در دنیای جذاب بازی‌های مجازی چه می‌گذرد؟

به گزارش حلقه وصل، تا قبل از کرونا اگر بچه‌ای مدام پشت سیستم رایانه بود یا گوشی موبایل و تبلت به دست داشت، خانواده نگران سلامت جسمی و روانی فرزندش می‌شد و بهترین اقدام هم در این زمینه، ثبت‌نام فرزند در باشگاه ورزشی بود.

تابستان‌ها هم فرصت مناسبی بود که بچه‌ها در باشگاه‌های ورزشی حضور داشته باشند و از دنیای بازی‌های کامپیوتری و فضای مجازی دور شوند اما کرونا موجب شد که باشگاه‌های ورزشی تعطیل شود و بچه‌ها خانه‌نشین شوند؛ از سوی دیگر در خانه‌های آپارتمانی با دورکاری تعدادی از مردم، بچه‌ها جرأت تکان خوردن نداشتند و لاجرم به سمت بازی‌های موبایلی و کامپیوتری و دستگاه‌های بازی رو آوردند.

اما این بازی‌ها چقدر در بچه‌ها تأثیر دارد؟ آیا نیاز به نظارت از سوی خانواده‌هاست؟ بچه‌ها چه اطلاعاتی درباره بازی‌ها باید بدانند؟ در این خصوص نشستی را با تعدادی از نمایندگان تشکل دانش‌آموزی اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزان داشتیم. محمدرضا سالاری از استان سیستان و بلوچستان، محمدصالح تشکری از استان همدان، محمدعلی مطهری از شهر تهران، وحید مسعودپور از شهر تهران، محمد دریایی از استان ایلام، محمدامین صادق از استان بوشهر و سجاد میرشریف از استان یزد مهمان خبرگزاری فارس بودند.

* بچه‌ها ساعت‌های متمادی را به بازی کردن می‌گذرانند

مجری: به نظر شما نقش بازی‌های مجازی در زندگی بچه‌ها چقدر است و چه تأثیراتی روی دانش‌آموزان می‌گذارد؟ آیا این تأثیرات نگران‌کننده است؟

سالاری: بازی‌های کامپیوتری و موبایلی برای قشر نوجوان جذاب است و معتقدم تأثیر منفی می‌گذارد که یکی از این موارد، افزایش خشم است.

بچه‌ها وقتی درگیر این بازی‌ها می‌شوند، ساعت‌های متمادی را به بازی کردن می‌گذرانند و وقت‌شان می‌گذرد بدون اینکه چیزی یاد گرفته باشند.

ما فکر می‌کنیم برخی بازی‌ها فقط بازی است که بچه‌ها انجام می‌دهند اما پشت ساخت بازی‌های خارجی، هدف است.

* بازی‌های مجازی هویت خیالی و دروغین به نوجوانان می‌دهد

صادق: بعضا در بازی‌های مجازی می‌بینیم که مواردی چون شهوت، برهنگی، لودگی و خشم استفاده می‌شود و این بازی‌ها در سایه عدم نظارت والدین، وارد خانه‌ها می‌شود. 

به نظرم بچه‌ها در سن نوجوانی با بحران هویت مواجه هستند و حالا در همین ایام جذب بازی‌هایی می‌شوند که این بازی‌ها هویت خیالی و دروغین به آنها می‌دهد و این ضعف بزرگ است. 

مثلا در یک بازی قدرت دارد که همه را ناکار کند اما واقعیت این است که اینچنین نیست یا راننده خوبی است و می‌تواند بهترین رانندگی را در بازی انجام دهد و تمام مراحل را طی کند اما در واقعیت، نمی‌تواند خودرو را براند.

*والدین برای بچه‌ها وقت کافی بگذارند

مجری: نقش خانواده‌ها در این زمینه چیست؟ خانواده چگونه می‌تواند کمک کند تا بچه‌ها از بازی‌های مجازی آسیب نبینند؟

تشکری: معتقدم اگر والدین برای بچه‌ها وقت کافی بگذارند، بچه‌ها به سمت بازی موبایلی نمی‌روند. مثلا بعضی‌ها را می‌توان اعضای خانواده‌ها با هم انجام دهند و صرفا هم بازی‌هایی که خیلی سر و صدا داشته باشد یا همسایه طبقه پایین را ناراحت کند، نیست.

ببینید وقتی والدین در گوشی خودشان بازی نصب کردند و در اوقات بیکاری، به جای اینکه با فرزند خود بازی کنند، سرشان در گوشی است، چه توقعی از فرزندشان می‌رود؟

* بچه‌ها در بازی‌های مجازی در تخلیات سپری می‌کنند

مطهری: بازی انواع مختلف دارد؛ بازی‌های داستان، فکری و هوشی، بازی رقابتی آنلاین و .. که به نظرم بازی‌های آنلاین تأثیر زیادی دارد.

