به گزارش حلقه وصل، از ابتدای پیروزی انقلاب تا کنون نیروهای مسلح یکی از قاطع ترین ارکان استحکام این نظام بوده‌اند. این را هم می‌دانیم که هر انقلابی به ویژه از نوع مردمی آن همواره همجوار جریان های پیدا و پنهانی از مخالفان و منافقان به راه خود ادامه می دهد. در تمام این سال هایی که از عمر شریف این جنبش ملی و مذهبی گذشته است این جمهوری بیشترین سطح تماس و مقابله با تهدیدات کوچک و بزرگ را از سر گذرانده است.
توطئه های تمام نشدنی دشمنان داخلی و خارجی، تحرکات تجزیه طلبانه، تلاش برای به ثمرنشاندن کودتاهای نظامی، ترور و نا امنی و جنگ تحمیلی که در آن دشمن تا بن دندان مسلح شد و عراق با حمایت آمریکا و کشورهای اروپایی از عراق ۸ سال به طول انجامید از جمله همین تهدیدها بوده اند. در کنار این تحرکات دائمی، ساده لوحانه است اگر تحرکات و آرایش های نظامی سال های گذشته در کشورهای همسایه را نادیده بگیریم.
عملیات انتحاری در ۱۱ سپتامبر سال ۲۰۰۱ بهانه دست اندازی به کشور های همسایه را در اختیار آمریکایی ها گذاشت. از آن زمان تاکنون مقابله با تروریسم همواره یکی از بهانه ها و دستمایه های اصلی حمله به کشور های همسایه و دخالت در امور داخلی آن ها بوده است.این دخالت ها در کشور هایی مانند افغانستان و عراق و سوریه محسوس و در کشورهایی مانند آذربایجان و با ایجاد پایگاه های نظامی بزرگ آمریکایی به طور نامحسوس تا امروز ادامه دار بوده است. حضور همین بیگانگان در اطراف کشور بود که به فتنه های پیچیده داخلی دامن زد و همچنین موجب گسترش تروریسم تکفیری در منطقه غرب آسیا شد.
این ها تنها گوشه‌ای از تهدیدهایی است که در طول این سالها کشور عزیزمان را محصور خود کرده است. حال سوال اینجاست که چه عاملی در طول عمر با برکت این انقلاب باعث بازدارندگی در مقابل این تهدیدات شده است.کشورهای همسایه ما که بازیچه ابرقدرت ها شده اند و از پیشرفت باز مانده اند چه رکنی از این استحکام را در اختیار نداشته اند که حال به این روز افتاده اند؟
*** قدرتی که تمام گزینه‌های روی میز را پوشالی می‌کند
در سال های گذشته و در رسانه های مخالف با نظام تلاش در این راستا بوده که «سرباز وظیفه» هم‌ردیف نیروی کار ارزان در اختیار نیروهای مسلح جلوه داده شود.در کنار این تعبیر ناروا اتلاف وقت سربازان در پادگان ها، بازدارندگی دوساله از تحصیل و درآمد، آسیب شناسی فضای داخلی پادگان ها با سیاه نمایی ها و فانتزی های تکراری اغراق شده از دیگر ادله آن ها برای ناکارآمدی دوسال خدمت وظیفه بوده است. نشانه گیری این هدف در نظام جمهوری اسلامی اتفاق تازه ای نیست و تحقیر این رکن از نیروهای آموزش دیده ستاد کل نیرو های مسلح کشور همیشه در دستور کار این جریان فتنه خیز قرار داشته است.
اما واقعیت نشانی های دیگری به ما می دهد.در واقع همین واقعیت هاست که باعث هدف قرار دادن این قشر شده است. پاسخ به این سوال که چرا رسانه های معاند آب در آسیاب موافقان برچیده شدن خدمت سربازی می ریزند بسیار ساده است. اصلی ترین دستاورد نیرو های مسلح در طول ۳ دهه گذشته عامل بازدارندگی بوده است. بازدارندگی همان پایگاه مستحکمی است که باعث ایجاد رعب و وحشت در دل دشمن می شود و آن را از اراده حمله و گزینه های روی میز خود دور می کند. در واقع همین عامل بازدارندگی است که هر گزینه روی میزی را به حرکتی ناشیانه و غیر منطقی و پوشالی تبدیل می کند.
دشمن همسایه و بعثی در سال ۱۳۵۹ به ما حمله کرد. دلیل حمله چه بود؟ کشور فاقد همین ایجاد حس بازدارندگی در دشمن بود. ارتش و سپاه قابلیت های امروز خود را نداشتند و نیرو های آموزش دیده اندک و پراکنده آن ها بدون سازماندهی ویژه ای به کار خود مشغول بودند. با این حال در همین جنگ تحمیلی طبق آمار حضور ۳ میلیون سرباز آموزش دیده در پادگان ها بود که توانست سرنوشت ۸ سال دفاع مقدس را تغییر دهد و این ورق نامبارک را به نفع انقلاب اسلامی برگرداند. طبق فرموده مقام معظم رهبری به عنوان فرمانده کل قوا سربازان آموزش دیده در پادگان ها از شهرهای نزدیک به پایتخت گرفته تا نقاط صفر مرزی از مهم ترین ارکان دفاعی کشور به حساب می آیند و پر واضح است که دشمن در داخل و خارج از کشور به فتنه انگیزی در جهت تضعیف این قوا مشغول شود و دیگرانی را نیز با خود همراه کند.
