خوزستان: قصه عجیب استعدادهای قرآنی محله «عین‌دو» در غرب اهواز

به گزارش حلقه وصل، بچه‌های «عین‌دو» سعی می‌کنند راه خانواده‌هایشان را درزمینه قرآنی ادامه بدهند، این حرف‌های محمد است، پسری 17 ساله که در منطقه عین‌دو اهواز زندگی می‌کند. به گفته او درست است که همه عین‌دو را با محرومیت‌هایش می‌شناسند، اما مهم‌ترین نکته در مورد این منطقه وجود گروه‌های تواشیح متعدد و قاری‌های بین‌المللی قرآنی است که در دنیا مشهور و شناخته‌شده هستند. نوشتن این گزارش از یک توئیت شروع شد؛ توئیتی با این مضمون: «گویا هنوز گنج‌ها در خرابه‌ها هستند! هر روز شاهد یک افتخارآفرینی از رویش‌های خوزستان هستیم، دیروز دختر ملاشیه و امروز پسران عین‌دو... دو تن از این نوجوان‌ها که قبلا کارشان را دیده‌اید، در مسابقات بین‌المللی «وجیها بالحسین» رتبه برتر را کسب کردند. حسن سواری و سیدمرتضی طالقانی.» همین توئیت باعث شد سراغ این سوژه برویم و از منطقه عین‌دو اهواز و گروه‌های مختلف قرآنی و تواشیحش بیشتر بدانیم. ابتدا سراغ اسماعیل معنوی- کسی که این توئیت را زد- رفتیم و او خواست تا سراغ بچه‌های عین‌دو در مورد مشکلات‌شان و کارهایی که انجام می‌دهند، برویم.

  محرومیت‌هایی که مانع نیستند

محمد علاقه زیادی به قرآن دارد، البته می‌گوید هنوز نتوانسته مانند برادران و دوستانش در این زمینه رشد کند اما همه تلاشش را روی این موضوع متمرکز کرده که در این حوزه بماند. وقتی از او درباره وضعیت منطقه‌شان می‌پرسم، کمی مکث می‌کند و می‌گوید: «مشکلات زیاد داریم. خیلی زیاد. همین سیل اخیر که در منطقه آمد باعث شد تا خیلی‌ها کشاورزی‌شان را از دست بدهند اما بازهم تلاش می‌کنند.»او معتقد است که عین‌دو قطب قرآنی کشور است و این را از اساتید زیادی که در این حوزه وجود دارند، می‌توان تشخیص داد. او می‌گوید: «برادران دغاغله، برای قرآنی ماندن منطقه بسیار زحمت‌ کشیده‌اند، خیلی از اساتید دیگر هم هستند که تلاش‌شان باعث شده این منطقه همچنان درجه یک بماند، یکی دیگر از اتفاقات این است که گروه‌های تواشیح سعی می‌کنند که به‌روز بمانند، کارهایی که برای حاج قاسم انجام‌شده نمونه‌هایی از کارهای گروه‌های این منطقه است که درسطح بین‌المللی می‌درخشد.»او صحبت‌هایش را به‌سمت امکانات فرهنگی منطقه می‌برد و می‌گوید: «این امکانات در حد صفر است و همه کارها معمولا در مساجد انجام می‌شوند. جای تفریحی وجود ندارد، بچه‌ها در همین مساجد فعالیت می‌کنند، خیلی دلم می‌خواهد به مسئولانی که این گزارش را می‌خوانند بگویم یک‌بار به عین‌دو بیایند و امکانات‌مان را ببینند، آن‌وقت درمی‌یابند که چطور از دل محرومیت، این گروه‌های بین‌المللی به‌وجود می‌آیند که کار بسیار سختی است.»

