به گزارش سرویس دفاع و امنیت حلقه وصل، تجاوز همه جانبه به یمن را می توان جنگ عجایب نامید چراکه رونمایی کشوری در اوج تحریم ها و تلاش آمریکا، عربستان و امارات برای قطع کوچک ترین کمک حتی در حد داروهای حیاتی، از انواع موشک های ضد زره، پهپادها، موشک های بالستیک و کروز و البته سیستم های دفاع هوایی باعث تعجب بسیاری از کارشناسان بین المللی شده است. بحث دفاع هوایی در یمن البته از جمله مسائل بسیار مهم است که در ماهها و هفته های اخیر، برگ های مهمی از آن رو شده و نتایج غافلگیرانه ای داشته است.
بر اساس اعلام نیروهای مسلح این کشور قرار است سال ۲۰۲۰ میلادی سالی باشد که مسائل پدافندی در آن بسیار پر رنگ تر از سالهای قبل خواهد بود. البته تا به همین جا نیز با توجه به شرایط پدافند یمنی ها شاهکار کرده و غافلگیری های بزرگی را حتی برای ارتش ایالات متحده آمریکا نیز داشته است. در ابتدا نگاهی به برخی از مهم ترین شکارهای یمنی ها خواهیم داشت و سپس نگاهی به تسلیحات آنها برای عملیات های پدافندی.
از اف ۱۵ تا رپیر هم در دام افتادند
اول اکتبر ۲۰۱۷ میلادی یک فروند پهپاد MQ-۹ آمریکایی توسط پدافند هوایی یمن در اطراف صنعا ساقط شد. این مسئله یکی از اولین شکارهای موفق پدافند هوایی یمن بود که به طور کامل نیز تصاویر مربوط به آن نیز پخش شد. مدتی بعد و در دی ماه سال ۹۶ بود که یمنی ها این بار سراغ اف ۱۵ مغرور سعودی رفتند و یک موشک هم به سمت آن شلیک کردند که با موفقیت در زیر بدنه پرنده سعودی منفجر شد. یمنی ها در تابستان سال جاری نیز دو بار دیگر به سراغ ریپر آمریکایی رفته و دو فروند از آنها را ساقط کردند. ذکر این مسئله مهم است که ارتش و کمیته های مردمی یمن با ۳ شکار تایید شده این پهپاد آمریکایی تنها شکارچیان آن در جهان به حساب می آیند.
لاشه پهپاد آمریکایی که در سال ۲۰۱۷ در یمن ساقط شد
اما نبرد برای دفاع از آسمان یمن به همین جا نیز ختم نمی شود. در بهار سال جاری یک فروند پهپاد پردیتور مدل ایکس پی ساخت آمریکا متعلق به ارتش امارات نیز توسط پدافند هوایی به زیر کشیده شد. این مدل پهپاد گونه ای مخصوص شناسایی است که توسط آمریکا در اختیار امارات قرار گرفته است. اما نمی توان از پهپادها در جنگ یمن حرف زده و از مدهای ساخت چین حرفی به میان نیاورد. آمریکا با وجود درخواست های متعدد کشورهای عربی برای فروش پهپاد مسلح به آنها از این امر سرباز زد و در نتیجه این کشور به سمت چین تمایل پیدا کردند.
پهپادهایی مثل سری وینگ لونگ و سری رنگین کمان ساخت چین در تعدادی قابل توجه به ارتش های امارات و عربستان صادر شده و البته این پرنده های بلند پرواز چینی نیز از تیر رس پدافند یمنی ها به دور نبوده است. بر اساس برخی از برآوردها و تصاویر منتشر شده ۵ پهپاد ساخت چین متعلق به سعودی ها و ۲ فروند پهپاد چینی متعلق به اماراتی ها با آتش پدافند هوایی یمن ساقط شده است.
پهپاد ساقط شده مدل Wing Loong عربستان
پهپاد تهاجمی wing loong اماراتی که توسط پدافند ارتش یمن سرنگون شد
در آذر ماه سالجاری البته روند ساقط کردن پهپادهای متجاوز روندی صعودی پیدا کرده و شدت بیشتری نیز گرفت. در این میان یک فروند بالگرد آپاچی سعودی نیز توسط پدافند هوایی یمن مورد اصابت قرار گرفته و سقوط کرد که به هلاکت هر دو سرنشین آن منجر شد. تصاویر بسیار کیفیتی که یمنی ها از این عملیات و ساقط کردن آن منتشر کردند جای هیچ کتمان کردنی را برای سعودی ها نگذاشت. با این حساب ۷ آپاچی سعودی و ۲ آپاچی اماراتی در این جنگ ساقط شدند.
آپاچی سعودی بعد از هدف قرار گرفتن در حال سقوط
اما این فقط محصولات آمریکایی و چینی نبودند که به دام پدافند هوایی یمن افتادند. از دیگر شکارها می توان به حداقل یک مورد پهپاد Luna X۲۰۰۰ اشاره کرد که عربستان در سال های قبل ۱۰ فروند از آنها را خریداری کرده است. اما آخرین شکار یمنی ها به نوعی بسیار جالب تر از دیگر شکارها به حساب می آید. این بار پرنده ای بدون سرنشین ساخت ترکیه به دام پدافند هوایی مقاومت افتاده و سرنگون شد. پرنده ای که تا پیش از این هیچ آماری از صادر شدن آن به عربستان سعودی وجود نداشت ولی حالا با این بروز این ماجرا وجود آن در زرادخانه عربستان سعودی تایید شد.
