به گزارش حلقه وصل، آنکارا روز پنجشنبه میزبان هیئتی از دولت موقت طالبان افغانستان بود.
دیروز سرپرست وزارت امور خارجه دولت موقت طالبان افغانستان و هیئت همراه او، پس از دیدار با مقامات غربی در قطر، به ترکیه سفر کرد. سفر هیئت مزبور، بازتاب گسترده ای در رسانه های ترکیه پیدا کرد و اغلب روزنامه های چاپ آنکارا و استانبول، امروز در صفحه نخست، عکس این خبر را چاپ کردند.
ریاست هیئت طالبان در سفر به آنکارا، بر عهده امیرخان متقی سرپرست وزارت امور خارجه در دولت موقت طالبان افغانستان بود.
احتیاط ترکیه در میزان استقبال و تحویل گرفتن طالبان
دستگاه دیپلماسی ترکیه نشان داد که در برابر دوربین رسانه ها، تمایلی به تحویل گرفتن طالبان ندارد و ترجیح می دهد در ظاهر سرد باشد اما در پشت پرده، چانه زنی را با شور و هیجان، ادامه دهد. برای تبیین ابعاد این هدف متفاوت و متناقض رسمی – رسانه ای، می توان به این موارد اشاره کرد:
۱.از هیئت طالبان استقبال رسمی به عمل نیامد و مقام مسئول سطح عالی وزارت امور خارجه به پیشواز هیئت امیرخان متقی نرفت و به جای انتشار عکس خوشامدگویی در کنار پلکان هواپیما، به انتشار عکس ها و تصاویری اکتفا کردند که نشان می داد هیئت طالبان بدون حضور مقام ترک، از سالن وی.آ.ی.پی فرودگاه آنکارا خارج شده و سوار خودروهای رسمی دولتی شدند که البته فاقد تشریفات و اسکورت مرسوم و سطح بالا بود. برخی از طرفداران اکرم امام اوغلو شهردار استانبول که به عنوان رقیب بالقوه اردوغان شناخته شده، به این اشاره کردند که استانداری ازمیر در سفر امام اوغلو به این استان، اجازه نداد که او و خانواده و همراهانش از سالن وی.آی.پی فرودگاه استفاده کنند اما در آنکارای پایتخت، این سالن در اختیار گروهی قرار گرفته که اهداف آن، انطباقی با ارزش های جمهوری ترکیه ندارد.
۲.در عکس و تصاویر دیدارهای دو هیئت ترکیه و طالبان، خبری از پرچم افغانستان و طالبان نبود.
۳.در حالی که دیروز، رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه، وزیر امور خارجه اندونزی و سفرای چند کشور را در دیدارهای جداگانه را به حضور پذیرفته بود، اما خبری از دیدار او با مقامات طالبان نبود و پیداست که دستگاه دیپلماسی ترکیه ترجیح داده که در نخستین تماس رسمی با دولت موقت طالبان، به دیدار در سطح وزیر اکتفا کند.
۴. وزیر امور خارجه ترکیه پس از دیدار با امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجه دولت موقت طالبان در افغانستان و هیئت همراه وی، برخلاف روند معمول، کنفرانس خبری مشترک ترتیب نداد و به تنهایی در یک نشست خبری به سوالات خبرنگاران پاسخ داد.
۵.بسیاری از رسانه های ترکیه از این موضوع خبر داده اند که آنکارا از هیئت طالبان دعوت کرده تا برای انجام مذاکره با چاووش اوغلو، به ترکیه سفر کند. اما مولود چاووش‌اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه، ترجیح داد این موضوع را به شکل دیگری بیان کند. چاووش اوغلو در مورد چند و چون هماهنگی این سفر گفت:« هیئت مذکور پس از دیدار با نمایندگان کشورهای مختلف از جمله آمریکا در دوحه پایتخت قطر، شب گذشته درخواست خود برای سفر به ترکیه را مطرح کردند و ما نیز موافقت خود را اعلام کردیم.»
۶.چاووش اوغلو از سیاستمدارانی است که خبر کوچک ترین اقدامات، سفرها و حتی دیدارهای غیررسمی و محلی را نیز در اکانت شخصی توییتر خود منتشر می کند. اما بررسی آخرین پیام های توییتری چاووش اوغلو نشان می دهد که او خبر دیدار با وزرای امور خارجه لیبی، اندونزی و کشورهای دیگر را منتشر کرده و در مورد گفتگو با امیرخلان متقی، از انتشار عکس و پیام، خودداری کرده است. همین اتفاق در پایگاه اینترنتی وزارت امور خارجه ترکیه نیز روی داده و در حالی که خبر تمام دیدارها به طور منظم و بدون تاخیر بر روی سایت مزبور قرار می گیرد، خبری از عکس و خبر سفر هیات طالبان به آنکارا نیست و دیپلمات هایی همچون تانژو بیلگیچ سخنگوی دستگاه دیپلماسی ترکیه، یاووز سلیم کران و سدات اونال معاونین وزیر نیز، خبری در این خصوص منتشر نکردند.