***دفاع از کشور با اتکا به سرباز وطن ممکن می‌شود
دفاع از مزرهای زمینی، هوایی و دریایی کشور بارها از سوی متولیان اداره منابع انسانی نیروهای مسلح به عنوان راهبرد اصلی در سرباز گیری مطرح شده است. مخالفان سربازی اجباری خواستار اختیاری شدن مقوله دفاع و سربازی تخصصی در کشور هستند. این امر ممکن است در کشورهایی که وسعت اندکی دارند کارآمد باشد. چرا که در صورت حمله و تهدید از سوی بیگانگان یا بروز ناآرامی های داخلی و درگیری های چریکی شهری و منطقه ای در این کشور ها به سادگی و به سرعت می توان سربازان را از نقطه ای به ناحیه ای دیگر منتقل کرد اما آیا این امر در کشور وسیع ما شدنی است؟
ایران اسلامی امروز بیش از ۸ هزار کیلومتر مرز زمینی دارد. تنوع در مرز هوایی آن زبانزد است و گستردگی و پیچیدگی مرز های دریایی آن همواره نیازمند نظارتی قدرتمند بوده است. در چنین شرایطی و برای دفاع از چنین کشوری نمی توان تنها به نیروهای متخصص نظامی دل خوش کرد و مطمئن بود. تجربه این را به اثبات رسانده که هر چه نیروهای دفاع کننده از یک کشور مردمی تر باشند آن مملکت در دفاع از مرزها و تمامیت و استقلال خود موفق تر عمل می کند. سربازی در کشور ما امری عمومی و همگانی است و تخصصی کردن آن این مقوله را از مهم ترین رکن آن یعنی نیروی آموزش دیده مردمی دور می‌کند.
***ضرورت عدالت محور شدن خدمت وظیفه
خرید خدمت سربازی و شرایط الحاق شده به آن در برهه هایی سبب ایجاد بی اعتمادی به عدالت محور بودن سازمان نظام وظیفه شده است. مجلس در این باره بارها طرح هایی را مطرح کرده است و از طرفی قوانینی برای غیبت کنندگان و مشمولانی که در خارج از کشور به سر می برند نیز صادر شده است. روشن است که هر چه عمومی و همگانی بودن این خدمت اجرایی تر شود اقبال و خوشبینی به آن نیز بیش از پیش خواهد شد. شرایط خدمت مقدس سربازی نباید به گونه ای باشد که صاحبان ثروت و نفوذ و قدرت بتوانند از آن سرباز بزنند و تنها قشر ضعیف و کم برخوردار جامعه وظیفه دفاع اجباری از مرز های کشور را به عهده بگیرد .این مقوله خدمت مقدس سربازی را از محور عدالت بیرون می راند و اعتماد عمومی به عنوان نخستین سرمایه اجتماعی را مخدوش می کند.
***فروش سربازی خوش خدمتی به ثروتمندان و متنفذ هاست
تبعیض اجتماعی نخستین پیامد فروش سربازی اجباری است. در شرایطی که دغدغه بسیاری از پسران جوان چگونه سپری کردن دو سال زمان خدمت وظیفه است عده ای در بی عدالتی آشکار و صرفا به دلیل دارا بودن ثروت و بعضا قدرت می توانند به راحتی از این موظفی سرباز زنند. بحث فروش سربازی نخستین بار در سال۱۳۷۰مطرح شد .طرح خرید سربازی از سوی شورای عالی امنیت ملی برای مشمولان غایب داخل و خارج از کشور به تصویب رسید.مطابق با اجرای این طرح بسیاری از مشمولان که تعداد زیادی از آن ها جوانان خارج نشین و از قشر مرفه بودند با پرداخت جریمه شامل بخشودگی غیبت شده و سربازی خود را خریدند.همین روند بود که آرام آرام به ایجاد اعتراض های گسترده ای دامن زد چرا که پس از گذشت مدت زمانی از تصویب این طرح تنها مشمولان اقدام به خرید سربازی نمی کردند و شرط نرفتن به سربازی در یک بی عدالتی کم سابقه تنها پرداخت پول به دولت بود.
