حذف تدریجی بودجه عملیاتی پدافند غیرعامل/ مجلس بودجه ویژه برای مقابله با «جنگ زیرساخت‌ها» اختصاص دهد

به گزارش حلقه وصل، سردار غلامرضا جلالی رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور، در گفتگویی با بیان اینکه با توجه به تغییر رویکرد تهدیدات کشور به سمت راهبردهای مادون جنگ نظامی، بخش عمده‌ای از آمادگی دفاعی کشور به حوزه اقدامات پدافند غیرعامل وابسته است، اظهار داشت: ماموریت خطیر سازمان پدافند غیرعامل کشور، رصد و پایش تهدیدات علیه زیرساخت‌های حیاتی کشور، برنامه‌ریزی و انجام اقداماتی در جهت افزایش تاب‌آوری ملی است. وظیفه ای که با توجه به تهدیدات نوظهور، روز به روز اهمیت و مطالبه اجتماعی در خصوص اجرای آن از سازمان پدافند غیرعامل کشور افزایش می‌یابد.

وی با اشاره به اینکه امروز دشمن به دلیل ترس از رویارویی مستقیم با ایران در جنگ نظامی به سمت اشکال نوین جنگ همچون جنگ های سایبری روآورده است که فاعل جنگ در آن مجهول و ناپیداست، افزود: هدف اصلی این جنگ ها اختلال در ارائه خدمات زیرساخت های حیاتی به مردم است.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل با اشاره به اینکه شیوع ویروس کرونا نیز نشان داد ساختار دفاع بیولوژیک ما نواقصی دارد که باید ترمیم و اصلاح شود، گفت: سازمان پدافند غیرعامل به عنوان یک سازمان حاکمیتی و بین بخشی متولی اصلی پیشبرد این مباحث است و در سال های اخیر هم مطالبه مردم از این سازمان به حق افزایش یافته است.

سردار جلالی به موضوع ارتقای توان دفاعی کشور در برابر تهدیدات نوین CBRNE هم اشاره کرد و گفت: در سال‌های اخیر ما توانسته‌ایم صرفا 50 شهر بزرگ را به تجهیزات مقابله با تهدیدات نوین مجهز کنیم اما همین تجهیزات برای شهرها بزرگ هم ناکافی است ضمن اینکه برای سایر شهرهای کشور نیز باید اقدامات مشابهی صورت پذیرد.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور در خصوص کارایی این تجهیزات توضیح داد: این تجهیزات که خوشبختانه توسط مرکز سپند و با مدیریت شهید عزیزمان دکتر فخری زاده تولید شده‌اند به آتشنشان‌های کشورمان این امکان را می دهند که از جان خودشان و مردم در شرایط بروز بحران های انفجاری، زیستی، شیمیایی و پرتوی مراقبت کنند.

سردار جلالی افزود: در حالیکه هر روز اهمیت توجه به مسئله پدافند غیرعامل بیشتر آشکار می‌شود متاسفانه توجه دولت محترم روزبه‌روز به مسئله پدافند غیرعامل کمتر می‌شود و شاهد این مدعا نیز، حذف بودجه عملیاتی سازمان پدافند غیرعامل کشور طی سالهای اخیر است.

کم توجهی دولت به بودجه پدافند غیرعامل کشور از سال ۹۳ 

وی با بیان اینکه البته ماجرا کم‌توجهی دولت به بودجه سازمان پدافند غیرعامل کشور به سال 93 برمی گردد، توضیح داد: طبق اساسنامه مصوب و ابلاغی مقام معظم رهبری، سازمان پدافند غیرعامل کشور به عنوان یک سازمان حاکمیتی، مسئولیت سیاست‌گذاری و راهبری عملیاتی دستگاه‌های اجرایی برای مصون‎سازی زیرساخت‌های حساس و حیاتی و صیانت و حفاظت از مردم در شرایط بحران های ناشی از تهدیدات غیرطبیعی را برعهده دارد.

