به گزارش حلقه وصل، روز جهانی کتاب و حق مولف گرچه مناسبتی قدیمی در تقویم جهانی به شمار نمی‌رود، در همین سال‌ها مورد استقبال جامعه جهانی قرار گرفته است. این مناسبت از سال ۱۹۹۵ در تقویم یونسکو قرار گرفته و هدف اصلی آن بزرگداشت مقام نویسندگان و حفظ حقوق مادی و معنوی ایشان است. علت انتخاب روز ۲۳ آوریل سالگرد درگذشت سروانتس و شکسپیر بوده است.
روز جهانی کتاب و حق مولف امروز دیگر در بسیاری از کشورها پذیرفته شده برنامه‌های متعددی به این مناسبت برپا می‌شود، یکی از آداب این روز اهدای شاخه گل سرخ به خریداران کتاب‌ها در کتاب فروشی‌هاست. با توجه به اینکه موضوع اصلی این روز تشکر و یادکرد از نویسندگان است، بی‌مناسبت ندیدم در این یادداشت یاد و خاطره چند نفر از نویسندگان کودک را که در یک سال گذشته از میان ما رفته‌اند گرامی بدارم.
مریم روحانی یکی از این نویسندگان بود. بانویی نجیب، بلندطبع و آرمان گرا که او را از دوران سروش نوجوان می‌شناختم. در برنامه‌های انجمن نویسندگان کودک و نوجوان حضوری فعال اما متواضعانه داشت. آموزش نگارش ادبی به نوجوانان یکی از دغدغه‌های مریم روحانی بود. روحش شاد و یادش گرامی.
علی رئوف مصداقی کامل از یک عمر تلاش علمی در عین بی ادعایی بود. او که در سال‌های پیش از انقلاب مدیر دانشگاه تربیت معلم بود، همکاری خود را با نشریات تخصصی و محافل علمی ادامه داد. آثار ترجمه و تالیف ارزشمندی از او به یادگار مانده است. همکاری با دفتر تالیف کتب درسی و شورای کتاب کودک از دیگر فعالیت‌های او بود. در همایش بین‌المللی کتاب کودک و نوجوان که در اسفند ۸۳ در شهر کرمان برپا شد، او یکی از اعضای هیئت علمی و همکاران من بود. احاطه علمی و دقت نظر او در انتخاب مقالات برایم بسیار آموزنده بود و خاطرات خوشی به جای گذاشت. روحش شاد و یادش گرامی.
حسن سالاری مصداقی از انرژی و انگیزه در ترویج دانش برای کودکان و نوجوانان بود. آثار باقی مانده از او هر یک شاهکار و گامی نو در کتب غیر داستانی نوجوانان به شمار می‌رود. او که از دنیای دانش پا به دنیایی ادبیات کودک و نوجوان نهاده بود به خوبی قواعد این حوزه را آموخت و خود را وقف این عرصه نمود.
در سال‌هایی که مسئولیت گروه‌های داوری کتاب کودک و نوجوان را در دبیرخانه کتاب سال جمهوری اسلامی به عهده داشتم، از همکاری حسن سالاری در گروه کتب علمی بهره می‌بردم و همین باعث دوستی و ارتباط بیشتر ما شد. روحش شاد و یادش گرامی.
ابوالقاسم سبطی مترجمی توانا، شریف و بی ادعا بود. او را در محافل انجمن نویسندگان کودک و نوجوان می‌دیدم. با وجود سابقه و تبحر با افتادگی و مهربانی هم صحبت جوان‌ترها می‌شد. روحش شاد و یادش گرامی.
ثریا قزل ایاغ را پیش‌تر از دیگران و از اوایل دهه ۷۰ می‌شناختم. آن روزها حضور پر رنگ‌تری در شورای کتاب کودک داشت. سال ۷۷ دعوتم را برای تدریس در دوره تخصص روزنامه‌نگاری کودک و نوجوان در مرکز مطالعات رسانه‌ها پذیرفت و سال‌های بعد او را در خانه ترجمه می‌دیدم. کسی که از دنیای کتابداری وارد ادبیات کودک شده بود و به این حوزه دل باخته بود. آثار ترجمه و تالیف قزل ایاغ کارهایی ماندگار و کاربردی برای خانواده ادبیات کودک است. روحش شاد و یادش گرامی.
محسن صالحی نجف آبادی را هیچگاه از نزدیک ندیدم. طلبه‌ای ساکن قم بود که به نویسندگی کودک و نوجوان روی آورده بود. آثار او برای نوجوانان اصیل و خواندنی است. روحش شاد و یادش گرامی.
از دیگر درگذشتگان در میان خانواده کتاب کودک و نوجوان که در یک سال گذشته از میان ما رفتند، باید از یوسف سقالی نویسنده ترکمن، پری منصوری مترجم، ملیحه محمدی مترجم و سید علی حسینی ایمنی شاعر هم یاد کرد که آثار معدود و پراکنده‌ای برای کودکان و نوجوانان به یادگار گذاشتند روحشان شاد و یادشان گرامی.
ای کاش مناسبت روز جهانی کتاب و حق مولف به بهانه‌ای برای گرامیداشت اهل قلم تبدیل شود. چه آنانی که از میان ما رفته‌اند و چه پیشکسوتانی که خوشبختانه هنوز با ما هستند.
* سیدعلی کاشفی خوانساری