مثلا یک بازی وجود دارد که بازیکن در نقش جاسوس بازی می‌کند؛ اثر تربیتی این بازی را ببینید که چه بلایی سر بچه‌ها می‌آورد یا اینکه در هر بازی، وقتی نوجوان برنده می‌شود در واقع قهرمانی کاذب ایجاد می‌شود.

در بازی مجازی، وقتی نوجوان می‌بازد، برای رسیدن به آن قهرمانی کاذب، حتی سکه خریداری می‌کند و به عبارت دیگر متحمل هزینه برای قهرمانی می‌شود که هیچ سودی ندارد.

از سوی دیگر برخی بازی‌ها به وطن‌زدایی می‌پردازد یعنی اینکه هویت ملی را از دانش‌آموزان می‌گیرد یا اینکه جای دوست و دشمن را برای بچه‌ها جابجا می‌کنند.

بچه‌ها در بازی‌های مجازی در تخلیات سپری می‌کنند یعنی در فضای مجازی قهرمان شده، می‌برند و می‌بازند و فعالیت‌هایی انجام می‌دهند که در دنیای واقعی امکان انجامش نیست.

نکته دیگر انزواطلبی است. با توجه به اینکه بچه‌ها با جمع دوست و رفیق ارتباط نمی‌گیرند، انزواطلب می‌شوند، از سوی دیگر این بازی‌ها، اعتیادآور است. 

*چرا ما نمی‌توانیم یک بازی خوب درست کنیم؟

مجری: پیشنهادتان چیست؟ چه کاری می‌توانیم انجام دهیم تا آسیب این بازی‌ها کمتر شود؟ چرا که کرونا موجب شده است که چه بخواهیم و چه نخواهیم بچه‌ها در قرنطینه خانگی باشند.

دریایی: سواد رسانه‌ای را باید از همان دوران ابتدایی به دانش‌آموزان آموخت و همچنین فرهنگ استفاده از وسایل بازی را آگاهی داد. 

نکته دیگر این است که برخی خانواده‌ها برای آنکه بچه‌ها سر و صدا نکنند و در خانه به قول خودشان آرامش باشد، به دست بچه‌ها حتی کودکان گوشی می‌دهند و آنها هم به بازی می‌پردازند.

اما یک سؤال مطرح است که چرا ما نمی‌توانیم یک بازی خوب درست کنیم؟

* والدین، خودشان بازی‌های مناسب را برای فرزندان‌شان خریداری کنند

میرشریف: به نظرم بهترین کار این است که والدین قبل از اینکه بچه‌ها بازی را انجام دهند، تحقیق کنند و خودشان بازی‌های مناسب را برای فرزندان‌شان خریداری کنند. 

از سوی دیگر خانواده‌ها باید برای بازی فرزندشان برنامه‌ریزی کنند. مثلا بچه‌ها روزی یک ساعت بازی کنند. ضمن اینکه نخبگان باید در این زمینه ورود کنند و باید بازی‌های خوب ساخته شود. 

مسعودپور: باید قبل از هرچیز به بچه‌ها تفکر و قدرت تشخیص یاد دهیم. به نظرم نمی‌توانیم انرژی بچه‌ها را رها کنیم و باید تدبیر درستی اندیشید.

سالاری: باید نیاز سنجی شود و در کشور خودمان به سمت تولید بازی‌های جذاب برویم و بازی‌های ملی تولید شود. 

 صادق: به نظرم برای اینکه به دانش‌آموزان در بحث بازی‌های مختلف کمک کنیم باید بازی‌های مناسب را به آنها نشان دهیم ضمن اینکه بازی کردن باید زمان خود را داشته باشد و نباید تمام وقت بچه‌ها به این نوع بازی‌ها بگذرد. 

*والدین با فرزندان بازی کنند 

تشکری: پیشنهادم این است که والدین با فرزندان بازی کنند یعنی همان بازی موبایلی، کامپیوتری و یا دستگاه بازی را، والدین در کنار بچه‌ها باشند، در این حالت یک نظارت غیرمستقیم هم صورت می‌گیرد و کم‌کم بچه‌ها را در میزان زمان بازی و انتخاب بازی ایرانی هدایت کنند.

همچنین والدینی که زمان خود را برای خانواده و کتاب خواندن و تفریح فرزندان می‌گذارند، بچه‌ها کمتر به سمت بازی‌های موبایلی و کامپیوتری می‌روند.

مطهری: به نظرم باید بازی‌ها هدفمند باشد؛ بازی‌هایی که مهارت به دانش‌آموزان یاد دهد.

مسعودپور: پیشنهادم این است که تشکل‌ها کار ویژه انجام دهند و جشنواره بازی برگزار کنیم و بازی‌های بومی و محلی را پیش‌بینی کنیم.