فرصتی که بحران اوکراین به بن‌سلمان داد

به گزارش حلقه وصل، «محمد بن سلمان» ولی‌عهد سعودی در مصاحبه اخیرش با مجله آمریکایی «آتلانتیک» این‌گونه نشان داد که به «جو بایدن» رئیس‌جمهور آمریکا اهمیتی نمی‌دهد و گفت که نظر بایدن برای او مهم نیست و حتی رئیس‌جمهور آمریکا را با احتمال «بیزاری پادشاهی سعودی» از واشنگتن تهدید کرد و گفت که اگر چنین اتفاقی بیفتد، شرق از دسترسی به منابع عربستان سعودی استقبال می‌کند.

روزنامه «رأی الیوم» با انتشار یادداشتی در این خصوص نوشت، این اظهارات که قابل توجه و قوی به نظر می رسید، مورد توجه ناظران و تحلیلگران سیاسی قرار گرفت و از این رو مترصد واکنش آمریکا به از دست دادن متحد نزدیکی چون عربستان که نقش مهمی در زمینه تامین نفت و حفظ قیمت‌ها  دارد، ماندند. به نظر می‌رسید که شاهزاده بن سلمان همچنان به هر طریقی علاقه دارد توجه دولت آمریکا را به خود جلب کند و آن را وادار کند که شخصاً با او تعامل کند؛ در حالی که بایدن از تماس شخصی با او خودداری می‌کند.

بنا بر این یادداشت، تریبون‌های سعودی وفادار به بن سلمان نیز به نوبه خود این مصاحبه را تاریخی توصیف کردند که نقش رهبری عربستان در مقابله با به حاشیه راندن آن توسط دولت‌های آمریکا را تایید می‌کند، اما این سوال همچنان در محافل سعودی باقی مانده است که میزان توانایی شاهزاده بن سلمان در تحمل این شرایط چقدر است؟ عواقب واکنش آمریکا، اگر برخلاف انتظار بن سلمان باشد، این عدم اهتمام ولی‌عهد سعودی به بایدن ممکن است باعث شود بایدن گام‌های خصمانه‌تری علیه او بردارد و از دروازه ترور «جمال خاشقجی» روزنامه‌نگار و منتقد سعودی، وارد شود و به اتهام‌زنی ولی‌عهد سعودی به دخالت داشتن در این ترور بسنده نکند.

به اعتقاد نویسنده، شاهزاده محمد بن سلمان به اندازه‌ای که می‌خواهد متحدان آمریکایی ریاض را برای تعامل با خود تحت فشار قرار دهد، نمی خواهد با آن‌ها وارد تنش شود. به اعتقاد برخی ناظران، انتخاب او برای مصاحبه با رسانه‌های آمریکایی، به ویژه مجله آتلانتیک، نشانه تداوم علاقه‌اش به آمریکایی‌ها و جلب توجه آن‌ها از طریق رسانه‌هایشان با درک عدم نفوذ و کارایی مشابه رسانه‌های سعودی و تخصیص میلیاردها دلار برای بهبود وجهه خود در ایالات متحده آمریکا، است.

ولی‌عهد سعودی از طریق مصاحبه با مجله آمریکایی آتلانتیک، دولت بایدن را تلویحا تهدید کرد.

بر این اساس، بن‌سلمان همچنان با ورق نفت بازی می‌کند، قیمت های آن را کاهش نمی‌دهد، به توافق با روسیه پایبند است، تولید نفت را افزایش نمی‌دهد. شاید بحران روسیه و اوکراین در خدمت خواسته بن سلمان و معامله اجباری بایدن با او باشد. تحریم های اعمال شده بر صادرات نفت روسیه، از جمله ممنوعیت واردات نفت روسیه به ایالات متحده، قیمت سوخت را در سطح جهانی افزایش  خواهد داد و موجب افزایش تورم در آمریکا نیز خواهد شد.

بر اساس این یادداشت، افزایش قیمت نفت که در حال حاضر (۱۴۰ دلار) در هر بشکه و به بالاترین سطح در ۱۳ سال گذشته رسیده، قرار است بازتاب مثبتی در جبهه داخلی عربستان داشته باشد و در نتیجه قیمت بنزین به قیمت‌های پایین قبلی خود بازگردد و مالیات‌ها کاهش یابد. با این حال، به نظر می‌رسد لجاجت سعودی‌ها در پرونده نفتی با هدف درگیری سیاسی با دولت فعلی ایالات متحده باشد. زیرا قیمت‌ها و مالیات‌های نفتی در پادشاهی سعودی نفت تا زمان نگارش این یادداشت، ثابت مانده و قیمت‌گذاری جدید بنزین در ماه مارس طبق روال ارزیابی و بررسی‌های دوره‌ای، صورت می‌گیرد و پیش‌بینی می‌شود که قیمت بنزین به دلیل جنگ روسیه و اوکراین، تاثیر آن بر ارزش دلار آمریکا، تقاضای بالای داخلی و افزایش قیمت سایر کالاها همان‌سور که در حال حاضر در نقاط مختلف جهان روی داده، گرانتر شود.

