«اوج»، پژوهشگاه رویانِ عرصه هنر است/ ایده‌های موثر را روی هوا می‌زنیم

حلقه وصل: «اوج» نامی است که این روزها برای همه اهالی سینما و تلویزیون و گرافیک و حتی مخاطبان علاقمند به آثار هنری، نامی آشنا و پرآوازه است. اوج با یک برنامه‌ریزی دقیق و هوشمندانه توانسته فضای فیلم‌های مستند و داستانی و انیمیشن و برنامه‌های تلویزیونی و تبلیغات شهری و دنیای گرافیک را تحت تاثیر خود قرار دهد.

درباره اوج و مسئول آن یعنی احسان محمدحسنی حرف‌ها و بحث‌های مختلفی میان موافقان و مخالفان همواره وجود داشته و دارد. سازمان اوج هم محصول شکل‌گیری بنیاد فرهنگی خاتم‌الاوصیا(عج) و انسجام و هماهنگی میان فعالان فرهنگی هنرمند و انقلابی است که پس از وقایع سال ۸۸ شکل گرفت.

حالا حدود هفت سال از شکل‌گیری این سازمان می‌گذرد و محمدحسنی همچنان سکان‌دار مجموعه‌ای است که جریان‌ساز برخی اتفاقات هنری و فرهنگی است. او درباره این سازمان هنری بیشتر توضیح داده است.

***

حلقه وصل: با وجود شمار بسیاری از نهادهای فرهنگی دولتی و حاکمیتی لزوم تاسیس یک ساز و کار جدید به نام سازمان هنری رسانه‌ای «اوج» چست؟! سازمان «اوج» چرا و چگونه تشکیل شد؟!
احسان محمدحسنی: در هیچکدام از دولت‌های گذشته تا دولت فعلی، فرهنگ و هنر و رسانه دغدغه نبوده است. ممکن است وزیری عوض شود اما در، همیشه روی یک پاشنه چرخیده و آن، مظلومیت فرهنگ است. فرهنگ همیشه برای دولت‌ها به مثابه یک کالای لوکس بوده و هنرمندان را فقط برای ویترین انتخابات خواسته‌اند. انتخابات که می‌شود همه بسیج می‌شوند که هنرمندان را به کارزار انتخابات بیاورند و هیچوقت فکر نکرده‌اند این انتخابات تمام می‌شود و از فردای انتخابات، انگار نه انگار هنرمندی بوده است. این تمام کارکرد انتخابات برای مسئولان است، در حالی که این چهره‌ها مانند ثروت هستند و رفتار این چنینی به نفع فرهنگ کشور نیست.

در این بین، دستگاه‌های فرهنگی و هنری ما هم منفعل و بی‌برنامه هستند و حواس خود را به جشنواره‌های بی‌رمق و امور حاشیه‌ای داده‌اند. در سال ۳۰۰ جشنواره بی‌خاصیت برگزار و میلیاردها تومان خرج آنها می‌شود. حال آنکه طبیعتا بهتر است این هزینه‌های هنگفت در مسیر تولید اثر هزینه شود. نسبت جشنواره‌ها با تولید اثر، حکایت همان ضرب‌المثل شام و ناهار هیچی است و در این بین آثار تولید شده هم عمدتا خنثی و عقیم هستند. ۴۱ سال از پیروزی انقلاب اسلامی گذشته است اما دریغ از یک فیلم سینمایی در حد بین‌المللی و با توجه به اتفاقات ۱۲ بهمن تا ۲۲ بهمن و پیروزی بدون خشونت انقلاب اسلامی، ما یک اثر فاخر در تراز جهانی هم از این ۱۰ روز نداریم. البته نه فقط در سینما، بلکه وضعیت ما در حوزه ادبیات، هنرهای تجسمی و موسیقی هم تقریبا همین است.

«اوج» برای تولید محصولات موثر، همه ایده‌های موثر را روی هوا می‌زند. محصول موثر یعنی کار نو، خوب، موثر و با قیمت مناسب. «اوج» یک ستاد کم عِده و چابک با حدود ۵۰ نیرو است. اوج درون خود چیزی تولید نمی‌کند و هیچ تجهیزات هنری اینجا نیست، بلکه همه تجهیزات در موسسات دیگر است. ما یک ستاد هستیم که کار اصلی ما برنامه‌ریزی و شکار کردن ایده‌های جدید در عرصه‌های مختلف هنری است. ما طرح‌ها و ایده‌های جدید را پیدا و برای این ایده‌ها همه امکانات را بسیج می‌کنیم.