ژست روشنفکرانه چاووش اوغلو در برابر طالبان
اظهارات مقامات آنکارا نشان داده که آنها می خواهند مواضع خود را به عنوان مواضع و اهداف منطبق با سیاست ها و درخواست های سران اتحادیه اروپا نشان دهند. به همین خاطر بر چند موضوع مهم تاکید کرده اند:
۱.ضرورت حفظ حقوق زنان و دختران افغانستان.
۲.تلاش برای تداوم ارسال کمک های بشردوستانه به افغانستان.
۳.تاکید بر ضرورت فراگیر بودن دولت و حضور نمایندگان تمام اقوام و مذاهب در کابینه امارت طالبان.
دیروز همزمان با سفر هیئت طالبان به آنکارا، چند نهاد مدنی و یک حزب سیاسی زنان ترکیه، با انتشار بیانیه و توییت، به این سفر واکنش منفی نشان داده و اعلام کردند، استقبال از نمایندگان گروهی که حقوق زنان و دختران افغانستان را به رسمیت نمی شناسد، نشانه پسرفت در توجه جمهوری ترکیه به حقوق بشر است. مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه در دیدار با سرپرست وزارت امور خارجه دولت موقت طالبان افغانستان، درخواست کرده که طالبان اجازه دهد، دختران به مدارس بازگردند.
چاووش اوغلو پس از دیدار با امیرخان متقی گفت:«دولت طالبان اعلام کرد که اگر مهاجران افغان بخواهند به کشور خود بازگردند، هر حمایتی لازم باشد انجام خواهند داد. توصیه هایمان را در خصوص تحصیل دختران و اشتغال زنان را بار دیگر به اشتراک گذاشتیم. امروز بار دیگر تاکید کردیم که برای تامین وحدت در افغانستان باید دولتی فراگیر تشکیل شود.»
چاووش اوغلو با تأکید بر اینکه اقتصاد افغانستان نباید سقوط کند، گفت:«ما گفتیم که کشورهایی که حساب ها و پول های خارجی افغانستان را مسدود کرده اند باید از نظر پرداخت حقوق نیز انعطاف پذیری بیشتری داشته باشند.»
در دیگر سوی ماجرا، رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه نیز در کنفرانس مجازی اعضای گروه ۲۰ با محوریت افغانستان، بر همین موارد تاکید کرده است.
اما سوال اینجاست: آیا ترکیه برای به رسمیت شناختن امارت طالبان و توسعه روابط خود با افغانستان تحت حاکمیت طالب ها، این محورها را به عنوان شروط بدون چون و چرا بر روی میز مذاکره خواهد گذاشت؟ پاسخ منفی است.
چرا که مشی عملگرایانه سیاست خارجی ترکیه و همچنین برجسته شدن اهمیت روابط ترکیه با پاکستان و تلاش برای ادامه نفوذ در آسیای میانه، مجموعاً شرایطی پدید آورده که ترکیه در پشت پرده مذاکرات خود، همچنان خواهان در اختیار گرفتن کنترل امنیتی فرودگاه حامد کرزای کابل و موضوعاتی از این دست است و اگر امتیازات سیاسی و اقتصادی قابل توجهی از طالبان بگیرد، در خانه ماندن یا به مدرسه رفتن دختران افغان، نمی تواند به معضلی در روابط ترکیه – طالبان تبدیل شود.
در همین حال، توجه به این نکته نیز ضروری است که طالبان تاکنون در تمام مواضع و اقدامات خود نشان داده که برخلاف خواست ترکیه، توجهی به حضور ازبک ها، ایرماق ها، ترکمان ها و دیگر گروه های دینی و مذهبی و قومی افغانستان در ساختار قدرت ندارد و زیر بار این درخواست های مکرر ترکیه نمی رود.
در نتیجه این موضوع نیز تنها می تواند دستاویز و کارتی برای چانه زنی و امتیاز گیری بیشتر باشد و به مانع و دست اندازی برای توسعه روابط ترکیه و امارت طالبان تبدیل نمی شود.