گیلان: بایدها و نبایدهای ترویج حجاب در فضای مجازی

حلقه وصل: سجاد ستوده مسئول سازمان فضای مجازی سپاه قدس گیلان به مناسبت هفته گرامیداشت عفاف و حجاب در گفت‌وگوی آنلاین با بسیجیان ناحیه سلمان با موضوع ساحت ترویج حجاب در عرصه فضای مجازی اظهار کرد: فضای مجازی تغییراتی را در حوزه زندگی مردم ایجاد کرده و همه ساحت‌های زندگی توسط فضای مجازی دچار تغییر و تحولات جدی شده که بخش عمده این تغییر و تحولات در حوزه سبک زندگی است.

وی با بیان اینکه پیچ تمدنی تقابل ما با تمدن غرب از موضوعات مهمی است که باید درباره آن کار شود، افزود: اگر بر اساس گام دوم، هدف انقلاب اسلامی رسیدن به تمدن اسلامی است، یکی از این پیچ‌های تقابلی مهم انقلاب اسلامی در مقابله با تمدن غرب در همین حوزه فضای مجازی می‌باشد.

مسئول سازمان فضای مجازی سپاه قدس گیلان با بیان اینکه بخش عمده عرصه نوین جنگ و نزاع بین انقلاب اسلامی و تمدن غرب در حوزه فضای مجازی رخ می‌دهد، تصریح کرد: روزگاری دشمن از بسترهای دیگر مثل جنگ هشت‌ساله و غائله‌های قومی و قبیله‌ای مثل کردستان، بندر ترکمن و درگیری‌های جنگل‌های گیلان و غیره استفاده می‌کرد و همه این عرصه‌ها حتی عرصه‌های جنگ اقتصادی در فضای فیزیکی رخ می‌داد اما امروزه عرصه جنگ از حوزه زمین و فیزیک خارج‌شده و به عرصه فضای مجازی و جنگ رسانه‌ای تغییر پیداکرده است.

وی با تأکید براینکه حجاب یکی از نمادهای بارز سبک زندگی است، افزود: یکی از نمادهای ظاهری که نشان می‌دهد که شما چه نوع سبک زندگی را انتخاب کرده و بر اساس آن زندگی می‌کنید همین حجاب است یعنی لازم نیست به دیگران بگویید که سبک زندگی شما غربی یا شرقی و یا اسلامی است بلکه نوع پوشش شما سبک زندگی را نشان می‌دهد.

ستوده با اشاره به تغییرات عدیده بخش‌های مختلف سبک زندگی به دلیل گسترش فضای مجازی و حضور جدی مردم در این فضا گفت: حجاب یک نماد ظاهری از مدل سبک زندگی شماست که برای خودتان انتخاب کرده‌اید و دیگران از این پوشش، سبک زندگی شما را تشخیص می‌دهند.

وی با اشاره به تأثیرر حجاب در سبک رفتاری زندگی افراد بیان کرد: از روی پوشش افراد می‌توان تشخیص داد که رفت‌وآمدهایشان به چه شکلی است، با چه کسانی حشرونشر دارند و چه دوستانی دارند و مراسم عزا و عروسی‌شان به چه نحوی برگزار می‌شود و روابط اجتماعی آن‌ها به چه شکلی است و اگر با این نگاه به موضوع حجاب توجه شود این موضوع دارای اهمیت چندوجهی خواهد شد.

مسئول سازمان فضای مجازی سپاه قدس گیلان با بیان اینکه وقتی ما می‌خواهیم اتفاقی اجتماعی مثل حجاب و بدحجابی، شُل حجابی و کم‌حجابی را مورد تحلیل قرار دهیم باید از چند منظر و نگاه به آن توجه کنیم، افزود: اگر می‌خواهیم مسائلی مثل بدحجابی را تحلیل کرده و برای آن راهکار پیدا کنیم باید آن را از چند منظر مختلف مورد تحلیل قرار دهیم و نگاه تک‌بعدی به آن تحلیل درستی به ما نخواهد داد.