  علاقه قلبی به قرآن راز ساکنان عین دو

حسین لازم‌سعیدی اهل غیزانیه است و می‌گوید در عین‌دو زندگی نمی‌کند، اما دوستان زیادی در آنجا دارد. او معتقد است همه عین‌دو را به قرآنی بودنش می‌شناسند و نزدیک به 6 گروه تواشیح دارد که دو گروه‌شان همیشه در کشور اول می‌شوند و به‌صورت مرتب در حضور رهبری برنامه داشته‌اند.وقتی از او می‌خواهم درمورد منطقه عین‌دو بیشتر بگوید تا برای مخاطبان آشنایی بیشتری از این منطقه ایجاد شود، می‌گوید: «عین‌دو یکی از مناطق حاشیه‌نشین اهواز است، حدود 30 تا 40 هزار جمعیت دارد، اکثر جوان‌های این منطقه بیکار هستند و همین بیکاری باعث شده اینها دچار محرومیت شوند. در سیل اهواز مردم پای‌کار آمدند و نگذاشتند، آسیبی به کارهای کشاورزی‌شان برسد، جوان‌های خیلی خوبی دارند. خیلی از خانواده‌ها از آب محرومند و خیلی‌هایشان از امکانات اولیه معیشتی محرومند، چون منبع درآمدی ندارند. الان دمای هوا 50 درجه است و کولر ندارند و این زندگی را سخت می‌کند، هوا شرجی است، محرومیت مردم در این منطقه از این نوع است. البته انواع دیگر هم دارد، مثلا در بحث خدمات شهری، خیلی بهتر می‌تواند باشد، چون مردمش لیاقت بیشتر از این را دارند، البته الان گروه‌های جهادی درحال فعالیت هستند، اما جوابگوی منطقه نیستند، زیرا محرومیتش بالاست.»سعیدی درمورد اینکه این منطقه چرا در مباحث قرآنی سرآمد است، می‌گوید جریان این است که در این منطقه فقط فعالیت‌های قرآنی است که انجام می‌گیرد. کلا این مناطق درمورد کارهای مختلف که به دین‌مان برمی‌گردد، سرآمدند، مثلا برای همین موضوع اربعین، رسمی در این منطقه وجود دارد که کسانی را که به سفر اربعین می‌روند، مشایعت می‌کنند؛ روزی را مشخص می‌کنند و کسانی را که به این سفر می‌روند، مشایعت می‌کنند و تا مرز آنها را می‌رسانند و سیل عظیمی از جمعیت این زائران را همراهی می‌کنند. البته فقط زائران خود منطقه نیستند، بلکه چندسالی است بسیاری از آدم‌ها با دیدن این رسم، به این روستا می‌آیند و از آنجا به زیارت اربعین می‌روند. این حرکت در نوع خودش زیبا و بی‌نظیر است.

او به مسائل قرآنی در این منطقه اشاره می‌کند و می‌گوید: «گروه قرآنی ثقلین بسیار در منطقه سرآمد است و همه‌ کارهای قرآنی این منطقه برمی‌گردد به دهه 70 و حالا اعضای آن همه پیر شده‌اند. آنها استارت کار تواشیح را زده‌اند و الان همه نوجوان‌ها و جوان‌ها با تکیه بر همان گروه قدیمی کارشان را شروع می‌کنند. آنان الگو شده‌اند. این را بگویم که تفریح بچه‌های عین‌دو یا فوتبال است یا گروه تواشیح. آنها مدام درحال تمرین هستند و گروه‌های زیادی تازه تشکیل ‌شده‌اند و تمرین و اجرا می‌کنند. استعداد در این منطقه زیاد است و دلیلش این است که خانواده‌ها به این موضوع بسیار تاکید دارند و بچه‌هایشان را به‌سمت آن سوق می‌دهند اما این امر بیشتر دلی است، یعنی خانواده اجباری برای این کار ندارد، بچه‌ها آن را از کودکی در خانواده می‌بینند و بعد به‌سمتش می‌روند.»

سعیدی اولین نکته درمورد این منطقه قرآنی در اهواز را علاقه قلبی ساکنان می‌داند و می‌گوید: «این علاقه قلبی است که مردم در این منطقه به‌سمت مسائل قرآنی می‌روند. خیلی از جاها تفریح‌شان این است که با فضای مجازی و کارهای دیگر سرشان را گرم کنند اما در این منطقه این فعالیت قرآنی به‌عنوان یک مساله افتخارآمیز مطرح می‌شود. به غیر از این مسائل باید بدانیم که برخی گروه‌های ضاله در این مناطق خیلی تلاش می‌کنند اما موفق نمی‌شوند. ما از این نمونه‌ها زیاد داشته‌ایم. شما می‌بینید که اینها چقدر خوب مقابله می‌کنند. قطعا این علاقه قلبی‌شان به‌ نظام و اهل‌بیت(ع) دلیل اصلی این قضیه است و وقتی علاقه قلبی باشد هزار دلیل هم برایش بیاورید، قانع نمی‌شود، آنان فعالیت‌های قرآنی‌شان از دل‌شان برمی‌آید.»او به همین رسم مشایعت کاروان‌های اربعین در این منطقه اشاره می‌کند و می‌گوید: «اگر روزهای قبل از اربعین به این منطقه بیایید، چیزهایی را به چشم‌تان می‌بینید که باورنکردنی است. مردم این منطقه باوجود همه کمبودهایی که دارند، موکب می‌زنند و در انتظار میهمان‌هایشان هستند و این موضوع صحنه‌های جذابی را پیش می‌آورد. شاید نباید این را بگویم اما اگر گروه‌های خیریه نباشند، مردم مشکلات‌شان بیشتر از این است اما همین گروه‌های خیریه و جهادی کمک می‌کنند تا آنها مشکل نداشته باشند.»

