تهران: عرصه سیمرغ؛ گوشه ای از مجاهدت شهید حججی و یارانش

به گزارش حلقه وصل، یازدهمین گعده هفتگی فیلم‌سازان جوان سینمای انقلاب به همت دبیرخانه جشنواره مردمی فیلم عمار با نقد و بررسی نمایش رادیو «عرصه سیمرغ» به تهیه کنندگی زهرا عبدالله زاده و با حضور سهیلا خدادادی نویسنده این نمایشنامه، نعمت الله سعیدی و اکبر رضایی مدیر رادیو اقتصاد به عنوان کارشناس و منتقد در حسینیه هنر برگزار شد.

عبدالله زاده تهیه کننده نمایش رادیویی در ابتدای این برنامه پیرامون نمایش رادیویی «عرصه سیمرغ» در سخنانی گفت: همه به خوبی می دانند صدا به عنوان یک رسانه گرم شناخته می شود. زیرا می تواند در جان و دل مخاطبان نفوذ کند و از این نظر بسیار تاثیرگذار است.

این تهیه کننده یادآور شد: اگر اشتباه نکنم برنامه «عرصه سیمرغ» دارای 13 بازیگر بود. آقای حمید منوچهری هم که از پیشکسوتان دوبلاژ هستند کارگردان این برنامه بودند.

متاسفانه این نمایش رادیویی برای چهلم شهید محسن حججی آماده نمایش نشد. زیرا کارگردان را به سختی و در آخرین لحظه ها پیدا کردیم. البته این نمایش رادیویی در جدول پخش برنامه های شبکه رادیویی جوان قرار گرفته است.

سهیلا خدادادی نویسنده و طراح برنامه رادیویی «عرصه سیمرغ» نیز در بخش دیگر این برنامه در سخنانی با اشاره به سابقه همکاری خود با خانم عبدالله زاده توضیح داد: این همکاری ما تا 18 خرداد سال 96 ادامه داشت که «محسن حججی» به شهادت رسید. من از همان زمان برای رادیو نمایش مجموعه ای 14 قسمتی درمورد داعش تهیه می کردم اما در پستوی ذهن من «شهید حججی» قرار داشت.

خدادادی خاطرنشان کرد: 10 روز به چهلم «شهید حججی» مانده بود که به خودم آمدم و دیدم که زمان دارد می گذرد من هیچ کاری برای این شهید بزرگوار انجام نداده ام. سفارشی هم  از شبکه و سازمانی به ما داده نشده بود.

نمی خواستم وارد کلیشه‌ها بشوم

وی اضافه کرد: با توجه به این موضوع دست به کار شدم و شروع به تحقیق درباره «شهید حججی» کردم. در این میان به دنبال جزئیات شهادت او و پیدا کردن آن زاویه نگاه و رشادت او رفتم. نمی خواستم وارد کلیشه ها شوم. فارغ از تمامی این بحث ها، بیان حقیقت در مورد «شهید حججی» در این کار برای من مهم بود.

این نویسنده یادآور شد: با توجه به تمامی موارد گفته شده تحقیقات خود را آغاز کردم و به این موضوع برخوردم که تمامی رزمندگانی که آن روز در تنف سوریه حضور داشتند به شهادت رسیدند. بر این اساس تمامی خاطرات و گفته هایی آنهایی را که در پشت این جبهه حضور داشتند، به صورت دقیق نوشتم.

وی اظهار داشت: برای کامل تر شدن نمایش رادیویی «عرصه سیمرغ» باید گروه های دیگر هم معرفی می شد تا جبهه مقاومت را کامل کنند. زیرا این جبهه فقط متعلق به ایران نبود. بلکه شامل سوریه، عراق، حشدالشعبی، کتائب امام حسین (ع) و... نیز می شود که باید تمامی اینها معرفی می شدند. نقش آمریکا هم باید مشخص می شد.

این نویسنده تصریح کرد: من تمامی این مسائل را باید در دل یک درام 24 دقیقه ای مطرح می کردم. البته زمان اولیه این کار بالای 30 دقیقه شد اما مجددا در تعامل با هم آن را کوتاه کردیم.

