چرا «پایان‌نامه‌»ها به دردهایمان پایان نمی‌دهد؟!

به گزارش حلقه وصل:  رونمایی از نخستین شماره گاهنامه ادبیات دینی کودک و نوجوان به همت انتشارات به‌نشر و با حضور پژوهشگران، نویسندگان و شاعران ادبیات کودک و نوجوان در کتابفروشی به‌نشر تهران برگزار شد.

* حیدری ابهری: چرا پایان‌نامه‌های ما به دردهایمان پایان نمی‌دهد؟

در این مراسم که اجرایش را حسام آبنوس از فعالان حوزه کتاب و رسانه بر عهده داشت، ابتدا حجت‌الاسلام حیدری ابهری ضمن مهم خواندن پیگیری مسائل نظری ادبیات دینی کودک و نوجوان توسط نویسندگان این عرصه، گفت: نویسندگان، اهل ذوق هستند و انگار پرداختن به مسائل نظری آن‌ها را از زلالی خارج می‌کند اما پرداختن به این مباحث بسیار ضرورت دارد.

وی افزود: کتابی با عنوان «ضرب‌المثل‌های دُم‌دار» منتشرکردم که برخی عقیده داشتند برای بچه‌ها بدآموزی دارد و من این موضوع را با جناب آقای رحماندوست در میان گذاشتم. ایشان از منظر مباحث تئوریک و نظری مسائلی را مطرح کردند که برای من بسیار راهگشا بود و اهمیت مباحث نظری پیش از پیش برای من درخشید.

نویسنده و ناشر فعال در حوزه کودک و نوجوان، پرداختن به ۶ محور را در این زمینه لازم برشمرد و ادامه داد: «بحث‌های معارفی»، «نقد آثار موجود»، «استفاده از تجربیات ادیان دیگر در این حوزه»، «تحلیل آثار تربیتی کتاب‌های دینی»، «تحلیل تاثیرات روانشناختی در آثار دینی» و «تحلیل ادبی آثار دینی» شش محوری است که باید درباره آن، بررسی‌های بیشتری انجام دهیم.

حیدری ابهری درباره گاهنامه ادبیات دینی کودک و نوجوان با اشاره به لزوم تبدیل بحث‌های نظری این گاهنامه به کارهای بیرونی افرود: باید این سئوال را از خود داشته باشیم که چرا بحث‌هایی که نویسندگان در این زمینه می‌کنند، نمی‌تواند به سئوالات مردم پاسخ دهد؟ چرا مسائل نظری،‌ مسئله‌های ما را حل نمی کند؟ چرا پایان‌نامه‌های ما به دردهایمان پایان نمی‌دهد؟

وی در پایان تصریح کرد: این گاهنماه باید درباره واقعیت‌ها صحبت کند. مثلا درباره مسائل جنسی در حوزه کودکان و نوجوانان هر کارشناسی نظر مخصوص خودش را دارد و هنوز خیلی از مسائل حل نشده که می‌شود به این مباحث مهم، پرداخت.

* مصطفی رحماندوست: بچه‌ها تازه از بهشت خدا، فاصله گرفته‌اند و نباید ذهنشان را تخریب کنیم

مصطفی رحماندوست دیگر سخنران این رونمایی بود و با اشاره به قدمت توجه تئوریک به طرح مسائل دینی برای کودکان گفت: در سال ۲۰۰۵ واتیکان تعدادی از نویسندگان را دعوت کرد تا مسائل مربوط به ادبیات دینی را حتی فارغ از دین مسیحیت بررسی کند. اوایل انقلاب هم دفتر تبلیغات قم ۲ جلسه برای بررسی چگونگی طرح مسائل دینی با بچه‌ها برگزار کرد که بسیار مفید بود. در این موضوع،‌ کسب تجربه‌های جهانی مهم است چون در این زمینه خیلی کار کرده‌اند.

