ستون فقرات عربستان شکست

به گزارش حلقه وصل، حمله شنبه انصارالله یمن به بزرگ‌ترین مرکز تأسیاست نفتی«بقیق» و «خریص» عربستان نه تنها آل‌سعود بلکه دنیا را تحت تاثیر قرارداده است. حمله ۱۰ پهپاد انتحاری به دو میدان نفتی در شرق عربستان باعث شده تا تولید نفت عربستان نصف شود. بقیق در ۶۰ کیلومتری جنوب غرب ظهران در منطقه «شرقیه» قرار دارد و بزرگ‌ترین پالایشگاه نفت جهان است و کارمندان خارجی زیادی نیز دارد. «خریص» هم در ۱۹۰ کیلومتری جنوب غرب ظهران و دومین چاه نفتی بزرگ عربستان است.

به اعتقاد کارشناسان، این عملیات حساب شده علاوه‌بر اینکه قیمت نفت را افزایش خواهد داد بزرگ‌ترین رویای «محمد بن‌سلمان»، ولیعهد سعودی را نیز با چالش‌های زیادی مواجه خواهد کرد. رویای بن‌سلمان اجرای سند چشم‌انداز ۲۰۳۰ است. فروش ۵ درصد از سهام آرامکو در بازار بورس به ارزش بین ۲۰۰ تا ۵۰۰ میلیارد دلار رکن اساسی این سند است. با این حمله انصارالله بسیار بعید است در درجه اول عرضه این سهام به دلیل نبود امنیت در عربستان با موفقیت انجام شود و در درجه دوم حتی اگر این اتفاق بیفتد ارزش این سهام بسیار کاهش خواهد یافت. ضربه‌ای که انصارالله به عربستان وارد کرد اوج قدرت‌نمایی انقلابیون یمن بود. این حمله به دلیل اهمیت آن بازتاب بسیار گسترده‌ای نیز در سراسر جهان داشت.

بنا به اعلام مؤسسه «فوربس» و برخی کارشناسان، در صورتی که کمبود عرضه نفت ناشی از خسارت وارده به تاسیسات نفتی سعودی‌ها به درازا بکشد، این احتمال وجود دارد که قیمت نفت از ۱۰۰ دلار هم عبور کند.

شبکه خبری بلومبرگ در واکنش به این حمله اعلام کرده احتمالا ارزش‌گذاری سهام آرامکو (شرکت ملی نفت عربستان) برای اولین عرضه عمومی آن را تحت تاثیر قرار خواهد داد، اما برنامه این شرکت برای فروش سهام را تغییر نخواهد داد. به نوشته این شبکه خبری آمریکایی، بعد از این حمله تولید نفت در عربستان از میدان نفتی بقیق، ۵۰ درصد کاهش یافته است. بلومبرگ این میدان نفتی در شرق عربستان را «قلب صنعت نفت» این کشور دانست که حالا دچار «سکته قلبی» شده و حمله به بقیق، بازارهای نفت جهانی را تحت‌الشعاع خود قرار خواهد داد. بر اساس این گزارش، میدان نفتی بقیق علاوه‌بر تولید نفت بیش از هفت میلیون بشکه در روز، دارای پالایشگاهی است که دو سوم نفت تولید شده در عربستان را پالایش می‌کند. روزنامه «عربی ۲۱» هم در گزارشی حمله انصارالله به این تاسیسات نفتی را به مثابه «حمله به ستون فقرات اقتصاد» این کشور توصیف کرد.

پس از این خبر رسید، شاخص بورس عربستان ۲.۳ درصد با بازگشایی بازار در روز یکشنبه کاهش یافت. خبرگزاری سی. ان. بی. سی هم اعلام کرد، خسارت‌های شرکت آرامکو به ۳۱ میلیارد دلار رسیده است. سایر بازارهای بورس خلیج‌فارس هم نسبت به این حملات عکس‌العمل منفی نشان دادند. شاخص برتر کویت ۱.۱ و شاخص دوبی ۰.۸ درصد کاهش یافت. برخی کارشناسان هم پیش‌بینی کرده‌اند قیمت نفت ۵ تا ۱۰ دلار افزایش می‌یابد. قیمت نفت به این دلیل افزایش خواهد یافت که وزیر انرژی سعودی با صدور بیانیه‌ای قطع تولید روزانه ۵ میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه نفت(یعنی نیمی از میزان تولید روزانه نفت عربستان) در این کشور را تأیید کرده و گفته در روزهای آتی برای جبران این کسری از ذخایر نفتی استفاده خواهد کرد. اگر چه تقریبا همه کارشناسان می‌گویند، بازگشت به روال عادی هفته‌ها طول خواهد کشید!