در سال های بین ۱۳۷۰ تا ۱۳۷۲ تعداد قابل توجهی از جوان هایی که به پشتوانه خانواده شان از قشر برخوردار جامعه به حساب می آمدند به سادگی توانستند با پرداخت مبلغی اقدام به خرید سربازی خود کنند.این درحالی بود که جوان های دیگر که اتفاقا از خانواده های ضعیف و کم برخوردار بودند می بایست به اجبار دو سال از روزگار جوانی خود را با سکونت در پادگان های دورافتاده از شهر خود سپری می کردند و مشقت های آن را به جان می خریدند.نکته ناگوار ماجرا اینجاست که همین سربازان وطن پس از پایان دو سال با زحمت تازه می بایست بدون هیچ سرمایه و پشتوانه و درآمدی به سختی های زندگی لبیک می گفتند .بروز همین بی عدالتی و آشکار شدن این تبعیض بود که باعث شد خرید سربازی متوقف شود .با این حال این بحث دوباره در لایحه بودجه سال ۱۳۹۴ مطرح شد.دولتی که با کسری بودجه رو به رو شده بود راهکار حل این معضل بزرگ را دست کردن در جیب مردم می دید و یکی از همین رویه ها و البته دم دستی ترین آن ها فروش خدمت سربازی بود.
این روزها باز هم مخالفان اجباری بودن سربازی دم از فروش آن می زنند.این در حالی است که کارشناسان امر هشدار می‌دهند فروش این موظفی دوساله نه تنها باری از مشکلات اقتصادی دولت را کم نمی کند بلکه تبعات تبعیض آمیز آن در این شرایط اقتصادی و معیشتی سخت مردم، دستمایه ای برای مخدوش کردن هر چه بیشتر اعتماد ملی که مهم ترین رکن سرمایه اجتماعی است خواهد شد.
***ضرورت تدوین الگو برای مدیریت بهینه سربازان
ارتش هر کشور اصلی ترین منبع انسانی در اختیار نیروهای مسلح آن به شمار می آیند. به همین دلیل است که تدوین الگویی برای مدیریت بهینه این منبع عظیم از نیروی انسانی بسیار ضروری به نظر می رسد.امروزه موافقان لغو سربازی اجباری ادعای اتلاف وقت اوقات جوانی را یکی از دلایل خود برمی شمرند و آن را جفای در حق جوان هایی می دانند که قصد ادامه تحصیل یا ازدواج دارد .این درحالی است که به فرموده مقام معظم رهبری این ها هیچ منافاتی با هم ندارند و در این سالها قوانین زیادی برای تسهیل سربازان متاهل و دانشجو و ... تصویب و اجرایی شده است. یعنی باید شرایطی فراهم شود که با تدوین الگو ها و بکار گیری قوانین مطلوب جوانان در کنار خدمت وظیفه بتوانند اقدام به تحصیل، ازدواج و مهارت آموزی کنند.خوشبختانه مقدمه برای ایجاد این هدف مهیا شده است و کارآفرینی و مهارت آموزی در بسیاری از پادگان های کشور در حال اجرایی شدن است. عرصه دانش بنیان، توسعه محرومیت زدایی همراه با کار جهادی، توسعه کارآفرینی و مهارت آموزی، اصلاح و تحول نظام آموزش سربازی، غنی سازی اوقات فراغت سربازان و بهبود وضعیت نگهداشت سربازان و توجه به شان و منزلت آن ها به عنوان یکی از ارکان اصلی نیرو های مسلح و آموزش دیده می تواند موجب تسریع پیاده شدن این الگوی بهینه شود.
***خاطره امیر سرتیپ پوردستان از توجه ویژه فرمانده کل قوا به سربازان
امیر سرتیپ احمدرضا پوردستان روایتی از توجه ویژه رهبر انقلاب به سربازان دارند:«خاطرم هست در سال ۸۸ برای ارائه گزارش خدمت مقام معظم رهبری رفتم.زمان دیدار نیم ساعت قبل از اذان بود و قرار شد بنده ۲۰ دقیق گزارش بدهم و در ۱۰ دقیقه آخر اگر ایشان اوامر یا سوالی داشتند در خدمت شان باشم.زمان ۲۰ دقیقه بنده که تمام شد به ایشان عرض کردم که مطالب بنده هنوز تمام نشده و مقداری از آن باقی مانده است.ایشان فرمودند شما ادامه بدهید.در نهایت زمانی که مطالب بنده تمام شد صدای اذان آمد.رهبر انقلاب ابتدا مقداری تامل کردند، بعد رو به بنده فرمودند:«من عادت ندارم هنگام اذان چیزی بگویم.اما نکته ای هست که باید آن را به شما بگویم.»پس از این جمله ایشان حدود ۸ دقیقه تنها توصیه هایی را پیرامون توجه به سربازان وظیفه مطرح کردند.ایشان به این نکته اشاره داشتند جمعیتی که پیش شما می آیند از جمعیت دانشجویان در دانشگاه ها بیشتر هستند. سعی کنید (این جمعیت جوان) از پیش شما متدین،انقلابی و خوش بین بروند. رهبر انقلاب در این جلسه همین نکات را فرمودند و سپس برای نماز تشریف بردند.»