تولید نمایشنامه رادیویی «عرصه سیمرغ» ضروری بود

نعمت الله سعیدی نویسنده و روزنامه نگار نیز که به عنوان یکی از کارشناسان در این گعده حاضر بود، در سخنانی، گفت: تولید نمایش رادیویی «عرصه سیمرغ» از نظر انتخاب سوژه نه تنها عالی بلکه واجب و ضروری بود که در نهایت هم کار موفق شده است.

وی افزود: نکته دومی که باید به آن اشاره کنم برخورداری این نمایش رادیویی از تحقیق و پژوهش بسیار خوب است. زمانی که این اثر را چندبار گوش دادم متوجه شدم که مخاطبان به راحتی می توانند با آن ارتباط برقرار کنند چراکه معلوم بود که تحقیق و پژوهش خوبی برای کار انجام شده و دست سازندگان برای تولید اثری بسیار خوب، پر بوده است.

سعیدی خاطرنشان کرد: دو نوع نقد می توانیم نسبت به این نمایش رادیویی داشته باشیم. نخست نقد آسیب شناسانه است و دیگری نقد زرگری است. نمایشنامه «عرصه سیمرغ» را باید با نوع دوم نقد مورد بررسی قرار داد و بیشتر به محاسن آن نگاه کرد. زیرا تولید این جنس کارها همیشه ضرورت دارد.

وی با اشاره نوع نگاه مردم به حضور ایران در سوریه اضافه کرد: ما اطلاعات و تصاویر کمی از جنگ امروز سوریه داریم و به محض اینکه حرفی از سوریه زده می شود ذهن ها به سمت حضور نظامی ایران در این کشور می رود. در حقیقت بیشتر مردم به جای فضای تصویری فضایی تحلیلی از وضعیت نبرد های سوریه دارند. این جنس کارها می توانند به سوالات و شائبه ها پاسخ بدهد تا دست ما در این میدان خالی نباشد.

سعیدی با اشاره به مدیوم رادیو عنوان کرد: رادیو برای شروع کار و تحقیق محاسن زیادی دارد چون بخصوص در بخش نمایش، هم مزیت های کار مکتوب را دارد و هم از مزیت های کار تصویری برخوردار است.

در کار رادیویی، مخاطب، کارگردانی می کند

وی اظهار داشت: در تلویزیون و سینما بالای 90 درصد تخیل مخاطبان تعطیل است زیرا مخاطبان همانطور داستان را می بیند که تلویزیون نشان می دهد و کارگردانی شده است. از طرف رمان و داستان های مکتوب دقیقا برعکس است و متنی مقابل مخاطب است که او این متن را می خواند و خودش آن را کارگردانی می کند.

این نویسنده و روزنامه نگار تصریح کرد: اما رادیو مابین تلویزیون و متن است. زیرا اگر هم تخیل مخاطب ضعیف هم باشد آنقدر در کار بهانه وجود دارد که این تخیل تحریک شود و شروع به فعالیت کند و این تخیل آن قدر آزاد است که مخاطب خود شروع به طراحی و کارگردانی شخصیت ها، فضاها و افراد داستان کند.

سعیدی خاطرنشان کرد: در تاریخ هم که نگاه می کنیم می بینیم در دوره ای که تلویزیون کمتر از رادیو نقش اساسی در جامعه داشته است شاهد خلق نمایشنامه های رادیویی به شدت تاثیرگذار هستیم.

ساختن کارهایی مثل نمایشنامه «عرصه سیمرغ» نشان از عنایت خدا دارد

اکبر رضایی مدیر رادیو اقتصاد نیز که در این برنامه حضور داشت در ادامه صحبت های سعیدی گفت: در ابتدا خدمت خانم ها عبدالله زاده و خدادادی بابت تولید این نمایش رادیویی تبریک عرض می کنم روی آوردن به سوژه هایی که معتقدیم عنایتی شامل حال آنها است نشان از عنایت خداوند به این قبیل افراد است.