نویسنده در ادامه تصریح کرد: «پس از این‌که وب‌سایت «اکسیوس» فاش کرد که مشاوران جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا «در حال بررسی موضوع سفر او به عربستان سعودی» هستند و ​هدف از این سفر متقاعد کردن پادشاهی به پمپاژ نفت بیشتر است و این سفر  پس از اظهارات شاهزاده بن سلمان در خصوص احتمال بیزاری پادشاهی سعودی از آمریکا  انجام می شود؛ نشانه‌های اعتماد در میان سعودی‌ها در ساعات گذشته افزایش یافت».

جنگ روسیه با اوکراین و تاثیر آن بر قیمت نفت، به ولی‌عهد سعودی فرصت لجاجت بیشتر در مقابل دولت بایدن را داده است.

اما این اعتماد به سرعت و به طور کامل از بین رفت، زمانی که کاخ سفید روز سه شنبه به سرعت اعلام کرد که هیچ برنامه‌ای برای سفر بایدن به عربستان سعودی وجود ندارد و در ادامه، قصد رئیس جمهور آمریکا برای گفت‌وگو با شاهزاده محمد بن سلمان را تکذیب کرد.

به اعتقاد نگارنده، به نظر می‌رسد که ونزوئلا به عنوان مهمترین صادرکننده نفت، گزینه جایگزین آمریکا برای عربستان سعودی باشد و آمریکا با هدف ضربه زدن به نفت روسیه و عادی سازی با رئیس جمهور ونزوئلا، تحریم‌های اعمالی علیه این کشور را کاهش دهد. هرچند  «نیکلاس مادورو» رئیس‌جمهور ونزوئلا در اعلام حمایت عمومی از موضع روسیه در برابر اوکراین دریغ نورزید.

بر این اساس، به نظر می‌رسد کاخ سفید می خواست شفاف‌سازی کند و هرگونه ابهام مربوط به تسلیم شدن دولت بایدن در قبال تهدیدات بن سلمان را برطرف کند. به همین دلیل «جین ساکی» سخنگوی این کاخ گفت که هیچ برنامه ای برای بایدن برای گفت‌وگو با شاهزاده بن سلمان «در مورد نفت» وجود ندارد. 

وی تایید کرد که رئیس جمهور بایدن همچنان به مواضعش در قبال دولت سعودی پایبند است و این امر بیانگر عدم عقب‌نشینی بایدن از انتقاد دولتش در قبال پرونده‌های حساس در حکومت سعودی از جمله پرونده‌های حقوق بشری است.

دولت بایدن حاضر نیست تسلیم تهدیدهای شاهزاده سعودی شود و گزینه جایگزین ونزوئلا را روی میز دارد.

نویسنده در ادامه تصریح می‌کند که این موضع آمریکا سؤالاتی را در مورد گام بعدی شاهزاده بن سلمان و این‌که آیا او منابع کشورش را به سمت شرق سوق خواهد داد، از آمریکایی‌ها و پایگاه‌های آنها در کشورش صرف نظر می‌کند، یا توانایی پافشاری بر توافق نفتی خود با روس‌ها را دارد و به این امور بی‌طرفی در قبال جنگ روسیه و اوکراین را خواهد افزود، وجود می‌آورد.

زیرا تهدیدهای اخیر بن‌سلمان، بی‌اعتنایی بایدن به شخص او و اصرارش بر تعامل انحصاری با ملک سلمان بن عبدالعزیز را تغییر نداد. این در حالی بود که بن‌سلمان از اسرائیل به عنوان «متحد بالقوه» یاد کرده و به صورت تلویحی از احتمال عادی‌سازی روابط با تل‌آویو سخن می‌گوید. اما این امر، در حال حاضر ممکن است توجه آمریکا را جلب نکند، زیرا در انتظار پایان جنگ «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهور روسیه در اوکراین و تأثیر آن بر بازار جهانی انرژی، گاز و نفت و ترس از یک جنگ جهانی و چه بسا هسته‌ای است.

در ادامه این یادداشت آمده است: روابط آمریکا و عربستان در جریان مذاکرات شاه «عبدالعزیز بن سعود» بنیانگذار سلطنت سعودی و رئیس‌جمهور وقت آمریکا یعنی «فرانکلین روزولت» در ناو آمریکایی کوئینسی در سال ۱۹۴۵ بر اساس نفت در درجه اول، استوار شد و همه پادشاهان عربستان سعودی (به جز فیصل) همیشه به آن پایبند بوده‌اند و بنا بر همین توافق همواره به کلیه خواسته‌های آمریکایی در خصوص افزایش تولید برای کاهش قیمت‌ها و حفظ ثبات در بازارها و اقتصادهای غربی تن می‌دادند.

بنا بر این یادداشت، تاکنون تنها شاهزاده بن سلمان، حاکم بالفعل عربستان سعودی، با پایبندی به توافق «اوپک پلاس» با روسیه برای افزایش تولید به طور متوسط ​​۴۰۰ هزار بشکه در روز و نادیده گرفتن خواسته های بایدن، برای خروج از این توافق و افزایش تولید، از این قاعده عدول کرده است. 

نویسنده یادداشت خود را با طرح این سوال به پایان می‌رساند: «آیا رئیس‌جمهور بایدن به نادیده گرفتن شاهزاده بن سلمان و عدم ارتباط تلفنی بسنده خواهد کرد یا گامهای دیگری اتخاذ خواهد کرد؟».