پهپاد Karayel ساخت ترکیه
دم پهپاد Karayel متعلق به سعودی ها که توسط پدافند یمن ساقط شده است
این پهپاد از مدل Karayel است که توسط شرکت ترکیه ای طراحی و ساخته و ظاهرا چند سال پیش به عربستان سعودی تحویل داده شده است. این پرنده بدون سرنشین دارای ماموریت شناسایی بوده و در عین حال دارای مدل مسلح نیز است. این پرنده بدون سرنشین توان پرواز تا ارتفاع بیش از ۶ کیلومتری را داشته و می تواند تا ۷۰ کیلوگرم محموله را با خود حمل کند. این پهپاد می تواند با سرعت ۱۴۸ کیلومتر بر ساعت پرواز کرد و ماندگاری نیز در حدود ۲۰ ساعت است.
نگاهی به تسلیحات دفاع هوایی یمن؛ عمردهی انقلابی به سام ۶ و آر ۲۷
بررسی های حلقه وصل نشان می دهد دو سلاح اصلی یمنی ها که تا به اینجا می توان گفت بخش عمده شکارهای آن ها در حوزه پدافند هوایی به آن مربوط می شود توسط موشک های هوا به هوای ار ۲۷ تغییر یافته و موشک های سام ۶ ارتقاء یافته انجام شده است. تصویری که به ادعای سعودی ها به تاریخ ۶ اسفند ماه ۱۳۹۵ تهیه شده و در آن یک تیر موشک هوا به هوای آلامو ساخت روسیه در پشت یک کشنده و خودرویی نیز در کنار آن قرار دارد که سعودی ها آن را منبع تامین قدرت این سامانه اعلام کردند.
این موشک از هدایت فروسرخ بهره برده و به نظر مسئولین چندین شکار پدافندی در سالهای اخیر در یمن بوده است. اما این موشک چیست و چطور از یمن سر در آورده است؟ موشک مورد نظر در حقیقت یک سلاح هوا به هوا برای جنگنده های میگ ۲۹ یمنی است که سالها پیش نزدیک به ۱۰۰ تیر از آن توسط حکومت قبلی یمن خریداری و به ارتش این کشور تحویل داده شده است. سیستم هدایت اصلی این موشک به صورت هدایت نیمه فعال راداری است و در عین حال نمونه‌هایی از آن با هدایت فروسرخ نیز توسعه پیدا کرده. این موشک از سوخت جامد نیز بهره می برد، سرعت آن ۴.۵ ماخ و وزن سرجنگی آن نیز در حدود ۳۹ کیلوگرم است. نمونه های هدایت نیمه فعال راداری این موشک نیاز به رادار و باقی ماندن قفل راداری بر روی هدف و رساندن اطلاعات به موشک مورد نظر تا لحظه برخورد را دارد و تبدیل کردن آن از یک موشک هوا به هوا به یک موشک سطح به هوا اقدامی است که شاید در شرایط فعلی یمن تقریبا ناممکن باشد.
اما با دقت به تصویر گرفته شده توسط سعودی ها می توان به یک نکته جالب دیگر پی برد. موشک مورد نظر در این تصویر نه مدل هدایت راداری، بلکه مدل هدایت فروسرخ این موشک است. با استفاده از این موشک این احتمال بسیار قوی تر است که یمنی ها موفق شده باشند با فعال کردن این موشک ها و شلیک آن ها به سمت محدوده هدف مورد نظر و سپس فعال شدن جستجوگر فروسرخ موشک مذکور، روی هدف قفل کرده و آن را ساقط کنند.
در مورد شکار آخرین پهپاد ریپر ارتش آمریکا طرف آمریکایی اعلام کرد که یمنی ها با استفاده از موشک سام ۶ این پهپاد را ساقط کرده است. یمنی ها از موشک ضد هوایی جدید خود بعد از چند روز رونمایی کردند، این موشک که فاطر ۱ نام دارد در حقیقت مدل ارتقاء یافته از موشک های سامانه سام ۶ است که ساخت شوروی سابق بوده و سالها پیش توسط یمن خریداری شده است.
به نظر میرسد یمنی ها سیستم های کشف و تعقیب الکترواپتیکال را برای این موشک ها تعریف کردند و با استفاده از آنها موفق به رهگیری و انهدام سومین پهپاد ریپر آمریکایی شدند. استفاده از سیستم های الکترواپتیکال برای رهگیری و نابودی هواپیماهای دشمن از این جهت مهم است که امکان غافلگیری دشمن را به جهت عدم اطلاع پیدا کردن آنها از قفل موشک افزایش می دهد که نوع کار شبیه به ارتقایی است که یمنی ها پیش از این بر روی موشک ار ۲۷ انجام داده و آنها را از حالت هوا به هوا به سطح به هوا تبدیل کرده بودند.
با این اوصاف، به نظر می رسد عربستان سعودی و امارات به عنوان مهمترین متجاوزان به خاک یکن، با گذشت سالها از آغاز برنامه خود برای اشغال خاک این کشور، اکنون در حال از دست دادن اعتبار و حیثیت نظامی خود هستند (همانطور که با کشتن هزاران زن و کودک، حیثیت انسانی خود را از دست دادند) و در سال جدید میلادی با چالش بزرگی مواجه می شوند که تنها مزیت فعلی آنها یعنی پرواز بر فراز خاک یمن را نیز دچار خدشه و آسیب جدی کند.