به گزارش حلقه وصل، تا حالا همه چیز شنیده بودم؛ الا پستونک و شیشه شیر طلا؟
چند روز پیش یکی از دوستان آدرس یک طلافروشی در خیابان راهنمایی را به من داد که این طلا فروشی تحت عنوان «گالری تخصصی طلا و جواهر کودک» مشغول به کار است. با توجه به اینکه سوژه جذابی به نظر آمد تصمیم گرفتم سری به این طلافروشی بزنم.
پشت ویترین مغازه انواع و اقسام وسایلی که می‌شد با آنها عیار یک بچه را بالا بُرد، دیده می‌شد! از انگشتر و دستبند گرفته تا سنجاق‌سینه و گردنبند که هر کدام در طرح‌ها و مدل‌های مختلف ارائه شده بود.
جلوی تمام این سرویس‌ها، یک جعبه به شدت تو چشم بود که روی آن شیشه شیر، پستونک و تِل طلا خودنمایی می‌کرد.
برای اینکه از قیمت این وسایل مطلع شوم وارد مغازه شدم. فروشنده یک خانم بود و خیلی باحوصله به سوالاتم جواب داد. پرسیدم حالا واقعاً این وسایل طلا هستند(با توجه به اینکه مدتی پیش یک گزارش هم در مورد فروش دونات، بستنی و نوشیدنی طلا در مشهد کار کرده بودم و در آن گزارش مشخص‌شده بود که این دونات‌ها به اسم و به قیمت طلا فروخته می‌شوند؛ اما واقعاً طلا نیستند)، این سؤال را از صاحب مغازه پرسیدم که در جواب گفت: بله؛ طلا هستند اینجا مغازه طلا فروشی است.
فروشنده ادامه داد: به طور کل ما یک گالری تخصصی طلا و جواهر کودک در مشهد هستیم.
پرسیدم دقیقا چه چیزهایی برای کودکان می‌سازید که در جواب گفت: در حال حاضر علاوه بر انگشتر، دستبند، گردنبند، گوشواره و پلاک؛ شیشه شیر، پستونک، کِش مو، تاج، تِلِ سر و زنجیرِ پستونک، دستبند پسرانه، مدال و زنجیرِ گردن پسرانه هم می‌سازیم.
از قیمت وسایل پرسیدم که در جواب بیان کرد: قیمت‌ها متفاوت و بسته به میزان کاری که روی وسایل انجام می‌شود قیمت گذاری می‌شوند.
به‌طور مثال تِل 20 میلیون تومان، کِش مو 5 میلیون تومان، سنجاق‌سینه حدود 2 میلیون تومان، پستونک 2 میلیون تومان و شیشه شیر 8 میلیون تومان و چنانچه سرویس انگشتر، گوشواره، دستبند و گردنبند هم بخواهید قیمت‌ها از 4 میلیون تومان شروع می‌شود.
فروشنده ادامه داد: همچنین چنانچه یک سرویس کامل از موارد گفته‌شده را بخواهید حدود 40 میلیون تومان باید به چشمتان ببینید!
وی بیان کرد: در حال حاضر تنها در مشهد شعبه داریم، اما چنانچه سفارش داشته باشیم به تمامی نقاط ایران کالاها را ارسال و یا مطابق با آنچه که مشتری تقاضا کند، سفارش می‌پذیریم.
موقع خروج از مغازه کارتشان را دادند و گفتند برای خرید این موارد احتیاج به سفارش نیست؛ هر زمان که بخواهید موجودی داریم.
سازمان صمت از تولید چنین مصنوعاتی حمایت نمی‌کند
معاون بازرگانی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی در این خصوص گفت: واحدهای صنفی که در رابطه با مصنوعات فعالیت دارند، اقدام به دریافت پروانه کسب تولید می‌کنند که در اخذ این پروانه هیچ قیدی وجود ندارد که چه مصنوعی را تولید کنند یا چه مصنوعی را تولید نکنند.
