به گزارش حلقه وصل، طی سال‌های اخیر، افزایش غلظت گازهای گلخانه‌ای، آلودگی و تخریب محیط زیست، گرمایش جهانی و تغییر اقلیم از جمله مهمترین دغدغه‌های جهانی محسوب می‌شوند. تقریباً تمامی کشورها از جمله ایران، تحت تأثیر تغییرات اقلیم قرار دارند و حتی پیش‌بینی شده است که این تأثیرات در کشورمان بیشتر خواهد بود، چنانچه در ماه‌های اخیر کاهش نزولات آسمانی، کم‌آبی و خشکسالی را در برخی نقاط شاهد هستیم.
اکوسیستم ها، با دخالت مستقیم در ذخیره و ایجاد گازهای گلخانه‌ای نظیر دی اکسید کربن از اتمسفر، در جایگاه یکی از خدمات اکوسیستمی، نقش مهمی در تنظیم اقلیم ایفا می‌کنند. در حقیقت، جنگل‌ها و مراتع و سایر عناصر طبیعی اکوسیستم‌های خشکی کربن را، ۴ بار بیشتر از آنچه در اتمسفر وجود دارد، ذخیره می‌کنند. تحقیق در مورد میزان دی اکسید کربن در جنگل‌ها ضروری به نظر می‌رسد. با توجه به دغدغه بشر درباره تشدید پدیده گرمایش زمین و نیز با توجه به اینکه اکوسیستم‌های خشکی نقش بسیار مهمی در ترسیب کربن (ذخیره کربن موجود در هوا در خاک و گیاهان) دارند، توجه به نقش جنگل‌ها در افزایش اثر گلخانه‌ای و تشدید گرمایش زمین ضروری است.
جنگل‌های مانگرو در حاشیه اقیانوس هند، عکس: راکش پولاپا
* جنگل‌هایی به وسعت ۱۶ میلیون هکتار
جنگل‌های مانگرو یا جنگل‌های حرا، با وسعت بیش از ۱۶ میلیون هکتار در سراسر جهان، در زمره غنی‌ترین و حاصلخیزترین اکوسیستم‌های دنیا به حساب می‌آیند و از مهمترین زیست‌بوم‌های دریایی‌اند. سیستم ریشه‌ای جنگل‌های حرا باعث پایداری رسوبات می‌شود؛ اجتماعات آنها انرژی امواج را کاهش می‌دهد و در نتیجه، این جنگل‌ها در ایجاد جزایر، توسعه سواحل، جلوگیری از تخریب، خوردگی سواحل و فرسایش خاک نقش مؤثری دارند. ضمن اینکه ریشه مانگرو نقش اصلی در شیرین کردن آب دریافتی از دریا را ایفا می‌کنند.
علاوه بر اثرات زیس‌محیطی، از گونه‌های مانگرو به عنوان هیزم، ماده اصلی تهیه چوب‌کبریت یا خمیز کاغذ روزنامه هم استفاده می‌شود که این مورد آخر در اندونزی و فیلیپین مشهود است.
نقشه پراکنش جنگل‌های حرا در ایران که ۲ سال قبل تهیه شده است
مانگروها شامل ۸ تیره و ۱۲ جنس و حدوداً ۸۰ گونه مختلف هستند. جنگل‌های مانگرو ایران، آخرین حد پراکنش این جنگل‌ها در جنوب غربی آسیا به شمار می‌آیند و دو گونه «حرا» و «چندل» را شامل می‌شوند که گونه غالب، حرا است.
رویشگاه حرا، در کل سواحل خلیج فارس و دریای عمان، به صورت طبیعی و دست‌کاشت دیده می‌شود اما رویشگاه چندل، به صورت طبیعی، فقط در تالاب بین‌المللی دلتای رود گز و حرا (خور سیریک) وجود دارد و به صورت دست‌کاشت نیز، به منطقه حفاظت شده حرا منتقل شده است.
جنگل حرا در حاشیه عسلویه، سال ۱۳۹۹
مساحت جنگل‌های مانگرو در ایران بیش از ۲۰ هزار هکتار است؛ که از این میزان ۱۹ هزار و ۳۸۱ هکتار سهم استان هرمزگان، ۴۷۶ هکتار سهم استان بوشهر و ۶۷۲ هکتار سهم سیستان و بلوچستان است.
این جنگل‌ها در سال ۱۳۵۱ به عنوان منطقه حفاظت‌شده معرفی شد و در سال ۱۳۵۵ در یونسکو به عنوان ذخیره‌گاه به ثبت رسید.
نقشه پراکندگی جنگل‌های مانگرو در جهان
* کاهش جنگل‌های مانگرو به نصف
مانگرو (حرا) اکوسیستم‌های نادر، دیدنی و پرباری در مرز زمین و دریا است. این اکوسیستم‌های فوق العاده به رفاه، امنیت غذایی و محافظت از جوامع ساحلی در سراسر جهان کمک می‌کنند. آنها از یک تنوع زیستی غنی پشتیبانی می‌کنند و یک زیستگاه با ارزش برای ماهی‌ها و سخت‌پوستان هستند، در عین حال زیستگاه و محل تعذیه برخی جانوران هم مسحوب می‌شوند
حرا همچنین به عنوان نوعی دفاع طبیعی ساحلی در برابر موج طوفان، سونامی، افزایش سطح دریا و فرسایش عمل می‌کند.
کامبوج، سال ۲۰۱۷، تکثیر جنگل‌های مانگرو به صورت دست‌کاشت
با این حال جنگل‌های مانگرو، ۳ تا ۵ برابر سریع‌تر از جنگل‌های خشکی جهان تخریب و نابود می‌شود و نقشه‌ها و آمار ۴۰ سال اخیر نشان می‌دهد که پوشش مانگرو روی کره زمین به نصف کاهش یافته است.
* دلیل نامگذاری روز جهانی حفاظت از زیست‌بوم مانگرو
به همین دلیل، یونسکو (سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد) در سال ۲۰۱۵ با هدف آگاهی از اهمیت اکوسیستم‌های حرا به عنوان «یک اکوسیستم منحصر به فرد، خاص و آسیب پذیر» و راه‌حل‌هایی برای مدیریت، حفاظت و استفاده پایدار از آنها، روز ۲۶ جولای را روز جهانی حفاظت از زیست‌بوم مانگرو اعلام کرده است.
«دنیل نانوتو» فعال محیط زیستی که نقش پررنگی در حفاظت و تکثیر جنگل‌های مانگرو داشت و ۲۳ سال قبل درگذشت
انتخاب ۲۶ جولای (۴ مرداد) هم به یاد فعال محیط زیستی «دنیل نانوتو» صورت گرفت که در ۲۶ جولای سال ۱۹۹۸ در جریان اعتراض گسترده برای استقرار مجدد تالاب‌های مانگرو در اکوادور بر اثر عارضه قلبی درگذشت.
به مناسبت روز جهانی حفاظت از زیست‌بوم مانگرو، عکس‌های «راکش پولاپا» عکاس هندی را از جنگل‌های مانگرو در هندوستان مرور می‌کنیم:
جنگل‌های مانگرو در هندوستان، عکاس: راکش پولاپا