جنگ تاریخ؛ تقابل روایت ها برای نفوذ

حلقه وصل: در آستانه 28 مرداد و سالروز کودتای ننگین سال 1332، هفتادو دومین شماره از نشریه حلقه وصل با محوریت این موضوع و آثار و گفتارهایی از جواد منصوری، قاسم تبریزی، محمد قبادی، محمد توسلی، سعید مستغاثی و سعید درویشی منتشر شد. در این نشریه به بررسی ابعاد مختلف کودتای 28 مرداد پرداخته ایم و علل وقوق این کودتا و همچنین تبعات مختلف آن بر کشورمان ایران را مورد بررسی قرارداده ایم. در ادامه برخی از مهمترین عناوین این شماره از نشریه را با هم مرور خواهیم کرد:

کودتای 28 مرداد برای چه اجرا شد؟/ برخی نهادهای حاکمیتی عامل پیاده‌سازی فرهنگ آمریکایی

گروهی از کارشناسان و تحلیل‌گران هدف اصلی کودتای 28 مرداد 1332 را تلاش آمریکا برای سلطه تمام‌عیار بر ایران می‌دانند. اینان معتقدند ساقط کردن دولت دکتر مصدق یکی از نتایج کودتا بود و نه انگیزه واقعی کودتاگران. دکتر جواد منصوری از جمله این تحلیل‌گران است که رفتار آمریکا در دوران بعد از کودتا و برنامه‌ریزی گسترده این کشور برای تصاحب همه‌جانبه ایران را نشانه هدف اصلی کودتاگران می‌داند.
از دید این کارشناس سیاسی، آمریکا توانسته است طی بیست‌وپنج سال سلطه بر تمام ارکان سیاسی، نظامی، اقتصادی، فرهنگی، هنری و اجتماعی کشورمان در دوران پهلوی دوم و همچنین هدایت شبکه نفوذ در ساختارهای جمهوری اسلامی ایران، هدف اصلی خود یعنی مسلط کردن «فرهنگ آمریکایی» بر شئون جامعه را به مرحله عمل برساند؛ فرهنگی که باعث بروز نابسامانی‌های اجتماعی، اقتصادی و ا خلاقی جامعه امروز ما شده است.

ارتش سرّیِ فرهنگی پس از کودتا

سعید درویشی در یادداشتی به موضوع ارتش سری فرهنگی بعد از کودتا پرداخته است . وی نوشته : بعد از جنگ جهانی دوم جهان در وضعیت نوینی به سر می‌برد؛ ساختار سنتی قدرت در نظام بین‌الملل فروپاشید و بازیگر جدیدی به نام ایالات متحده وارد میدان شد. همزمان با رکود فضای نخبگانی در اروپا دو جریان فکری به عنوان ایدئولوژی برتر شروع به یارگیری کردند. در غرب، لیبرالیسم یکه‌تازی می‌کرد و در شرق کمونیسم روسی.
علی‌رغم تفاوت‌های زیاد میان این دو ایدئولوژی اما مهم‌ترین آن را باید نحوه ارائه آنها دانست. لیبرالیسم آمریکایی توانست با بسیج ابزارهایی که مستقیما بر روی افکار عمومی تاثیرگذار هستند، همانند سینمای رنگی و شاد، روزنامه‌های آوانگارد، انجمن‌های بازیگری و از همه مهم‌تر تربیت کودکان از همان سنین کودکی، سربازان ایدئولوژیک خود را در نقاط مختلف جهان به کار بندد. در مقابل اما تاکید حکومت شوروی بر وجه نخبگانی تبلیغات سبب شد تا عملا این ایدئولوژی به کالای لوکسی بدل شود که عموم جامعه از آن بهره‌ای نبرند و همین موضوع باعث رکود تدریجی کمونیسم در کشورهای مختلف شد.

نهضت ملی شدن نفت، ربطی به جبهه ملی ندارد

هر ساله و به مناسبت کودتای 28 مرداد 1332 حجم انبوهی از آثار مکتوب و غیرمکتوب در تحلیل چرایی وقوع و نتایج این حادثه تولید می‌شود. این تولیدات در کنار تولیدات سال‌های گذشته کارکردی دوگانه دارد؛ از سویی شاهد غنی‌تر شدن حجمی از منابع در این زمینه هستیم اما در دیگرسو برجستگی نگاه به داخل می‌تواند ما را به ورطه تحلیل غلط بکشاند.