حلقه وصل: استقبال از ایده‌های نو و موثر نکته حائز اهمیتی است اما مهمتر از آن نقش سازمان اوج در شناسایی استعدادهای جبهه فرهنگی انقلاب در حوزه هنر و بسترسازی برای رشد این استعداهاست. برای این موضوع چه برنامه‌ای دارید؟
احسان محمدحسنی: یکی از افتخارات اوج این است که بستری برای شناسایی استعدادهای خوش‌ذوق و مومن و محل رشد این جوانان است و در این سال‌ها مثل یک آزمایشگاه عمل کرده و می‌توان آن را مانند پژوهشگاه رویان در عرصه فرهنگ دانست. ما در عرصه نمایش میدانی، فعالیت‌های جدی داشته‌ایم و نزدیک به ۱۷ استان، نمایش‌های اوج را میزبانی کرده و ۲ میلیون تماشاچی داشته‌ایم. نمایشی مانند «فصل شیدایی» حتی به سوریه رسیده و در حلب برنامه اجرا کرده است.

در حوزه مستند، بچه‌های انقلابی ما حرف اول را می‌زنند. در حوزه تحول در گرافیک، مجموعه خانه طراحان و مجموعه‌های مشابه به چرخه تولید رسیده‌اند. در حوزه موشن‌گرافیک دستاورد بزرگی برای هنر اسلامی محقق شده و آثار تولیدی از شبکه‌های مختلف پخش می‌شود. در بخش تبلیغات محیطی علاوه بر تهران، جاده نجف به کربلا و بغداد به کربلا را پوشش می‌دهیم. جوانان خلاق در انیمیشن به چرخه تولید رسیده‌اند. در بخش مسابقه مستند هم اتفاقات خوبی افتاده است. بخش مسابقات در تلویزیون، مهجور واقع شده بود ولی توانستیم مسابقاتی مانند «فرمانده» و «ضد گلوله» را تولید کنیم. در بخش بین‌الملل هم اوج، تولید مشترک با فیلمسازان خارجی و حضور بین‌المللی داشته است و در حال حاضر ۴۰ شبکه برون مرزی از تولیدات ما استفاده می‌کنند. در حوزه کودک و نوجوان تمرکز بر تولید آثار موثر بوده ولی باید بگویم ما رقیب کانون یا صداوسیما نیستیم بلکه رفیق و یار آنها هستیم.

البته هنر انقلاب اسلامی همزمان با رویش‌‌ها ریزش‌ها هم داشته است. عده‌ای زمانی علمدار انقلاب بودند اما حالا برخلاف ما حرف می‌زنند، برخی با رهبری دیدار داشتند اما با بیگانه‌ها یکی شده‌اند. اما هرکسی دل در گرو اعتقادات ما دارد ما مخلص او هستیم.

حلقه وصل: یکی از سوالات اصلی درباره اوج نسبت این سازمان و سایر ارگان‌های فرهنگی نظیر صداوسیما و حوزه هنری است. آیا اوج هم قرار است یک نهاد موازی فرهنگی در کنار باقی مجموعه‌ها و ادارات و سازمان‌ها باشد؟
احسان محمدحسنی: فکر می‌کنم هیچ موازی کاری با سایر مجموعه ها نداریم و حاضر به همکاری هم هستیم. اوج با آغوش باز آماده همکاری با مجموعه‌ها است و امیدوارم جلسه ما با آنها نتیجه بدهد. اوج کنار صدا و سیما است و از برنامه های آن حمایت می‌کند. ما با برادرانمان در سازمان صداوسیما رابطه بسیار خوبی داریم. ما رفیق و یار صداوسیما هستیم، نه رقیب آنها. درباره ارگان‌های دیگر فرهنگی نظیر حوزه هنری هم همین طور است و ما از همکاری‌های مشترک در این حوزه استقبال می‌کنیم.

یکی از برنامه‌های همکاری میان اوج و صداوسیما پشتیبانی از شبکه‌های نهال، امید و پویا است. همچنین اجرای برنامه‌های فرهنگی و هنری در کشورهایی نظیر سوریه در قالب برنامه‌های «اللیالی الساطعه» نیز از دیگر اقدامات اوج کودک و نوجوان بود. همچنین در کنار تولید برنامه‌های تلویزیونی، یکی از بخش‌های کار ما که برای رسانه‌ها و مردم جذاب‌تر است، تولید فیلم و سریال است. امسال ۴ اثر برای جشنواره فجر داشتیم که «خروج» ساخته ابراهیم حاتمی‌کیا، «لباس شخصی» به کارگردانی امیرعباس ربیعی، «روز بلوا» به کارگردانی بهروز شعیبی و «آبادان یازده شصت» ساخته مهرداد خوشبخت از این آثار است.

