبی مشخص می‌کند که چه بر سر قدرت خرید آن‌ها آمده است و این موضوع تا چه حد می‌تواند معیشت مردم را به خطر بیندازد دلایل مختلفی برای افزایش قیمت کالاهای اساسی وجود دارد تورم، کمبود در تامین برخی کالاها، تغییرات نرخ ارز، سوء مدیریت و قاچاق همگی دست به دست هم می‌دهند و جهش قیمتی را رقم می‌زنند.

دستمزد کارگران در روزهای زمستانی هر سال پس از بررسی و چانه زنی‌های طرف‌های کارگری و کارفرمایی و نمایندگان دولت برای سال آینده تعیین می‌شود با وجود بررسی‌هایی که کمیته‌ی دستمزد شورای عالی کار در چندین ماه برای برآورد و به دست آوردن سبد معاش کارگران انجام می‌دهد دستمزد جدید که اصولا با افزایش همراه است تنها برای چند ماه وضعیت زندگی کارگران را بهتر می‌کند و بعد از بالا رفتن قیمت کالاهای اساسی آن‌ها نه تنها به نقطه‌ی قبلی خود بر نمی‌گردند بلکه افزایش قیمت‌ها در حدی است که به چند پله پایین‌تر سقوط می‌کنند.

هزینه‌ی زندگی در سال ۱۳۹۰ یک میلیون و ۱۰۶ هزار تومان بوده است در همان سال دستمزد کارگران ۳۳۰ هزار تومان بوده است در سال ۹۱ هزینه‌های زندگی یک میلیون و ۳۶۹ هزار تومان بوده است و ۲۵ درصد به نسبت قبل بالا رفته است دستمزد کارگران در آن سال ۳۹۰ هزار تومان بوده است در سال ۹۲ هزینه‌ها یک میلیون و ۷۰۰ هزار تومان برآورد شد و دستمزد کارگران با ۲۵ درصد افزایش به ۴۹۰ هزار تومان رسید در سال ۱۳۹۳ هزینه‌ی سبد معاش خانوار یک میلیون ۹۵۷ هزار تومان شد و دستمزد کارگران به ۶۰۰ هزار تومان رسید در سال ۱۳۹۴ هزینه‌ی زندگی مردم دو میلیون و ۱۸۷ هزار تومان محاسبه شد و دستمزد کارگران پس از افزایش ۱۷ درصدی به ۷۱۰ هزار تومان رسید.

در نیمه‌ی دوم دهه ۹۰ و در سال ۱۳۹۵ سبد معیشت با ۸ درصد افزایش دو میلیون و ۳۷۴ هزار تومان محاسبه شد و دستمزد کارگران به ۸۱۲ هزار تومان افزایش یافت و در سال ۹۶ هزینه‌ی زندگی به دو میلیون و ۷۴۶ هزار تومان و دستمزد کارگران به مرز ۹۳۰ هزار تومان رسید و در سال ۹۷ با افزایش ۱۳ درصدی هزینه‌های زندگی به ۳ میلیون و ۱۱۳ هزار تومان رسید و دستمزد کارگران به یک میلیون و ۱۱۳ هزار تومان افزایش یافت.در سال ۹۸ سبد معاش با جهشی ۲۷ درصدی به مرز ۴ میلیون تومان رسید و دستمزد کارگران در همان سال به یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان رسید در سال ۱۳۹۹ هزینه‌های زندگی خانوار به ۵ میلیون تومان رسید و در سالی که در آن هستیم و به اواخر آن نزدیک می‌شویم هزینه‌های زندگی به ۱۲ میلیون تومان رسیده و دستمزد کارگران با وجود افزایش چشمگیری که داشته است پاسخگوی نیازهای آن‌ها و مخارج آن‌ها نخواهد بود.

دستمزد کارگر ۳۳ درصد هزینه هایش را پوشش می‌دهد

فرامرز توفیقی رئیس کمیته دستمزد کانون عالی شورای اسلامی کار درباره میزان سبد معیشت گفت: در بند یک ماده ۴۱ از تعیین دستمزد با توجه به نرخ تورم صحبت می‌کند و در بند دوم صراحتا می‌گوید که فارق از هر موضوعی دستمزدی که تعیین می‌شود باید میانگین معاش خانواده را پوشش دهد.

وی با اشاره به اختلاف بین نرخ سبد معیشت و هزینه‌های واقعی کارگران افزود: نرخی که برای سبد معیشت به‌دست می‌آید نرخ مواد خام است مثلا ما می‌گوییم پروتئین یک قیمتی دارد، برنج یک قیمتی و سبزیجات هم همین‌طور، اما نمی‌گوییم که این مواد قرار است قرمه‌سبزی شود و سر سفره کارگر بیاید و هزینه‌اش افزایش پیدا می‌کند. پس ما برای تعیین سبد معاش خانوار باید مبلغ پرورده شده‌ی مواد را محاسبه کنیم و دو وعده غذایی صبحانه و شام را سبک و یک وعده‌ی ناهار را گرم در نظر بگیریم.

توفیقی با بیان این‌که برای تعیین سبد معیشت در مرداد ماه ۲ مدل محاسبه متفاوت انجام دادیم اظهار کرد: با روش محاسبات کمیته دستمزد سبد معیشت ۸ میلیون و ۸۴۰ هزار تومان می‌شد با رویه‌ی جدید که مبلغ مواد پرورده و آماده محاسبه شد به ۱۰ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان رسیدیم یعنی ۱ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان اختلاف دارند و کارگران و بازنشستگان ما حق دارند اعتراض کنند.

وی با اشاره به این‌که ۶۰ درصد کارگران و بازنشستگان ما حداقلی بگیر هستند گفت: اگر آن‌ها همه‌ی مولفه‌های دستمزدی را دریافت کنند در حالت اول که شورای‌عالی کار آن را تعیین می‌کند کل حقوق یک کارگر ۱۳.۷ روز را جبران می‌کند یعنی ۱۶ روز کارگر بدون پول می‌ماند در حالت دومی که محاسبه کردیم کارگر ۱۱ روز می‌تواند هزینه‌هایش را بپردازد و ۱۹ روز معیشت او معلق است.

رئیس کمیته دستمزد بیان کرد: تمام این هزینه‌های به‌دست آمده برای یک زندگی حداقلی است و کارگران دیگر به تفریح، سفر و آموزش فکر نمی‌کنند و آن‌ها را از زندگی خود کنار گذاشته‌اند. سبد معیشتی که در مرداد ماه محاسبه کردیم با سبدی که آخرین بار در بهمن ماه ۱۳۹۹ برای سال جدید محاسبه کردیم فاصله‌ی بسیار زیادی دارد و درحال‌حاضر در ایده‌آل‌ترین شرایط می‌تواند ۳۳ درصد معاش خانوار را بپوشاند.