برای واکاوی نقش استعمار در کودتای 28مرداد 1332 پای صحبت‌های قاسم تبریزی نشستیم. او به بسیاری از شبهات در خصوص رابطه مصدق و آیت‌الله کاشانی و اتفاقات آن دوره پاسخ می‌گوید.

قاسم تبریزی، پژوهشگر تاریخ معاصر و از محققین کتابخانه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی است که مدت‌ها بر روی نقش استعمار در تاریخ سیاسی معاصر کشورمان فعالیت کرده است. این نویسنده تاریخی، مجموعه مقالات و گفتگوهای متنوعی دارد که برای دانشجویان و محققان جوان مفید فایده است.

مثلثی برای نابودی مصدق

محمد توسلی سومین دبیرکل نهضت آزادی ایران از سال ۱۳۹۶ و اولین شهردار تهران پس از انقلاب ۱۳۵۷ است. او پیش از انتخاب به‌عنوان دبیرکل نهضت آزادی ایران، سال‌ها رئیس دفتر سیاسی و عضو شورای مرکزی این حزب بود.

محمد توسلی در یادداشتی که در این شماره از نشریه حلقه وصل نوشته با نگاهی به کودتا از منظر طرفداران دکتر مصدق، بار اصلی شکست نهضت ملی شدن صنعت نفت را بر دوش جریان اسلامی علی‌الخصوص آیت‌الله کاشانی می‌اندازد و سعی دارد مصدق را در میانه مثلث استعمار (آمریکا و انگلستان)، دربار پهلوي (علاء) و مخالفان دولت پس از 30 تير 1331 (آيت‌الله كاشاني، مظفر بقايي، حسين مكي و سيد ابوالحسن حائري‌زاده و...) نشان ‌دهد. او با نگاهی کاملا حزبی، مصدق و جبهه ملی را از هرگونه اشتباهی مبرا می‌داند.

ساده‌لوحی و بازی دوگانه

زندگی سیاسی محمد مصدق برخلاف رهبران جریان اسلامی از ابهامات فراوانی برخوردار است و همین مساله باعث شده تا تحلیل‌های متفاوتی از سرشت سیاسی وی ارائه شود. یکی از این نقاط ابهام موضوع، عضویت وی در تشکیلات «فراماسونری» است. از سوی دیگر تلاش برخی جریانات سیاسی و تاریخ‌نگاری برای ارائه ناقص حیات سیاسی نخست‌وزیر دوران نهضت نفت، باعث شده تا نتوان چهره کاملی از محمد مصدق بدست آوریم. برای پاسخ به چرایی این مساله و نقد تاریخ‌نگاری پیرامون نهضت ملی شدن صنعت نفت ایران به سراغ محمد قبادی رفتیم.
قبادی، پژوهشگر تاریخ معاصر و تحلیل‌گر حوزه فراماسونری در موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران است که در این شماره از نشریه به گفتگو با وی پرداخته ایم و این مسئله را از نگاه ایشان بررسی کرده ایم.

کودتاچیان و تسخیر سینما

سعید مستغاثی در یادداشتی به موضوع حضور فعال کودتاچیان در سینما با هدف تغییر جهت افکار عمومی از کودتا پرداخته است که در این شماره از نشریه خواهید خواند.

متن مطالب فوق در شماره 72 نشریه حلقه وصل برای استفاده مخاطبان محترم قرار داده شده و همچنین در این شماره از نشریه به رویدادها و موضوعات مهمی که در ماه گذشته در جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی سراسر کشور رخ داده پرداخته ایم.

نشریه حلقه‌‌وصل به سردبیری صادق یزدانی منتشر می‌شود. برای دریافت این نشریه می‌توانید با شماره تلفن 02188395324 تماس بگیرید. همچنین برای اطلاع از آخرین خبرها و گزارش‌های جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی، می‌توانید از سایت Hvasl.ir استفاده کنید.