هجوم بشکه‌ها به بازارهای نفتی

به گزارش حلقه وصل، اوپک پلاس در ۱۸ ماه گذشته تلاش کرد تا با خارج‌کردن مقدار قابل‌توجهی از عرضه، نفت مازاد را در بازار کاهش و قیمت‌ها را افزایش دهد. از نگاه آنها، این راهبرد موفق بوده است، در واقع قیمت‌ها به میزانی افزایش یافته که در هفته‌های اخیر دولت ایالات متحده بر این سازمان فشار می‌آورد تا تولید خود را افزایش دهد، اما راهبرد میان‌مدت و طولانی‌مدت کاملاً متفاوت خواهد بود.

صرف‌نظر از تأثیر کوتاه‌مدت همه‌گیری بر بازار نفت، تولیدکنندگان بزرگ اوپک پلاس در حال تغییر راهبرد خود و تمرکز بر جنگ برای کسب سهم بازار در آستانه اوج‌گیری تقاضا هستند.

آغاز تغییر در سیاست‌های نفتی

در شرایط کنونی، اوپک پلاس میلیون‌ها بشکه از ظرفیت تولید خود را از بازار خارج کرده است. با ظهور کرونای دلتا، شرایط ناپایدار کنونی همچنان ادامه خواهد یافت. اوپک‌پلاس در نظر دارد تا در سال آینده همچنان بر تولید خود بیفزاید. هرچند با افول همه‌گیری، شاهد سست‌شدن اتحاد میان اعضای اوپک پلاس خواهیم بود. اختلاف‌نظر میان رهبران عربستان و امارات متحده‌عربی در جولای امسال در مورد تصمیم اوپک پلاس و میزان افزایش عرضه نفت به بازار نشان داد آتش زیر خاکستر اختلافات در میان اعضای این سازمان تا چه حد گسترده شده است.

با نزدیک‌شدن به پایان همه‌گیری، شکاف‌ها میان اعضای اوپک پلاس در حال نمایان شدن است، اکثر اعضا خواهان خروج از این توافق هستند. در این میان، نگرانی‌ها در زمینه تغییر آب و هوا باعث شده تا مقررات مصرف سوخت‌های فسیلی و میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای در اکثر کشورها، دشوارتر و سختگیرانه‌تر شود. مقامات سعودی به سناریوهای کربن‌زدایی سریع اعتقادی ندارند و شاهزاده عبدالعزیز، وزیر انرژی عربستان، سناریوی کربن صفر آژانس بین‌المللی انرژی را مضحک توصیف کرده است.

تعدادی از مقامات اوپک پلاس پیش‌بینی کرده‌اند که اوج تقاضای نفت در یک یا دو دهه آینده روی خواهد داد، به همین دلیل احتمالاً شاهد بازنگری در پیش‌بینی‌های تقاضای بلندمدت اوپک خواهیم بود. یکی از مقامات اوپک در گفتگو با رویترز اعلام کرده در میانه دهه ۲۰۲۰ میلادی شاهد اوج تقاضای نفت خواهیم بود. تولیدکنندگان کم‌هزینه نظیر عربستان سعودی و سایر دولت‌های خلیج‌فارس به سرعت در حال تلاش برای افزایش سهم بازار خود هستند. هرچند دولت‌ها و شرکت‌های نفتی بین‌المللی پرهزینه از این راهبرد آسیب خواهند دید.

برنامه‌ریزی برای دوره افول

با نزدیک شدن به دوره اوج تقاضا، تلاش‌ها برای تصاحب سهم بازار افزایش خواهد یافت. شکیب خلیل، وزیر پیشین نفت الجزایر و رئیس دو دوره اوپک در گفتگو با رویترز می‌گوید: اوپک پلاس با چالش بزرگ چگونگی رویارویی با کاهش تقاضا همراه با افزایش فشار برای کاهش قیمت به دلیل مازاد عرضه روبه‌رو است.

