نگاهی به عملیات «پنجه عقاب ۲» ارتش ترکیه در شمال عراق / تلاش برای نابودی تروریست‌های PKK یا بهانه‌ای برای تکرار سناریو سوریه؟ +تصاویر

سرویس جهان حلقه وصل _ از هفته گذشته دور جدید عملیات ارتش ترکیه با تکیه بر بمباران سنگیم جنگنده‌های نیروی هوایی این کشور علیه مخفیگاه‌های گروه تروریستی پ. ک.ک در شمال عراق آغاز شد. این عملیات که پنجه عقاب۲ و یا تحت عنوانی دیگر پنجه ببر۲ نامگذاری شده است در واقع ادامه عملیات بزرگی یا همین نام است که تابستان امسال در محدوده استان دهوک عراق علیه این سازمان انجام شده بود.

دلایل هجوم ارتش ترکیه به شمال عراق

اگرچه سالهاست ارتش ترکیه به دلیل حضور اعضای گروهک PKK در کوهستان قندیل و سایر مناطق شمال عراق، اقدامات نظامی را علیه آنها اجرا میکند، اما به تازگی مسئله عدم پایبندی شبه نظامیان کرد به توافقنامه سنجار موجب بحرانی شدن اوضاع امنیتی در شمال عراق شده است.

موضوع به دوران اشغال شهر سنجار(یا شنگال) در استان نینوا عراق توسط گروه تروریستی داعش در آگوست ۲۰۱۴ میلادی بازمیگردد که منجر به فاجعه قتل عام مردم فرقه ایزدی در این منطقه و آوارگی آنها شد. در آن زمان چند صد نفر از نیروهای شاخه سوریه پ. ک.ک یعنی YPG و تعدادی دیگر از اعضای اصلی این گروه به بهانه دفاع از مردم کرد ایزدی وارد این شهر شدند. این نیروها تحت عنوان یگان YBS شناخته میشوند.

پس از نابودی گروه داعش و بازگشت امنیت نسبی به این مناطق، دولت عراق، مقامات اقلیم کردستان و ترکیه خواستار خروج این نیروها از شهر سنجار و تحویل آن به نیروهای امنیتی عراقی میشوند اما با وجود گذشت ۳ سال و چند توافقنامه شفاهی و کتبی میان دو طرف، این نیروها به دستور فرماندهی مرکزی PKK از تحویل شهر خودداری کردند.

سفر وزیر دفاع ترکیه به عراق و آغاز عملیات نظامی

در ابتدای بهمن ماه جاری، خلوصی آکار وزیر دفاع ترکیه با سفر به اربیل و دیدار با مقامات اقلیم کردستان عراق از جمله مسعود و نچیروان بارزانی، رضایت مقامات اقلیم را برای انجام عملیات مشترک بر علیه شبه نظامیان حاضر در سنجار جلب کردند. همچنین طی مذاکرات میان اردوغان و مصطفی الکاظمی نخست وزیر عراق، دولت این کشور نیز موافقت خود را برای پایان دادن به بحران امنیتی سنجار اعلام کرد.

ادامه حضور تروریست‌های پ.ک.ک در این منطقه، اقدام به سنگربندی و حفر تونل‌های گسترده و ایجاد نا امنی گسترده موجب شده است تا آوارگان ایزدی شهر سنجار جرات بازگشت به مناطق سکونت خود را نداشته باشند و این مسئله برای دولت و جامعه عراق به هیچ وجه قابل تحمل نیست. از سوی دیگر اما نیروهای مردمی عراق معتقدند که حل مسئله سنجار بایستی به دست نیروهای ارتش و بسیج مردمی عراق سپرده شود و لشکرکشی ارتش ترکیه به این منطقه میتواند در آینده تبعات سنگین‌تری از حضور چند صد شبه نظامی کرد در شمال نینوا داشته باشد.

این مسئله با انتقال بیش از ۱۰ هزار نیروی عضو سازمان حشد الشعبی و حضور ابوفدک المحمداوی رهبر بسیج مردمی عراق در اطراف شهر سنجار در هفته اخیر همراه شد. علی رغم این موضوع، بمباران سنگین ارتش ترکیه در این مناطق چند روز است که آغاز شده و هر لحظه احتمال میرود حمله زمینی نظامیان ترک به سنجار نیز با چراغ سبز مقامات اقلیم و دولت عراق آغاز شود.

اگرچه اخراج تروریست‌های پ. ک.ک از این منطقه و بازگشت مردم آواره عراقی به خانه‌های خود اقدامی مثبت و مطلوب خواهد بود اما خطری که در این میان وجود دارد احتمال حضور بلند مدت نظامیان ترکیه به بهانه ادامه مبارزه با PKK در خاک عراق است. تجربه سناریو ترکیه در شمال سوریه که آن هم به بهانه مبارزه با داعش و شبه نظامیان کرد YPG بود نشان میدهد، ارتش این کشور پس از پایان عملیات و پاکسازی منطقه علاقه ای به ترک آن نداشته و اقدام به تاسیس پایگاه‌های رسمی برای حضور بلند مدت خواهد کرد.

حضور دائم نظامیان ترکیه در شمال عراق، با توجه به اختلافاتی که میان دولت مرکزی و اقلیم کردستان بر سر جدایی از عراق وجود دارد میتواند خطری بزرگ برای آینده این کشور و تکرار سناریو سوریه و لیبی توسط ترکیه برای ایجاد حیاط خلوت و دولت تحت الحمایه در خاک عراق باشد.