ستوده درباره تغییرات فرهنگی در موضوع حجاب در سطح شهر جامعه نیز بیان کرد: یکی از نمادهای واقعی و ملموس در سنجش تغییرات فرهنگی موضوع حجاب و میزان پوشش زن و مرد و سبک زندگی و مد و پوشش زنان و مردان است که می‌تواند نماد بارزی برای فهم درست تغییرات فرهنگی در یک جامعه باشد.

کارشناس فضای مجازی با تأکید بر اینکه ریشه عفاف و حجاب کمتر موردتوجه قرارگرفته گفت: حیا ریشه حجاب است و در موضوع حجاب در عرصه فضای مجازی باید به موضوع حیا توجه کنیم.

وی با اشاره به اهمیت پیدا کردن راهکارها برای حل مشکل حجاب تصریح کرد: برای این کار باید به ریشه‌ها توجه کنیم و ریشه‌ رعایت حجاب در مرد و زن حیاست و آن چیزی که در تقابل فرهنگ غرب بافرهنگ اسلامی برای سست کردن بنیاد خانواده به‌کاربرده می‌شود و به دنبال ایجاد بی‌مبالاتی در رعایت حجاب است تقابل مستقیم باحجاب نیست بلکه آن‌ها مستقیماً با چادر جنگ نمی‌کنند بلکه تلاش می‌کنند حیازدایی کنند.

ستوده با اشاره به اینکه موضوع حیازدایی در برنامه‌های تلویزیون ماهواره‌ای، محور فعالیت‌های شبکه‌های تلویزیونی فارسی‌زبان ضدانقلابی مثل منوتو، ام بی سی پرشیا، فارسی وان و غیره است، بیان کرد: ما می‌بینیم که در شبکه منوتو، برنامه‌ای به نام استیج ساخته می‌شود که درنهایت، برنده، خانمی محجبه است و با روسری روی استیج حاضر می‌شود و می‌خواند و به‌عنوان خواننده برگزیده در مسابقه انتخاب می‌شود.

وی بابیان اینکه دشمن فضاسازی، حیا را می‌زنند و درواقع حجاب را هم زده‌اند، چون ریشه حجاب حیاست، افزود: حجاب و حیا تنها در پوشش ظاهری نیست بلکه این دو همه ابعاد زندگی انسان را پوشش می‌دهد و ممکن است انسانی در ظاهر حجاب داشته باشد اما در گفتار و رفتار حجاب و حیا نداشته باشد.

مسئول سازمان فضای مجازی سپاه قدس گیلان با تأکید بر اینکه ریشه حجاب حیاست، بیان کرد: حیا باعث می‌شود ما حجاب داشته باشیم و ما برای چشم، گوش، قلب و زبانمان حجاب قائل می‌شویم و آن چیزی که مایه حجاب در قلب، چشم و برای اعضا و جوارح ما می‌شود حیاست و این نکته متأسفانه در تبلیغ موضوع حجاب مغفول مانده است.

ستوده با بیان اینکه یکی از اشتباهات رایج در تبلیغ حجاب برای نسل دهه هشتاد و نودی تبلیغ مستقیم حجاب است، افزود: حجاب موضوع سبک زندگی است و باید غیرمستقیم در نهاد آدمی قرار بگیرد و آن چیزی که باید موردتوجه قرار گیرد حیاست و اگر بتوانیم این موضوع را خوب تبلیغ کنیم می‌توانیم امیدوار باشیم که می‌شود موضوع عفاف و حجاب را در جامعه نهادینه کرد.