وی افزود: در مقدمه این گاهنامه حس کردم که فشارها و محدودیت‌هایی برای آن وجود داشته است. باید مراقب باشیم که ادبیات دینی به ادبیات شیعی و آن نوع خاصی از آن تبدیل نشود. مگر می شود بچه ها را با زیبایی‌های دین و با لذت‌های روحی آشنایی نداد و کار دینی کرد؟ باید توجه داشته باشیم که اطلاع‌رسانی با حکومت بر دل فرق می‌کند.

این نویسنده و شاعر کودکان و نوجوانان ادامه داد: باید پیاممان را مثل شکری حل شده در شربت به مخاطب بدهیم و الا شکرش بیرون می‌آید و مخاطب،  آن را پس می‌زند. در تاریخ دین،‌ لحظه‌های زیبایی داریم که یک اشاره، ‌آدم‌ها را زیر و رو کرده و مگر می شود آنها را نادیده گرفت؟

رحماندوست گفت: ما در محدوده‌ای زندگی می کنیم که محیط چغرافیایی و تاریخی ما خاص است. اگر چه کتاب نمی‌خوانیم اما خوشبختانه خیلی چیزهای دیگر ما خوب شده است. همین که همدیگر را تحمل می‌کنیم، خیلی خوب است.

نویسنده پیشکسوت کودک و نوجوان تصریح کرد:‌ فاصله دروغ تاخیال بسیار باریک است که این موضوع باید برای مخاطبان، ‌تبیین شود. شما باید به نویسندگان جوان کمک کنید که شهامت به خرج دهند و اگر نه، ‌ما باخته‌ایم. بچه‌ها تازه از بهشت خدا، فاصله گرفته‌اند و نباید ذهنشان را تخریب کنیم.

*مریم جلالی: امیدوارم این گاهنامه به خانه همه نویسندگان ‌راه پیدا کند

مریم جلالی، شاعر و پژوهشگر ادبیات کودک و نوجوان، سخنرانی بعدی مراسم رونمایی از نخستین شماره گاهنامه ادبیات دینی کودک و نوجوان بود و گفت:‌ انتشار این گاهنامه نشان از توجه به فرهنگ دینی سرزمین ماست و ما نمی توانیم ادبیات آکادمیک را نادیده بگیریم.

وی افزود: ‌زمانی که گرایش آکادمیک ادبیات کودک و نوجوان راه‌اندازی شد، درس ادبیات دینی، درس اختیاری اعلام شد و دلیلش این بود که برنامه درسی از غرب گرفته شده بود و ما فراموش کردیم اصل مهمی به نام دین داریم که بچه‌ها با آن عجین هستند.

عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی خاطر نشان کرد: ما در ادبیات دینی کودک و نوجوان با ظرفیت‌های سنی متفاوتی روبرو هستیم، حال این که ما برای خردسالان، متن دینی می نویسیم در حالی که خداوند هم این کار را برای این سنین انجام نداده است.

جلالی اظهار امیدواری کرد گاهنامه ادبیات دینی کودک و نوجوان به خانه همه نویسندگان و هنرمندانی که می‌خواهند در این حوزه کار کنند، ‌راه پیدا کند.

* کاشفی خوانساری: انتشار این گاهنامه، آرزوی بسیاری از ما بود

سید علی کاشفی خوانساری نویسنده و فعال حوزه ادبیات کودک و نوجوان گفت:‌ این رونمایی امروز و همنشینی چهرهای ادبیات دینی کودک و نوجوان را باید اتفاق مهمی دانست چرا که حدود دو سال است چنین نشست‌هایی را نداشته‌ایم. همچنین باید به انتشارات به‌نشر به خاطر وجهه و اعتباری که در ادبیات دینی کودک و نوجوان دارند، ‌تبریک بگوییم. انتشار این گاهنامه هم آرزوی بسیاری از ما بوده است.