وی با بیان اینکه بحث داعش و اتفاقاتی که در عراق و شام می افتد با اعتقادات ما بر اساس روایت هایی که داریم عجین است، افزود: سختی تهیه یک اثر نمایشی در رادیو برای بچه های رادیو تقریبا موضوعی اثبات شده است. بنابراین از این زاویه هم همت دوستان و ساخت نمایشنامه «عرصه سیمرغ» قابل تقدیر است.

رضایی خاطرنشان کرد: اگر بحثی مطرح می شود به معنای عدم توجه و نادیده گرفتن تلاش ها نیست بلکه برای ارتقای کارهای بعدی است. نکته این است که ما با یک سوالی برای هرکار و فعالیتی که قصد انجام آن و تحقق هدف خود را داریم روبرو می شویم این است که آیا این هدف با گوش دادن به این برنامه محقق می شود و اگر هم محقق می شود چند درصد است.

وی اضافه کرد: ابزار و لوازم لازم در رسیدن ما به اهداف خودمان بسیار مهم بوده و نقشی تعیین کننده دارند. زیرا اگر وسیله مناسبی را برای نیل به اهداف خود انتخاب نکنیم نه تنها به ما کمک نمی شود بلکه ما را در میانه راه متوقف می کند.

مدیر رادیو اقتصاد یادآور شد: کار رادیویی محدودیت هایی دارد که یک کار نمایشی که روی صحنه اجرا می شود ندارد. در یک تماشاخانه صحنه ها با دکور و صحنه آرایی آراسته می شود. اما در رادیو وضعیت و شرایط اینگونه نیست. رادیو رسانه ای به اصطلاح کور است که لوازم و امکانات لازم در اختیار تهیه کننده و کارگردان نیست.

رضایی عنوان کرد: عناصری مثل کثرت، قلت و محل که در یک نمایش رادیویی استفاده می کنیم اگر در جای مناسب قرار نگیرند امکان دارد نتواند حس مخاطبان را تحریک کند. انس گرفتن مخاطبان با یک اثر بحث اصلی است که بتواند با شخصیت های داستان همزادپنداری داشته باشد. زیرا ضعف هرکدام از مواردی که بیان کردم نشان از نقص کار است.

مدیر رادیو اقتصاد تصریح کرد: نکته دیگر باید برای خودمان مشخص کنیم انگیزه یک نویسنده و کارگردان آیا جزئی از یک نمایش است یا نیست. ورود و شروعی که ما در آغاز هر نمایشی خواهیم داشت چگونه می تواند فضای پشت صحنه را به مخاطبان القا کند؟ ابزار و لوازمی که نویسنده به کارگردان برای انتقال این فضا به مخاطب پیشنهاد می کند چیست؟ و یا اینکه تغییر صحنه توسط چه ابزارهایی صورت گرفته است؟

رضایی خاطرنشان کرد: نکته دیگر مربوط به پایان یک نمایش است که می خواهیم ضربه نهایی را به مخاطبان بزنیم و تاثیر نهایی را بر روی او بگذاریم. این اتفاق به واسطه رویدادهای نمایشی است و یا به واسطه کلامی روایتی است که می خواهیم از داستان داشته باشیم. این موضوع نیز درجه و میزان تاثیر را تعیین می کند.

سهیلا خدادادی نیز در سخنانی با اشاره به تحقیقات گسترده خود برای تولید این نمایشنامه تصریح کرد: در نمایشنامه عرصه سیمرغ ضمن پرداختن به داعش، محور مقاومت، سوریه، شهید حججی و در نهایت آمریکا دنبال می کردم البته بسیار سعی کردم تا کار افسارگسیخته نباشد که مخاطبان با شنیدن آن سردرگم شود.

نعمت الله سعیدی هم در پایان خطاب به عوامل تولید نمایشنامه گفت: نمایشنامه رادیویی «عرصه سیمرغ» از قصه ای برخوردار بود که ظرفیت بسیار خوبی داشت. اما به نظرم خیلی زودتر می توانستید به سراغ شخصیت شهید حججی بروید، شروع و پایان شهید حججی در این نمایشنامه در سکانس پایانی در یک پرده اتفاق می افتد. اگر شهید حججی از سه پرده قبل شروع می شد مخاطب یک آشنایی با او پیدا می کرد تا به مرحله خداحافظی برسد.