  ما ‌به خدا تکیه داریم

«کار خود را از مسجد ابوالفضل(ع) منطقه عین‌دو شروع کردیم. در سال ۸۳ آن مسجد ساخته شد و  ما در همان سال فعالیت‌هایمان را با گفتن اذان (مکبر) آغاز کردیم. حاج‌رضا شریفی از همان موقع شروع به استعدادیابی بچه‌های مسجد کرد و گروه را بعد از چندماه تشکیل داد. در ابتدا او اسم گروه را «نور سبطین» گذاشت، چون اسم گروه خودشان سبطین است. بعد از اینکه در مسابقات مختلف قرآنی شرکت کردیم، در سال ۸۷ اسم گروه را آل‌یاسین گذاشتیم. اگر بگویم نهاد دولتی ما را حمایت کرد اصلا چنین نیست، خودمان به هم کمک کرده‌ایم تا کم نیاوریم، به‌طور مثال برای شرکت در مسابقات سراسری قرآن (ارومیه) از اهواز تا تهران با قطار و از تهران تا ارومیه با اتوبوس رفتیم که ۱۳ ساعت در راه بودیم، هزینه‌ای هم تا الان دریافت نکرده‌ایم. فعالیت‌های قرآنی واقعا مظلوم هستند و همه فعالیت‌های خود را مدیون استادان‌مان مثل حاج‌رضا شریفی، ناصر دغاغله، سیدکریم موسوی و حاج مهدی دغاغله هستیم.»مجید سواری، مسئول گروه تواشیح آل‌یاسین است؛ گروهی که یکی از گروه‌های بین‌المللی و شناخته‌شده است و همه اعضای آن از منطقه عین‌دو هستند. او معتقد است چیزی که باعث شده مردم این منطقه این‌قدر به قرآن متوسل شوند، اعتقادات عمیق‌شان است که آنها را به‌سمت این موضوع سوق داده و می‌گوید: «برادرم بیشتر از 10 سال از من بزرگ‌تر است و در گروه تواشیح عترت الهادی عضو بوده، از همان کودکی تواشیح آنها را می‌شنیدم و حفظ می‌کردم و علاقه من به تواشیح از اینجا شروع شده، مصطفی سواری هم برادرش با برادر من در یک گروه بودند و او هم از همانجا به تواشیح علاقه پیدا کرد.»او از جلسات قرآنی متعددی می‌گوید که در این منطقه برگزار می‌شود: «جلسات قرآنی زیادی در عین‌دو برگزار می‌شود اما بهترین جلسه مربوط به حاج‌ناصر دغاغله است. از این جلسات استقبال می‌شود اما آن استقبال دهه ۸۰ دیگر نیست؛ آن موقع که ما مسجد می‌رفتیم و گروه را تشکیل دادیم با ۲۰ نفر کار خودمان را شروع کردیم. نمی‌دانم چرا استقبال کم شده؟ شاید تاثیر اینترنت و فضای مجازی باشد که نوجوان و جوان می‌تواند با آنها اوقات فراغت خود را پر کند.

قبلا که اینها نبودند ما به مسجد می‌چسبیدیم و از ساعت ۱۱ که در جلسه سیدجلال (روحانی عین‌دو) تجوید یاد می‌گرفتیم تا بعد از اینکه نماز را می‌خواندیم و در جلسه حاج‌رضا شریفی شرکت می‌کردیم و وی به ما قرآن و تواشیح آموزش می‌داد، اصلا متوجه نمی‌شدیم که زمان چگونه می‌گذرد، با تواشیح و قرآن اوقات فراغت ما پر می‌شد. البته این را هم بگویم که درست است الان شاید کمی این توجه‌ها کم شده باشد اما بازهم همه عین‌دو را با گروه‌های قرآنی‌اش می‌شناسند و برای خانواده‌ها مهم است که این موضوع برای فرزندشان باشد و در این مسیر باقی بمانند.»سواری معتقد است که وضعیت خوزستان در تواشیح فوق‌العاده است و می‌گوید: «اگر بخواهم درباره مسابقات امسال صحبت کنیم، کافی است بگویم چهار گروه تواشیح خوزستانی اول تا چهارم شدند، البته قبلا این‌طور نبود که این گروه‌ها همیشه موفق باشند، آنان الان موفق عمل می‌کنند که به‌خاطر تاثیر گروه‌های اول در سال‌های گذشته است.