علی غفوری مقدم ضمن بیان این موضوع که تاکنون گزارش مستندی در این خصوص نداشتیم، اما این مورد قابل بررسی است، ادامه داد: به عنوان سازمان صمت از تولید چنین اقلامی حمایت و پشتیبانی نمی‌کنیم، حتی چنانچه به لحاظ قانونی منعی برای تولید وجود نداشته باشد.
وی تولید این کالاها را عاملی در رواج مصرف گرایی و دامن زدن به عادت‌های نادرستی دانست که با هنجارهای اجتماعی ما همخوانی ندارد.
معاون بازرگانی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی تاکید کرد: چنانچه چنین موردی مستند باشد پیگیری می‌کنیم که واحد تولیدی به جای پرداختن به این مورد که به جز ایجاد حس تجمل‌گرایی، مصرف گرایی و رقابت‌های غیرسازنده، نتیجه دیگری ندارد به تولید کالایی بپردازند که با فرهنگ کشور ما همخوانی داشته باشد.
در ضوابط منعی برای تولید چنین کالایی نیست
غفوری مقدم بیان کرد: تصور نمی‌کنم در ضوابط منعی برای تولید چنین کالاهایی وجود داشته باشد، چنانچه بعد از پیگیری این منع وجود داشت با آنها برخورد می‌شود، اما چنانچه ممنوعیتی وجود نداشته باشد، باید به سمتی رفت که زمینه برای عدم تولید چنین کالاهایی فراهم و چنانچه لازم است ممنوعیتی در نظر گرفته شود.
وی وجود استاندارد، رعایت نکات بهداشتی و مسائل شرعی را عاملی موثر در مسیر تولید یک محصول و اخذ پروانه خواند و گفت: این مورد خاص نه نیاز به استاندارد اجباری و نه نیازی به مجوز بهداشتی دارد، اما به هر حال خلاف ارزش‌های اجتماعی ماست که باید سعی شود دامن زده نشود.
معاون بازرگانی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی خاطر نشان کرد: به نظر می‌آید در این زمینه خلاء قانونی وجود دارد، اما برای اطمینان بیشتر باید بررسی شود.
جامعه ایرانی در برخی الگوها، یک جامعه مصرفی است
در ادامه یک جامعه شناس، جامعه ایران را در برخی از الگوهای مصرف و نه در همه الگوها، یک جامعه مصرفی دانست و بیان کرد: به ویژه حوزه مصرف تظاهری، یکی از این الگوهاست، همچنین در حوزه مصرف انرژی، بالاترین مصرف جهان را داریم.
غلامرضا حسنی ادامه داد: البته این مصرف در تمامی اقشار یکسان نیستند و طبیعتا دهک‌های پایین‌تر جامعه مصرف کمتری دارند.
وی تصریح کرد: در فرآیند جامعه پذیری، افراد الگوهای مصرف را به عنوان الگوهای نشان دهنده طبقه اجتماعی خود می‌بینند، بنابراین چنانچه مصرف تحت تاثیر جلوه‌های تبلیغاتی نمود یابد، افراد برای اینکه خودی نشان دهند، دست به انتخاب این نمادها می‌زنند.
عضو هیأت علمی دانشگاه فردوسی مشهد با اشاره به اینکه این جلوه‌ها را در مجالس بسیار ملاحظه می‌کنیم، افزود: حتی کار به جایی رسیده که در مجالس مذهبی هم این تظاهرها مشاهده می‌شود.
حسنی با تاکید بر اینکه دین اسلام مصرف‌گرایی را مذموم دانسته و بر مصرف معقول تاکید کرده است، خاطرنشان کرد: در الگوی اسلامی، مصرف براساس نیاز افراد تعریف می‌شود.
این محقق مسائل اجتماعی، فرهنگ سازی و در مرحله دوم تغییر در نظام تولید و بهینه کردن آن را مهم‌ترین عوامل ایجاد مصرف بهینه خواند و کاهش بیکاری، هزینه کَرد مصرف بهینه در افزایش تولید را از نتایج مصرف بهینه برشمرد.
وی با بیان این موضوع که الگوی مصرف در نحوه تولید هم هست، گفت: از بین رفتن بیش از 30 درصدی محصولات کشاورزی از زمان کشت تا زمان برداشت هم یک اسراف است.