وی با تأکید بر اینکه نگاه تک‌بعدی به موضوع حجاب باعث می‌شود نتیجه معکوس بگیریم، گفت: ما باید در حوزه زیباشناختی، روان‌شناختی و غیره هم حجاب را موردتوجه قرار دهیم و اگر در پاسخ به کسانی که در مورد حجاب سؤال و شبهه دارند وجوه مختلف موضوع حجاب را موردتوجه قرار ندهیم موفق نخواهیم بود.

مسئول سازمان فضای مجازی سپاه قدس گیلان با بیان اینکه دو نگاه کلی قالبی و مصداقی به موضوع حجاب در فضای مجازی وجود دارد، تصریح کرد: در نگاه قالبی، فضای مجازی در موضوع عفاف و حجاب تنها یک بستر است که محصولات حجاب در آن به‌صورت فیزیکی و تولید محتوا ارائه می‌شود اما در نگاه مصداقی، فضای مجازی تنها بستری برای عرضه محصولات حجاب نیست بلکه حجاب در خود فضای مجازی موضوعیت دارد.

وی با بیان اینکه در جامعه‌ای که ما توانستیم در حوزه فضای مجازی موضوع حجاب را به‌درستی ترویج کنیم در فضای واقعی هم حجاب و عفاف وضعیت بهتری داردف افزود: معتقدان به این نگاه می‌گویند فضای مجازی خود بستری برای ترویج حجاب و یا ترویج بی‌حجابی است که یعنی مصداقی ترویج حجاب در این بستر را مهم می‌دانند و اهمیت ترویج حجاب در این فضا به‌اندازه اهمیت ترویج حجاب در فضای واقعی است.

ستوده با اشاره به اینکه ویژگی منحصربه‌فرد فضای مجازی که آن را در هیچ حوزه دیگری نمی‌بینید قدرت رفتارسازی آن استف بیان کرد: فضای مجازی به‌واسطه ویژگی منحصربه‌فرد فرامکانی و فرازمانی بودن که می‌تواند همه حواس انسان را به‌طور هم‌زمان درگیر خود کند در ذهنیت و نگرش آدم‌ها تغییر ایجاد می‌کند که همین ویژگی، قدرت رفتارسازی را به فضای مجازی می‌دهد.

وی با بیان اینکه فضای مجازی این قدرت را دارد که بدون اینکه شما بخواهید رفتاری را بر شما تحمیل کند و رفتاری از شما سر بزند که در حالت عادی این رفتار برای شما نیست، افزود: موضوع ستایش، همان دختر 6 سال افغانستانی و بلایی که بر سر او آمد و ماجرای اهورا، بچه دوساله رشتی و اتفاقات عجیب‌وغریبی که بر سر او آمد نتیجه رفتارسازی فضای مجازی بوده و خود آن فرد می‌گوید من چطور دست به چنین رفتاری زدم درحالی‌که او تحت تأثیر قدرت رفتارسازی فضای مجازی قرارگرفته است.

مسؤول سازمان فضای مجازی سپاه قدس گیلان با بیان اینکه فضای مجازی رفتاری به شما می‌دهد که برای شما نیست، گفت: آن چیزی که امروز در بسترهای مختلف به‌ویژه در شبکه‌های اجتماعی در حوزه بدحجابی و شل حجابی دیده می‌شود مؤید قدرت رفتارسازی فضای مجازی است.

وی با بیان اینکه فضای مجازی با قبح شکنی که از بی‌حجابی می‌کند الگوهای رفتاری به افراد داده و موجب ایجاد و بروز یک رفتار می‌شود، تصریح کرد: افراد مختلفی هستند که در بیرون محجبه هستند اما در فضای مجازی، شما تصویر بی‌حجاب و بدحجاب آن‌ها را می‌بینید و حتی افرادی را مشاهده می‌کنید که تا دیروز اهل مراعات بوده‌ و اهل آرایش آن‌چنانی نبودند اما بعد از ۶ ماه به‌کلی تغییر کرده و  مدل و حجابش تغییر می‌کند.