گروه سبطین بعد از ۱۶ سال -پس از گروه ثقلین- اول شد و این روی ما اثر گذاشته که ما هم می‌توانیم اول شویم، مثلا وقتی هفتم شدیم گروه باقرالعلوم آبادان پنجم شد و بعد توانست اول شود، همه اینها باعث ایجاد اعتمادبه‌نفس در ما شده. ان‌شاءالله این روند ادامه پیدا کند و فعالیت‌های گروه‌ها قطع نشود.»از توقعی که از مسئولان دارد، می‌پرسم و می‌گوید: «برای بهبود شرایط منطقه‌مان سال‌هاست بارها از محرومیت‌ها گفته‌ایم، اما اتفاقی نیفتاده و اگر کاری هم انجام‌شده آنقدر دیر و کم بوده که به‌چشم نمی‌آید اما برای گروه‌های تواشیح هم امکاناتی می‌خواهیم، اعضای گروه تواشیح آل‌یاسین عین‌دو از نظر شغلی گلایه‌مند هستند و اگر جای خاصی شاغل بودیم از کسی انتظار نداشتیم. بیشتر اعضای گروه شغل آزاد دارند که سخت است؛ کشاورز، بارگیر کیسه‌های شکر، مسافرکش و... داریم که اینها شغل‌های اعضای گروه است. چندبار هم کار با مشکل روبه‌رو شد و سعی کردیم خودمان گروه را برگردانیم. کسی که از صبح زود تا عصر برای بارگیری می‌رود، خسته است و به‌سختی می‌تواند در تمرینات  بخواند و اگر همیشه به تواشیح و قرائت قرآن بپردازد دیگر به کارش نمی‌رسد. هرکسی به‌جای بچه‌ها بود که با این همه سختی کار می‌کنند و تواشیح می‌خوانند، گروه را رها می‌کرد اما به‌خاطر علاقه مانده‌ایم؛ خیلی‌ها به‌خاطر همین سختی کار تواشیح را رها کرده‌اند.»

  یک تلاش خانوادگی برای آموختن قرآن

ازجمله کسانی که توانسته در حوزه قرآنی منطقه عین‌دو بسیار موثر باشد، ناصر دغاغله و خانواده‌اش هستند. او به‌دلیل وضعیت شغلی پدر ساکن منطقه عین‌دو از توابع شهرستان اهواز بوده است. خانواده دغاغله اولین مرکز آموزش قرآن بود و این امر چندین امتیاز را فراهم کرده بود؛ اول اینکه پدر، خادم و منبری امام حسین(ع) بود که به قرائت قرآن می‌پرداخت. به گفته حاج دغاغله قرائت پدر، قرائت تعبدی بوده است که همین باعث شده آموزه‌هایی که فراگرفته است در یاد و خاطرش ثبت شود. مادر نیز اقدام به برگزاری مجالس روضه امام حسین(ع) می‌کند و این دومورد باعث شد گرایش و تمایل شدیدی نسبت به کسب آموزه‌های دینی و مذهبی در منزل ایجاد شود. حاج‌ناصر مورد سوم را وجود برادر بزرگ‌تر می‌داند؛ حاج‌مهدی یکی از فعالان قرآنی بین‌المللی، الگو و پیشوای خوبی برای وی از زمان کودکی تاکنون بوده و آموزش قرآن به‌صورت مستقیم از ایشان آغاز شده است. شرکت برادر در دوره‌های آموزشی و تمرین و ممارست در کسب آموزه‌های قرآنی، توفیقی بود که از دوران کودکی نصیب حاج ناصر و برادر دیگرشان حاج‌عبدالرزاق شده است.

آنها اولین گروه تواشیح را در آن منطقه راه‌اندازی کردند و نامش را ثقلین گذاشتند. او درمورد این گروه و راه‌اندازی آن می‌گوید: «یک روز حاج‌مهدی به من و حاج‌عبدالرزاق برگه‌ای را داد که حاوی اسماءالله بود و خواست آن را حفظ کنیم. ایشان مشوق ما بودند که قرائت همراه با صوت باشد. بعد از قرائت دوستان دیگری به گروه ملحق شدند و گروه ثقلین گسترش یافت. کم‌کم در محافل قرآنی شهر اهواز حضور یافتیم و به اجرای برنامه ‌پرداختیم. این حضور در جلسات نیز با استقبال مردمی مواجه می‌شد. البته اغلب در جلسات کانون مجمع قاریان اهواز شرکت می‌کردیم و آن در صحن علی بن مهزیار اهوازی -که کانون مجمع قاریان اهواز بود- برگزار می‌شد و گروه ثقلین اهواز اقدام به برگزاری جلسات می‌کرد. یادم می‌آید حاج‌مهدی در آن جلسات خلاصه‌ای از فعالیت تواشیح را که امری نوپا و جدید بود برای حضار و شرکت‌کنندگان ارائه می‌کرد، البته آن زمان گروه ثقلین به گفته بسیاری از فعالان قرآنی کشور، اولین گروه تواشیح کشور بود که فعالیت خود را آغاز کرد.