این نویسنده کودک و نوجوان در این رونمایی با اشاره به آمار تولید کتاب در کشورمان گفت:‌ تقریبا سالانه صدهزار عنوان کتاب در کشور منتشر می‌شود که ۱۵ تا ۲۵ درصد از آن ها را کتاب های کودک تشکیل می دهند. تعداد نویسندگان مطرح کودک و نوجوان که بیش از ۵۰ عنوان کتاب در این زمینه نوشته اند هم از ۳۰۰ نفر تجاوز نمی‌کند. در حوزه ادبیات دینی کودک و نوجوان هم حدود ۲۰۰۰ عنوان کتاب وجود دارد اما به عقیده من نگاه نقادانه به این کتاب‌ها بسیار کم است و نشریات تخصصی که این حوزه را نقد کنند، بسیار محدودند.

کاشفی خوانساری سهم نقد کتاب‌های حوزه کودک و نوجوان در مجلات  ادبی کشور را نزدیک به صفر دانست و گفت:‌ باید از مسئولان مطالبه کنیم که چرا چنین نشریاتی مثل این گاهنامه نداشته‌ایم؟‌ به نظرم بهترین انتخاب برای انتشار چنین نشریه‌ای هم انتشارات به‌نشر است چون حضور آبرومندانه‌ای در این حوزه دارد.

* پوروهاب: حتی دو مقاله خوب هم می‌تواند به ما نگاه تازه‌ای بدهد

محمود پوروهاب نیز در این مراسم گفت: اصولا در مسائل دینی عمیق نیستیم و این مسائل را سطحی می‌بینیم.  وقتی یک مجله منتشر می‌کنیم باید به درد منِ شاعر بخورد. ما باید از منظر عرفان اسلامی به مسائل نگاه کنیم.

این شاعر کودک و نوجوان افزود: حتی دو مقاله خوب می‌تواند به ما نگاه تازه‌ای بدهد و دوستان ما در به‌نشر پهلوانان این عرصه هستند و می‌دانیم که در این راه، موفق می‌شوند.

وی تصریح کرد: در این حوزه نباید خط‌کشی کرد و افراد باسوادی داریم که شاید در نظر ما وجهه‌ای نداشته باشند اما باید آن ها را هم به این موضوع،‌ راه داد.

*میرزاده: تمرکزمان را بر ادبیات دینی گذاشته‌ایم که کار خطرناکی است

سیداحمد میرزاده معاون تولید انتشارات به‌نشر نیز در پایان این مراسم گفت: با مباحث مطرح شده در این جلسه، ‌معلوم شد که حرف‌های زیادی برای گفتن وجود دارد و ما هم می‌خواستیم بستری برای بیان این حرف‌ها آماده کنیم.

این شاعر کودک و نوجوان افزود: ما در انتشارات آستان قدس رضوی که همواره دغدغه دینی داشته، چند سال است که تمرکز خودمان را بر ادبیات دینی گذاشته‌ایم که کار خطرناکی است. در تمام محورهای محتوایی هم پروژه‌هایی تعریف کرده‌ایم که دست یاری‌مان را به سوی شما دراز می‌کنیم.

میرزاده ادامه داد: این نشریه بستر مناسبی است تا تجربیاتمان را در اختیار همدیگر قرار دهیم  و صاحب‌نظران نیز دیدگاه‌هایشان را با بقیه در میان بگذارند.

وی تصریح کرد: طرح جامعی با عنوان ادبیات دینی در به‌نشر پیش‌بینی شده که آموزش به نویسندگان و تربیت نویسندگان جدید نیز در آن گنجانده شده است.

میرزاده گفت: ‌ممکن است نخستین شماره گاهنامه ادبیات دینی کودک و نوجوان، نشریه مطلوبی نباشد اما از دل مسئله بیرون آمده است. ما در پی انتشار کتاب‌های کودک و نوجوان با مسائل گوناگونی مواجه شده‌ایم که تلاش کرده‌ایم به آن پاسخ بدهیم و این نشریه از دل دغدغه‌های کاربردی بیرون آمده است.

معاون تولید انتشارات به‌نشر همچنین خبر داد تاسیس دفتر جامع ادبیات دینی در سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی تصویب شده که برای آن هم از ظرفیت‌های موجود استفاده خوهیم کرد.

در پایان مراسم از نخستین شماره گاهنامه ادبیات دینی کودک و نوجوان رونمایی شد.

منبع:مشرق