رخصت مرشد 10 این بار همراه با پهلوانان خراسان

سرویس معرفی: حکایت و روایت از پهلوانی‌های و دلاوری‌های پهلوانان ایران‌زمین، بخشی از تاریخ شفاهی مردمان سرزمین ماست. سال‌های سال مردمان ایران با حضور در قهوه‌‌خانه‌ها و یا مراکز تجمع مردم، پای نقل و صحبت مرشد‌هایی می‌نشسته‌اند که پهلوانی‌های ایرانیان را از دل قصه‌ها و افسانه‌های کهن ایران استخراج کرده و پس از تصویر آنها در قالب نقاشی به روی پرده‌های بزرگ، به نقل سینه‌به‌سینه آنها برای مردم پرداخته‌اند.

مجموعه رخصت مرشد، قصه‌های پهلوانی نوشته خسرو آقایاری نیز با همین هدف و برای بازخوانی حکایت‌هایی از زندگی پهلوانان ایرانی تألیف شده است. در مطالب قبل ۹ جلد از این مجموعه که منتشر شده بود را خدمت مخاطبان عزیز معرفی کردیم که در اینجا میتوانید مطلاحظه کنید. دهمین جلد این مجموعه کتاب ها به  آیین پهلوانی و پهلوانان خطه خراسان اختصاص دارد که در ادامه با این کتاب بیشتر آشنا خواهید شد.

آئین پهلوانی و منش‌های آن از دیرباز در خطه خراسان زبانزد خاص و عام بوده است و بسیاری پهلوانان و عیاران ایرانی که در طول تاریخ نیز برای خود نامی به یادگار گذاشته‌اند در این خطه پروش یافته و نام و سامانی به هم رسانده‌اند.

زندگی، منش و روش زیستی این پهلوانان نیز از دیرباز در قالب قصه‌ها و حکایت‌های متنوع نقل شده است و سینه به سینه به عنوان یک خاطره و یادکردی از گذشته در میان مردم چرخیده و به نیکی یاد شده است.

خسرو آقایاری در دهمین مجلد از مجموعه قصه‌های پهلوانی با عنوان «رخصت مرشد ۱۰. خراسان» به سراغ پهلوانان افسانه‌ای و نامدار این خطه رفته است و داستان‌هایی از زندگی و زیست آنها را از زبان بازماندگان و پهلوانان امروز این خطه روایت کرده است.

آقایاری در این کتاب شرحی از زندگی پهلوانانی چون عبدالرزاق بیهقی، اکبر خراسانی، پهلوان غریب، پهلوان مفرد قلندر، محمد مالانی، درویش اکبر طلبه، کلب رضا فخار، عبدالحسین مقدم و فریدون قفل‌ساز را مورد توجه قرار داده است و داستان‌هایی از آنها را به زبان حکایت و روایت داستانی آورده است.

این کتاب با نثری ساده و روان و امروزی و به دور از سختی‌های زبانی که مختص متون تاریخی است روایت‌هایی داستانی از پهلوانان خراسان و در واقع تاریخ پهلوانی در این دوره را بازگو کرده است که خط به خط آن جدای از جذابیت داستانی آکنده از دانسته‌های تاریخی است که نمادی است از اطلاع و دانش و پژوهش نویسنده.

آقایاری نخستین بخش از کتاب خود را با روایت حکایتی از دوران حکومت مغولان و سلطان ابوسعید در ایران آغاز می‌کند و داستانی از تدبیر وزاری ایرانی سلطان ابوسعید برای توسعه آئین پهلوانی و زورخانه‌ای به منظور بازپس‌گیری سلطنت ایران از مغولان را روایت می‌کند و در خلال همین روایت مخاطب با دلیل و پیشینه توسعه زورخانه‌ها در این خطه، شکل‌گیری و ساخت برخی از ادوات ورزش باستانی در ایران و نیز روایتی از شکل‌گیری مسابقات کشتی پهلوانی در ایران آشنا می‌شود.

در بخش دیگری از این کتاب نیز شرحی زندگی پهلوان نامدار ایرانی «اکبر خراسانی» از زبان فرزندش و در قالب یک روایت داستانی نقل شده است.

آقایاری برای شرح زندگی پهلوانان خراسان در کتاب خود، یک موقعیت ویژه داستانی را برای آنها خلق می‌کند و در دل آن ماجرای زندگی آن پهلوان را روایت می‌کند.

از نکات قابل توجه این کتاب باید به این نکته نیز اشاره کرد که بسیاری از اوراد و اذکار و منش‌ها و روش‌های اجرای کشتی پهلوانی و ورزش پهلوانی را در قالب داستان بازگویی می‌کند و به همین اعتبار این مجموعه را نه تنها بازخوانی زندگی و زیست پهلوانان ایرانی که می‌توان روایتی مستند از شکل‌گیری روش و منش ورزش پهلوانی در ایران نیز دانست.