حلقه وصل: حالا که بحث حضور اوج در سینما شد باید بپرسیم چرا سازمانی که تولیدات سینمایی دارد دفتر پخش سینمایی ندارد؟
احسان محمدحسنی: حرف حساب جواب ندارد ولی ما برنامه‌ای در همین حوزه داریم و با مسئولان سینمایی مانند آقایان داروغه‌زاده و تابش، جلسه داشته‌ایم و قرار شد با همکاری مشترک بتوانیم مجوز لازم را برای شرکت‌های پخش بگیریم. امیدواریم بتوانیم تعدادی از موسسات را برای این منظور به ارشاد معرفی کنیم.

حلقه وصل: برخی از آثار سینمایی اوج در جشنواره‌های خارجی هم حضور داشتند. جشنواره‌هایی که همیشه مورد انتقاد اهالی فرهنگ و هنر انقلاب قرار گرفته‌اند. آیا اوج هم جشنواره‌ای شده است؟
احسان محمدحسنی: تلاش ما این است که برای تولیداتمان مخاطب پیدا کنیم و از این منظر برای ما فرقی میان بازار فیلم کن و جشنواره فجر و سینماهای وطنی نیست. ما با حضور در جشنواره‌های خارجی مخالف نیستیم، با سیاه‌نمایی و نشان دادن فقر و بدبختی و خیانت به تماشاگر خارجی مخالفیم. ما تولیدکننده اثر هستیم، ما با سیاه‌نمایی کشور مخالفیم، ما می‌گوییم ایران، زیبایی و نقاط قوت و مثبت هم دارد، حرف ما کلی است، ما می‌گوییم زیبایی‌ها و فرهنگ کشور را نشان دهیم، معلوم است فرش قرمزهای جشنواره‌ها اتاق فکر دارد، اتاق فکر آنها را پیدا کنید. هیچ سفارتخانه‌ای اتاق فکر اوج نیست، ظاهر و باطن اوج همین است، ما با افتخار از سپاه پاسداران حمایت می‌گیریم و در اختیار هنرمندان می‌گذاریم.

حلقه وصل: یکی از انتقادات و هشدارهایی که نسبت به سازمان اوج وجود دارد موضوع همکاری با چهره‌های شاخص هنری و طبیعتا تاثیر این افراد در کارهاست. نحوه نظارت و ارزیابی سازمان اوج بر پروژه‌های مختلف هنری چگونه است؟
احسان محمدحسنی: ببینید سالی ۷۰۰ مستند توسط جوانان تولید می‌شود اما ما نمی‌توانیم به پیشکسوت‌ها پشت کنیم. طبیعی است که پروژه‌های بزرگ باید توسط آنها تولید شود تا خسارت‌ها کم باشد. به عنوان مثال سریال سیروس مقدم نیاز به سخت‌افزارهای سنگین دارد و قصه‌های جذابی دارد. قطعا تمرکز اصلی ما روی محتوای تولیدات است. ما عابربانک نیستیم که افرادی بیایند، تولید کنند و بروند. قطعا سازمان اوج، دارای فکر و نگاه است و این فکر و نگاه در آثار تولیدی آن جاری و قابل لمس است. به طور مثال زمانی که پروژه حاج احمد متوسلیان به مهدویان سپرده شد، «کودکی ناتمام» بود ولی روی آن تمرکز کردیم، آن را بازپیرایی کردیم و کم کم از دل آن «ایستاده در غبار» با این نگاه و این محتوا و این کیفیت متولد شد. یکی از کارهایی هم که به صورت مستمر در اوج انجام می دهیم این است که بخشی از درآمد خود را صرف پروژه‌های افکارسنجی درباره پروژه‌هایمان می‌کنیم، چه نمایش‌های میدانی مانند فصل شیدایی و چه آثار سینمایی‌مان که در سینماهای جنوب شرق، غرب و... مورد نظرسنجی قرار می‌گیرند.

حلقه وصل: در انتها اگر نکته‌ای هست که باید به آن اشاره کنید بفرمایید.
احسان محمدحسنی: می خواهم به سئوالی که ذهن خودم را مشغول کرده بیندیشیم که ما چه قیمتی برای انقلاب پرداخت کرده‌ایم؟ خیلی از بچه‌های یتیم شهدا و خانواده‌هایشان هنوز چشم انتظار هستند، فیلم‌های بچه‌های آنها اندوه را به دل انسان می‌آورد، این خون‌ها برای انقلاب، جنگ، تحریم‌ها و... است. واقعا قیمت تمام شده انقلاب چند است؟ ما واقعا کاری برای انقلاب، جنگ و شهدا نکرده‌ایم، ما همه زیر یک چتر و عضو یک خانواده هستیم. من از همه روسیاه‌ترم، هیچ کاری نکرده‌ام. هرکدام از ما به سهم خودمان باید جواب بدهیم که چه کرده‌ایم.