به دنبال مُد رفتن؛ جلوه‌ای از فرهنگ نمایشی
حسنی در ادامه سخنان خود دنبال مُد رفتن را جلوه‌ای از فرهنگ نمایشی خواند و برنقش رسانه‌ها و نظام سرمایه‌داری که نفعش در سود و مصرف است، در تشدید این مُدگرایی تاکید کرد.
این جامعه شناس حاصل تمام این الگوهای بهینه را پس انداز بیشتر و به تبع آن ایجاد شرایط سرمایه‌گذاری، ایجاد فرصت‌های شغلی و ایجاد رفاه معقول برشمرد.
وی با بیان این موضوع که الگوهای مصرف بهینه یکی از راه‌های رسیدن به اقتصاد مقاومتی است در خصوص تفاوت بین بدمصرفی و مصرف زدگی، ابراز کرد: بدمصرفی همان اسراف که علت آن عدم آگاهی فرد است به طور مثال تاکید بسیار داریم بر پُرخوری و پُرخوری را نشانه سلامتی می‌دانیم!
عضو هیأت علمی دانشگاه فردوسی مشهد، تاکید بر استفاده از برندها و تجمل گرایی در مجالس را مصرف‌زدگی دانست و اظهار کرد: باتوجه به اینکه جامعه ما تحت تاثیر فشارهای بین‌المللی است، باید الگوهای مصرف را به سمتی ببریم که این فشار را خنثی کنیم.
حسنی با بیان اینکه رفتن به این سمت یک همت همگانی می‌خواهد، گفت: رسانه، حوزه‌های علمیه، دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی و دیگر کانال‌های دارای نفوذ در اجتماع، باید خود تبدیل به الگوهای ساده‌زیستی شوند، البته این امر به معنی ریاضت کشی نیست، بلکه به معنای همگرا کردن الگوی مصرفی با متوسط مصرف جهانی است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود بر کنترل ثروت اندوزی اشاره کرد و متذکر شد: توزیع ثروت باید به گونه‌ای باشد که شکاف طبقاتی تشدید نشود، چراکه این امر کاهش اعتماد و همبستگی اجتماعی و افزایش شکاف اجتماعی را به دنبال دارد و این در حالی است که آموزه‌های دینی ما ثروت اندوزی و فخرفروشی را طرد می‌کند.
این محقق مسائل اجتماعی اثراتِ اجتماعی، شکاف اجتماعی را بسیار مضر دانست و تصریح کرد: زمانی که اصالت پول جایگزین می‌شود؛ همه می‌کوشند که تا پول بیشتری کسب کنند.
حسنی تاکید کرد: بنابراین تجمل و تظاهر یک بحث و اثرات آن بر اجتماع بحث دیگری است.
«اندازه نگهدار که اندازه نکوست»
متأسفانه افزایش میل به تجمل و مصرف، میل به دیده شدن توسط افراد دیگر و به عبارتی این تغییر ارزش‌ها به معنای رشد نیازهای کاذب در انسان است و حال افراد برای اینکه بتوانند این نیازهای کاذب را پاسخ بگویند، مجبور می‌شوند دست به هر اقدامی بزنند.
این سبک زندگی نه‌تنها تناسبی باارزش‌های عُرفی و دینی ما ندارد، بلکه در برخی موارد تخریب‌گر هم هست، چه بسیار مواردی را با چشم خود دیده و با گوش‌های خود شنیده‌ام که برای خریدِ به هر قیمت همین فلزهای طلایی‌رنگ دعواهای خانوادگی و بدهی‌های بزرگ به وجود آمده است.
متأسفانه چند سالی است که تب تجمل‌گرایی گریبان خانواده‌های اصیل ایرانی را گرفته و شدت این تب به‌اندازه‌ای است که حتی افرادی که از تمکن مالی قابل قبولی برخوردار نیستند هم برای اینکه به‌اصطلاح هم‌رنگ جماعت شوند و چشم دیگران را کور کنند به هر وسیله‌ای چنگ می‌زنند غافل از اینکه چه زیبا در ضرب‌المثل‌های ایرانی آمده است که «هر آفتی را سببی است و سبب درویشی اسراف».