ستوده با اشاره به اینکه فضای مجازی از بی‌حجابی قبح شکنی کرده و حیا را می‌زند، افزود: بحران حجاب وقتی بیشتر احساس شد که پای فضای مجازی به خانواده‌ها کشیده شد و شبکه‌های اجتماعی فرصتی به دست افراد داد تا عکس‌های نامناسب‌ و مدهای سبک بین افراد جامعه دست‌به‌دست شود و تا جایی پیش رفت که قبح بدحجابی شکسته شد. در اینجا هم می‌بینیم که بازهم ریشه را که حیاست می‌زند.

وی با تأکید بر اینکه باید به موضوع رفتارسازی مبتنی بر شبکه‌های اجتماعی توجه شود، بیان کرد: مهم‌ترین شبکه اجتماعی که در حوزه رفتارسازی و تغییر سبک زندگی فعالیت می‌کند اینستاگرام است که حیای فردی به‌واسطه فضای شبکه‌های اجتماعی به دلیل زدن ریشه حجاب دچار خدشه شده و در حوزه‌های مختلف، قبح شکنی و عادی‌سازی باعث می‌شود رفتارهای عجیب رخ دهد.

مسؤول سازمان فضای مجازی سپاه قدس گیلان با اشاره به وجود حجم عظیمی از آرایشگاه‌های زنانه و مزون‌های عروسی در شبکه‌های اجتماعی و تولید محتوا در این محیط گفت: تا قبل از این نسبت به صفحات حیا داشتیم و رعایت می‌کردیم اما بعد از مدتی دیدن این صفحات عادی می‌شود و قبح دیدن آن‌ها شکسته و آدمی که بسیار مقید بود در مجلس عروسی نوع دیگری دارد تا جایی که علت پایین آمدن سن آرایش مبتنی بر همین فضای مجازی است.

وی با بیان اینکه علت بخش دیگری از این تغییر مربوط به بازی‌هاست، افزود: عموماً مادران این بازی‌ها را در گوشی خودشان نصب می‌کنند و گوشی را در اختیار دختر چهار یا پنج ساله خود قرار می‌دهند و مثلاً بازی آرایش باربی، بازی اصلاح باربی، بازی آرایش دختر آب‌نباتی، هالیوود هر، هالیوود استایل و غیره که در کافه بازار موجود است و خانواده‌ها از آن استفاده می‌کنند.

ستوده با بیان اینکه زیبا دیده شدن فطرتاً در ذات انسان است، گفت: این سدت بازی‌ها فقط یک بازی صرف نیستند بلکه ۳۰۰ سال تفکر غرب پشت یک بازی ساده اندرویدی است که به بچه چندساله ما داده می‌شود تا با آن سرگرم باشد درحالیکه تفکرات جان لاک تا یورگن هابر ماوس، فریدمن و خیلی‌های دیگر جمع شده و در یک بازی ارائه‌شده است و در این فضا قبح شکنی را انجام می‌دهد.

وی به بازی سیمز یک بازی مبتنی بر کامپیوتر نیز اشاره کرد که چند سال قبل رواج پیدا کرد دقیقاً به دنبال معرفی یک سبک زندگی، قبح شکنی و ارتباط دختر و پسر بود؛ یعنی بازی به ما رفتار می‌دهد که مبتنی بر آن رفتار عمل کنیم و رفتاری را انتخاب کنیم که منجر به سبک زندگی جدید شود که با سبک زندگی و اعتقادات ما همخوانی نداشته باشد.

وی با اشاره به نظریه مارپیچ سکوت تصریح کرد: در حوزه اثرگذاری فضای مجازی و در موضوعات اجتماعی اعم از موضوع حجاب باید به چند نکته مهم از جمله چندبعدی بودن فضای مجازی، حجاب و موضوعات اجتماعی دقت نظر داشت که این چندوجهی بودن و چند بعد بودن باید به‌خوبی موردتوجه قرار گیرد و برای کار در این حوزه باید از فضای مجازی هم شناخت کافی داشته باشیم.