سردار جلالی ادامه داد: از همین رو در طول همه این سال‌ها با پیگیری و تلاش و رایزنی با سازمان برنامه و بودجه کشور، قوانین موضوعه‌ای به تصویب رسید از جمله اینکه قوانینی مرتبط با حوزه پدافند غیرعامل در احکام برنامه توسعه چهارم، پنجم و ششم توسعه پیش‌بینی شده است  که البته این احکام بطور کامل در قانون بودجه سالیانه کشور لحاظ نشده است.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور در مورد مباحث بودجه‌ای این سازمان افزود: از سال 1390 ردیفی به عنوان بودجه جاری سازمان و دیگری یک بودجه برای اقدامات عملیاتی و عمرانی سازمان که تحت عنوان ردیف بودجه تملک دارایی های سرمایه‌ای، در نظر گرفته می‌شد. این بودجه عملیاتی از سوی سازمان پدافند غیرعامل کشور برای پیشبرد پروژه‌های کلان و راهبردی در حوزه ارتقای تاب آوری ملی و بخشی از اعتبارات نیز در قالب تفاهمنامه برای کاهش آسیب پذیری‌ها زیرساخت‌ها در اختیار دستگاه‌های اجرایی قرار می‌گرفت.

حذف تدریجی بودجه عملیاتی سازمان پدافند غیرعامل از سال ۹۳

وی ادامه داد: از سال ۹۳، به مرور اعتبارات عملیاتی (تملک دارایی‌های سرمایه‌ای) به شدت در ردیف‌های بودجه کشور یا در واگذاری اعتبارات کاهش یافت. به طوری که در سال ۹۴، اعتبارات تملک دارایی سازمان از سوی دولت به 50 درصد کاهش یافت و در سال‌های بعد عملا حذف گردید.

سردار جلالی تصریح کرد: با این اقدام، برنامه‌های عمرانی و زیرساختی سازمان و اعتباراتی که ما در قالب توافقنامه در اختیار دستگاه‌های اجرایی می گذاشتیم مختل و با دشواری مواجه شد.

در اختصاص بودجه هیچگاه به دنبال منافع سازمانی نبوده‌ایم

وی با بیان اینکه سازمان پدافند غیرعامل کشور در موضوع بودجه هیچگاه به دنبال منافع سازمانی نبوده است، تصریح کرد: با رایزنی‌ها با نمایندگان خانه ملت، تلاش‌ها در سال 96 نتیجه داد و منجر به گنجانده شدن تبصره‌ای در قانون بودجه شد که دستگاه‌های اجرایی را مکلف کند یا به آنها اجازه دهد که از محل اعتباراتشان در راستای الزامات پدافند غیرعامل و برای مصون‌سازی و کاهش آسیب‌پذیری زیرساخت‌های حیاتیشان هزینه کنند. با این کار عملا امکان تامین بخشی از هزینه مصون‌سازی زیرساخت‌ها مهیا می‌شد.

به گفته سردار جلالی این اقدام ثمرات و پیامدهای خوبی در پی داشت و از طریق آن اقدامات خوبی در زمینه پایداری و مصون‌سازی زیرساخت‌ها در دستگاه‌ها از قبیل خرید ژنراتورهای برق اضطرای و مقاوم‌سازی سازه‌ها و ... اتفاق افتاد.

وی خاطرنشان کرد: البته در سال ۹۶ نیز همکاری از سوی دولت صورت نگرفت و این موافقت مجلس بود که با تبصره مذکور، دستگاه‌های اجرایی را مکلف کرد که بخشی از اعتبارات خود را در راستای کاهش آسیب پذیری زیرساخت‌های حیاتی استفاده کنند.