عربستان سعودی به عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نفت دنیا و با داشتن اقتصاد بسیار وابسته به درآمدهای نفتی در دوره‌گذار انرژی با ریسک زیادی روبه‌رو بوده و به شدت آسیب‌پذیر است. مدیران شرکت آرامکوی سعودی معتقدند ذخایر عظیم نفت آن‌ها و هزینه تولید اندک باعث خواهد شد آن‌ها همچنان سهم قابل توجهی در بازار در بلندمدت داشته باشند. در مراحل تولید نفت این کشور شاهد انتشار کربن پایین‌تری نسبت به سایر کشورها هستیم و این یک مزیت چشمگیر برای شیوخ ریاض محسوب می‌شود.

سال گذشته، شرکت آرامکوی سعودی از برنامه‌ریزی برای افزایش ظرفیت تولید نفت خود به ۱۲ تا ۱۳میلیون بشکه در روز خبر داد. این راهبرد برای افزایش ظرفیت ذخیره تولید و کسب سهم بیشتر در بازار شکننده نفت در دهه‌های آینده اجرایی خواهد شد. گفته می‌شود در سال ۲۰۲۳ میلادی شاهد تحقق این هدف خواهیم بود. در مقابل، سهامداران غول‌های نفتی غربی خواهان کاهش سرمایه‌گذاری در سوخت‌های فسیلی و محدودشدن میزان تولید نفت هستند.

کارشناسان معتقدند با نزدیک شدن میزان تولید نفت عربستان به ظرفیت کامل، توانایی تأثیرگذاری این کشور بر اوپک و بازار نفت تضعیف می‌شود. تغییرات غیرقابل پیش‌بینی در سیاست‌های نفتی عربستان در سال‌های اخیر افزایش یافته است. دلیل اصلی این اتفاق، تمرکز تصمیم‌گیری در دستان شاهزاده محمدبن‌سلمان، رهبر پشت‌پرده این شیخ‌نشین است.

انگیزه‌های زیادی برای بازگشت به استراتژی تصاحب سهم بازار وجود دارد که مهم‌ترین آن‌ها درآمد ناشی از کاهش قیمت نفت است. فراموش نکنید که به موازات آن، کاهش ذخایر باعث تحمل فشار اولیه قیمت پایین نفت با در پیش گرفتن استراتژی مبتنی بر تصاحب سهم بازار شده است.

کارشناسان بازار معتقدند ریسک تغییر راهبرد پیش‌بینی نشده عربستان و افزایش چشمگیر صادرات نفت برای تصاحب سهم بازار در سال ۲۰۲۲ میلادی و پایان توافق اوپک پلاس و درآستانه بازگشت احتمالی ایران به بازار تجارت نفت با احیای توافق هسته‌ای برجام، بسیار جدی است.

در سرزمین کابوی‌ها، تولیدکنندگان نفت شیل ایالات متحده در حال افزایش دکل‌های حفاری به میادین هستند و میزان سرمایه‌گذاری آن‌ها نیز با رشد روبه‌رو شده است. آن‌ها در آستانه بازگشت رونق به بازار نفت با همه توان در حال آماده شدن و امریکایی‌ها برای عرضه ۱۳میلیون بشکه نفت در روز به بازار در حال آماده شدن هستند. آن‌ها می‌خواهند از آخرین فرصت پیش از سختگیرانه‌تر شدن سیاست‌های آب و هوا برای سودآوری و کسب سهم بازار استفاده کنند.

صنعت نفت با فشار زیادی از همه جهان روبه‌رو است. تولیدکنندگان دولتی و کم هزینه می‌توانند از شرایط کنونی با کسب سهم بازار منفعت چشمگیری کسب نمایند. این فرصت همزمان با پیشرفت جهانی در عصر گذار انرژی تکرار نشدنی خواهد بود. به همین دلیل بسیاری از کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که شاهزاده عربستانی برنده این قمار بزرگ خواهد بود.