مسؤول سازمان فضای مجازی سپاه قدس گیلان با تأکید بر اینکه ما باید نسبت به پلتفرم و بسترهای فضای مجازی آشنایی داشته باشیم، افزود: باید به موضوعات حجاب به‌صورت پرحجم پرداخته شود و اگر دقت کنیم می‌بینیم مطالب و محتواهای با موضوع حجاب نسبت به محتوای کم‌حجابی و یا ضد حجاب بسیار کم است لذا باید موضوع حجاب در فضای مجازی به‌صورت جدی تبلیغ شود اما باید دقت کرد این تبلیغ نباید به‌صورت مستقیم باشد.

وی با تأکید بر تبلیغ هنرماندانه در زمینه حجاب بیان کرد: اگر یک موضوع اجتماعی مثل حجاب به‌صورت مستقیم تبلیغ شود بیشتر در مخاطب زدگی ایجاد خواهد شد و در تبلیغ هنرمندانه هم از اشتباهات رایج باید پرهیز کنیم که یکی از این اشتباهات همین تبلیغ مستقیم و اشتباه بعدی هم استفاده از هنرمندانی است که در فضای حقیقی بی‌حجاب بوده اما در فضای هنری در یک سریال تلویزیونی تصویر یک دختر محجبه را بازی می‌کند و این اتفاق درباره بسیاری از هنرمندان مثل ریحانه پارسا رخ‌داده است.

مسؤول سازمان فضای مجازی سپاه قدس گیلان با بیان اینکه در تبلیغ حجاب باید از زبان روز استفاده کرد، تصریح کرد: باید از زبان روز و سهل و ساده برای پاسخ به شبهات استفاده کرد و بسیاری از شبهات جوانان و نوجوانان در فضای مجازی مطرح می‌شود اما علما و دانشمندان ما پاسخ خوبی به این شبهات نمی‌دهند و اگر پاسخ دهند پاسخ‌های فقهی، حوزوی و دانشگاهی است.

وی با بیان اینکه ما باید شبهات حجاب را با زبان ساده و امروزی پاسخ دهیم، گفت: در کنار این موارد باید از محتوای درست و اثرگذار برای تبلیغ استفاده کنیم که نمونه درست پوسترهای «بچه شیعه باس ...» است که کار بسیار خلاقانه‌ و مؤثری بوده یا یک نمونه دیگر تبلیغی است که در کانادا در داخل مترو به خانم‌ها حجاب می‌دادند و خودشان را در آینه ببینند که یک تبلیغ بسیار هنرمندان در حوزه حجاب بود و ما به این دست تبلیغات نیاز داریم.

ستوده با بیان اینکه ما باید آگاهی بخشی به‌دوراز سخت‌گیری و نظرات شخصی انجام دهیم، افزود: ما خیلی وقت‌ها این آگاهی را به مردم نداده‌ایم و مردم نمی‌دانند و در عین حال الگوهای درست حجاب هم  مانند ک صفحه خانم‌های محجبه علمی دنیا را معرفی کرده بود. مثلاً دانشمندان محجبه‌ای که در دانشگاه‌های معتبر دنیا رتبه‌های بالا آورده‌اند معرفی شود.

کارشناس حوزه فضای مجازی با بیان اینکه ما باید به چندوجهی بودن حوزه اجتماعی حجاب آگاه باشیم، افزود: باید بدانیم که حجاب را تنها از منظر دینی نمی‌توان تبلیغ کرد بلکه باید وجه روانشناسی، زیباشناسی و جامعه‌شناسی آن موردبررسی قرار بگیرد تا بتوانیم موفق شویم و در حوزه فضای مجازی، موضوع رفتارشناسی بسیار مهم است و در چه باید کردن‌ها باید از رفتارهای کلیشه‌ای پرهیز کنیم.