روزنامه «نیویورک‌تایمز» هم در گزارشی با عنوان «پاسخ پهپادی اخیر انصارالله و ارتش یمن به حملات عربستان»، نوشته: «توان پهپادی یمن، ریاض را مستأصل کرده است...این حملات نه تنها آسیب‌پذیری عربستان در جنگ علیه حوثی‌ها را برملا کرد، بلکه نشان داد انجام چنین حملات مهمی تا چه حد کم‌هزینه شده است». «میم زویجننبرگ» پژوهشگر ارشد مسائل پهپادی در مؤسسه صلح هلندی «پکس» نیز می‌گوید برای ساخت پهپادهای مورد استفاده در این عملیات تنها ۱۵۰۰۰ دلار یا کمتر هزینه شده است. به نوشته نیویورک‌تایمز، «در حالی که حوثی‌ها از منابع مالی قابل توجهی برخوردار نیستند، پهپادها به آنها ابزاری بخشیده تا به عربستان آسیب بزنند، یعنی به کشوری که با هزینه ۶۷ میلیارد دلاری، در مقام سوم بیشترین هزینه نظامی در جهان قرار دارد». نیویورک‌تایمز حتی نوشته یمنی‌ها می‌توانند در آینده تجربیات موفق خود در زمینه استفاده از پهپادها را با دیگر گروه‌های مقاومت در عراق، سوریه و لبنان به اشتراک بگذارند.

«اِیمی میرز جِیف» تحلیلگر انرژی خاورمیانه در شورای روابط خارجی آمریکا نیز گفته یمنی‌ها از اهمیت بالای این تأسیسات اطلاع کامل داشته‌اند و نقطه‌ای را هدف قرارداده‌اند که حداکثر «اثرگذاری و خسارت» را ایجاد کند. مؤسسه «راپیدان انرژی» هم تأسیسات بقیق را با فاصله زیاد از دیگر تأسیسات مشابه، مهم‌ترین مجتمع نفتی در جهان توصیف کرده است.

در میان گمانه‌زنی‌ها برای اینکه آرامکو چه زمانی دوباره تولید خود را ادامه خواهد داد و کاهش این میزان تولید چگونه تامین خواهد شد،‌ رویترز گزارش داده که بازگشت آرامکو به خط تولید در طی یکی دو هفته آینده امکان‌پذیر نیست و هفته‌ها طول خواهد کشید.

کارشناسان پیش‌بینی کردند تامین ۵ میلیون بشکه در روز به راحتی امکان‌پذیر نیست و میزان ذخایری که کشورها دارند کافی نخواهد بود حتی اگر آمریکا بخواهد با افزایش تولید و صادرات نفت بیشتری به بازار تزریق کند ماه‌ها طول خواهد کشید بازار واکنش مثبتی داشته باشد. تحلیل‌گران و تجار معتقدند که آمریکا تنها معادل ۵۲ روز تولید این کشور ذخیره دارد و حتی با افزایش تولید وصادرات ماه‌ها زمان خواهد برد تا بتواند سیگنال برای قیمت بازار داشته باشد. رابرت مک نالی، کارشناس مسائل انرژی نیز در مصاحبه با شبکه بی‌بی سی گفت: «تعمیر و راه‌اندازی مجدد تاسیسات نفتی عربستان در منطقه بقیق کار آسانی نیست.»

«فایز الدویری» کارشناس نظامی هم به ناتوانی سامانه‌های دفاعی و امنیتی آمریکا در عربستان پرداخته و گفته، این سومین حمله به تاسیسات نفتی عربستان است و علاوه‌بر آن تقریبا به صورت روزانه حملاتی به فرودگاه‌های جنوب این کشور صورت می‌گیرد:«مسافتی که پهپادهای حوثی‌ها طی کرده‌اند ۱۲۰۰ کیلومتر بوده بدون اینکه راداری آن را ردیابی کند یا سامانه پدافندی آن را هدف قرار دهد. این پهپادها، ساده و ارزان قیمت هستند و طی این مسافت توسط آنها ساعت‌های زیادی طول می‌کشد.» الدویری ضمن اشاره به اینکه عربستان از سامانه‌ها و سلاح‌های بسیار زیادی برخوردار است، افزود: «اما سلاح چه فایده‌ای دارد زمانی که کسی وجود ندارد تا آن را به صورت شایسته مدیریت کند.»

مقام‌های آمریکایی در واکنش به این عملیات، تلاش کرده‌اند هجمه رسانه‌ای تازه‌ای علیه ایران شکل دهند. آغازگر این خط، توئیتی بود که «مایک پامپئو» وزیر خارجه آمریکا منتشر کرد. پامپئو که چندی پیش گفت هنگام ریاست بر سازمان سیا (آژانس مرکزی اطلاعات آمریکا) دوره‌های «دروغگویی» و «فریبکاری» را گذرانده، بدون ارائه هرگونه مدرکی، مدعی شد که ایران عامل نزدیک به ۱۰۰ حمله به عربستان بوده و اکنون نیز «حمله‌ای بی‌سابقه علیه تأمین انرژی جهان انجام داده است. هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد این حملات از یمن انجام شده است». وی مدعی شد پهپادهای ایران از عراق به پرواز درآمده‌اند که بلافاصله این ادعا از سوی دولت عراق قویا تکذیب شد.