کلافی که در سال ۹۷ پیچیده‌تر شد

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور تصریح کرد: اما در سال 97، با وجود همه تلاش‌ها، دولت نه تنها در لایحه، بودجه علمیاتی را در نظر نگرفته بلکه با تبصره مذکور نیز مخالفت کرد. در سال ۹۸ نیز اگرچه تبصره‌ در بودجه در نظرگرفته شد اما الزام‌آور و تکلیف آور نبود بلکه مجوزی را برای اختصاص بخشی از اعتبارات در حوزه اقدامات پدافند غیرعامل در اختیار دستگاه‌ها قرار می‌داد. یعنی دستگاه اجرایی مختار بود این هزینه را انجام دهد یا ندهد.

وی با بیان اینکه متاسفانه در سال ۹۹ نیز دولت با همان تبصره برای اختیار دستگاه‌ها (اختصاص بخشی از اعتبارات در حوزه اقدامات پدافند غیرعامل) نیز در لایحه بودجه موافقت نکرد، تصریح کرد: این موضوع در بودجه سال ۱۴۰۰ نیز تکرار شده است. البته باید گفت که دولت هر ساله با اختصاص این بودجه در کمیسیون تلفیق مخالفت کرده است. 

اثرات حذف بودجه عملیاتی سازمان پدافند غیرعامل کشور

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور در مورد اثرات حذف بودجه عملیاتی سازمان پدافند غیرعامل کشور توضیح داد: اشکال اصلی کار از جایی آغاز می‌شود که دولت نه ردیف بودجه عملیاتی و عمرانی به سازمان پدافند غیرعامل کشور اختصاص می‌دهد تا اقدامات در راستای مصونسازی زیرساخت‌های حیاتی را پیگیری و عملیاتی کند و نه اختیار و تکلیفی به دستگاه‌های اجرایی واگذار می کند تا از منابعشان در راستای اجرای الزامات و ضوابط پدافند غیرعامل استفاده کنند. نتیجه این اقدام نیز چیزی جز تضعیف شدید کارکردهای پدافند غیرعامل نخواهد بود.

به گفته سردار جلالی با تضعیف کارکردهای سازمان پدافند غیرعامل کشور، عملا اثربخشی پدافند غیرعامل در دستگاه های اجرایی به شدت کاهش یافته و این به معنی افزایش آسیب پذیری‌هاست و این در حالیست که تهدیدات روز به روز در حوزه های مختلف از جمله سایبری، زیستی، شیمیایی و ... در حال افزایش است.

نگاه دولت به پدافند غیرعامل دوستانه نیست 

وی خاطرنشان کرد: در نظر گرفتن بودجه برای یک موضوع، نشان از شناخت اهمیت و لزوم توجه به یک موضوع و ضرورت یک برنامه‌ریزی است. بنابراین زمانی که برای یک موضوع مشخص یک ردیف بودجه اختصاص پیدا نکند یعنی نگاه به آن تشریفاتی است در صورتی که پدافند غیرعامل یک استراتژی و راهبرد حیاتی برای افزایش تاب‌آوری کشور و حفاظت از دارایی ملی و مردم در هنگام بروز بحرانهاست.

سردار جلالی متذکر شد: با این تفاسیر باید برای قطع بودجه عملیاتی سازمان پدافند غیرعامل چاره‌ای اندیشید و من از نمایندگان فهیم و دوراندیش و انقلابی مجلس شورای اسلامی درخواست دارم برای احیای این بودجه اقدامات لازم را اتخاذ نمایند تا خدایی نکرده در شرایطی که تهدیدات دشمن در قالب راهبرد فشار همه‌جانبه تداوم دارد و تلاش های دشمن برای حمله به زیرساختهای حیاتی کشور افزایش یافته است با کاهش اثربخشی اقدامات پدافند غیرعامل، تاب‌آوری‌ها و اقدامات حفاظتی از زیرساخت‌ها دچار اختلال نشده و زمینه نفوذ و افزایش آسیب‌پذیری‌ها فراهم نشود.