تهران: نقش آمریکا در ناکامی عملیات کربلای4

به گزارش حلقه وصل، سردار اکبر عابدی فرمانده مرکز دفاع مقدس دانشگاه افسری و تربیت پاسداری امام حسین(ع) در یادداشتی به مناسبت یادبود عملیات کربلای 4 در سال‌های دفاع مقدس نوشت:

عملیات کربلای 4 و 5 مهمترین تلاش عمده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در سال 1365 بود.  در آن زمان فرماندهان سپاه پاسداران برای رسیدن به پیروزی در جنگ اعتقاد داشتند که باید در جبهه جنوب، جاده های شمالی و جنوبی بصره و نیز در جبهه شمالی، جاده های مواصلاتی کرکوک به بغداد قطع و یا تهدید شود. تنها در این صورت است که علاوه بر قطع صدور نفت عراق، می توان کار بغداد را نیز یکسره کرد.

بر همین اساس، محاصره و سپس تصرف شهر بصره به عنوان هدف عملیات اصلی سپاه پاسداران در سال 1365 مورد توجه قرار گرفت. برای انجام این مهم، عملیات کربلای 4 در منطقه ابوالخصیب و شلمچه طرح ریزی و اجرا شد. عملیات کربلای 4 در تاریخ 65/10/3 با اهداف مذکور طراحی و  اجرا شد.

منطقه عملیاتی ابوالخصیب و شلمچه دارای ارزش ها و ویژگی های مهم سیاسی و نظامی فراوانی بود. این منطقه از مهم ترین مناطق عملیاتی در جبهه جنوب به شمار می رفت.زمین منطقه عملیاتی از دو جهت دارای خصوصیات مهمی بود:

1ـ وجود نهرها و کانال های کشاورزی با عمق مناسب برای پدافند.

2ـ منتهی شدن جناحین منطقه عملیاتی به آب گرفتگی شلمچه و کانال ماهی گیری از شمال و به خور زبیر و زمین های باتلاقی اطراف آن از جنوب و عدم داشتن قدرت پاتک دشمن در این مناطق.

هدایت فرماندهی عملیات کربلای4 بر عهده قرارگاه مرکزی خاتم الانبیاء (ص) سپاه پاسداران بود و چهار قرارگاه عملیاتی نجف، کربلا، قدس و نوح نیز اجرای آن را بر عهده داشتند.

عملیات کربلای4 در تاریخ سوم دی ماه سال 1365در منطقه ای به عرض حدود40 کیلومتر از پاسگاه زید عراق در شمال شلمچه تا تقاطع رودخانه های اروند و کارون، با رمز یا محمد(ص) انجام پذیرفت. در طرح این عملیات پیش بینی شده بود تا رزمندگان اسلام در قرارگاه های قدس، نوح و کربلا با عبور از اروند رود، در جنوب شهر خرمشهر و مقابل شهر آبادان و آن سوی جزیره مینو، به منطقه شلمچه حمله کنند. قرار بر این بود تا منطقه جزیره ام الرصاص و ابوالخصیب واقع در 12کیلومتری جنوب بصره، به تصرف قوای ایران درآید و در نهایت رزمندگان اسلام، بتوانند خود را به منطقه زبیر برسانند.

محور اصلی تک در این عملیات، عبور از اروند رود بود. محور شلمچه و پنج ضلعی به عنوان محور تک پشتیبانی، در نظر گرفته شده بود. هدف اصلی عملیات آن بود که با توسعه سرپل تصرف شده در عملیات والفجر8، آن عملیات را تکمیل کنند. در صورت موفقیت این عملیات، امکان بازپس گیری منطقه فاو از سوی ارتش عراق تا حد زیادی منتفی می شد و می توانست فشار زیادی را بر رژیم عراق وارد آورد و به پایان جنگ کمک کند.

 با آغاز عملیات، با توجه به آمادگی ارتش عراق امکان عبور سریع از رودخانه اروند برای رزمندگان اسلام میسر نشد.(1) ارتش عراق با کمک آمریکایی ها و از طریق هواپیماهای آواکس از تحرکات نظامی ایران آگاه شده بودند.(2) از این رو در شب عملیات وقتی که حرکت غواص ها شروع و نبرد آغاز شد، مشخص شد که این بار رزمندگان اسلام با واحدهای آماده دشمن روبرو هستند.

ارتش بعثی از عبور غواصان خط شکن از بین دو جزیره ام الرصاص و ام الطویل و رسیدن به ساحل جنوبی اروند رود کاملا آگاهی داشت. به همین خاطر هم بلافاصله دو طرف معبر کم عرض آبی ام الرصاص را که از آن به عنوان تنگه یاد می‌شد، با آتش پر حجم خود سد کرد.

با آغاز تهاجم قوای اسلام، ارتش بعثی بلافاصله علیه رزمندگان اسلام وارد عمل شد و پاتک‌های خود را آغاز کرد. صدام، این ضد حمله را به عنوان «حصاد الاکبر» یعنی «دروی بزرگ» نامگذاری کرد.(3)

در محور شلمچه که تلاش فرعی درآن صورت گرفت، نیروهای تیپ 57 ابوالفضل(ع) ولشکر 19 فجر توانستند با شکستن خط اول دشمن، نظم و توانمندی دفاعی دشمن را بر هم ریخته و در مواضع آن نفوذ کنند.

این اقدام نشان دادکه محور شلمچه نفوذ پذیر است اما علیرغم اینکه برخی از یگانها توانسته بودند تا از اروند رود عبور کرده و تا حدی جلو بروند و خطوط اول دشمن را شکسته و حتی قسمتی از منطقه ابوالخصیب را نیز تصرف کرده بودند، ادامه عملیات متوقف و در اوایل صبح به نیروها دستور عقب نشینی داده شد.

در این عملیات حدود 1000 نفر از رزمندگان شهید و نزدیک به 2 هزار نفر نیز مفقود و حدود 11 هزار نفر هم مجروح شدند.

در میان عوامل متعددی که سرنوشت عملیات کربلای 4 را رقم زد دو عامل بیش از بقیه تعیین کننده بود:

1ـ لو رفتن عملیات: نحوه برخورد نظامی عراق با عملیات کربلای 4 و اظهارات بعدی مقامات نظامی این کشور دلالت بر این داشت که هوشیاری دشمن صرفا به دلیل مشاهده تحرکات نیروهای ایرانی نبود، بلکه آنها عمدتا بر اطلاعات واصله از دستگاه جاسوسی آمریکا تکیه داشتند.

2ـ استفاده از تجارب عملیات والفجر 8 توسط عراق: فرصت ده ماهه پس از عملیات والفجر 8 به عراقی ها این امکان را داده بود تا با توجه به تاکتیک های نیروهای سپاه برای عبور از اروند، تدابیر لازم برای مقابله با قوای ایران را در این منطقه اتخاذ کنند. ارتش عراق تیربارهایی را در ساحل اروند رود بکارگرفته بود و بطور مرتب با این تیربارها آتش تراش بر روی سطح رودخانه اجرا می کرد تا چنانچه غواصی در آب حرکت می کند نتواند به پیشروی خود ادامه دهد. با این شیوه ارتش عراق موفق شد تا قایق های حامل رزمندگان را قبل از رسیدن به ساحل دور اروند مورد هدف قرار داده و منهدم نماید.