به گزارش سرویس دفاع و امنیت حلقه وصل، با توسعه دکترین نبرد نامتقارن، موشک های ضد زره بخش مهمی از توان رزم زمینی کشورمان را تشکیل داده اند. البته تجربیات سخت دوران دفاع مقدس باعث شد تا در دوره بازسازی پس از جنگ تا به امروز، بخش ضد زره از جمله حوزه های خاص مورد توجه بوده و طیف گسترده ای از محصولات در این بخش در صنایع دفاعی کشور ساخته و به نیروهای مسلح تحویل داده شود.
خانواده سلاح های ضدزره در کشورمان بسیار متنوع بوده و از شمار انگشتان دو دست نیز فراتر می رود اما در جریان تحویل تسلیحات جدید به نیروی زمینی سپاه که هفته گذشته انجام شد، دو سلاح ضد زره خاص به نمایش درآمد که با ورود آنها به سازمان رزم نیروی زمینی سپاه، توان ضد زره این نیرو به شکل قابل توجهی افزایش پیدا خواهد کرد.
موشک ضد زره الماس را شاید بتوان مهم ترین دستاورد رونمایی شده در بخش ضد زره صنایع دفاعی کشور معرفی کرد. موشکی که به وسیله آن، جمهوری اسلامی ایران وارد باشگاه دارندگان موشک های ضد زره با توان حمله از بالا و همچنین با قابلیت معروف به شلیک کن و فراموش کن شد. این موشک ابتدا در مدل هوا پرتاب در سال گذشته توسط صنایع دفاعی رونمایی شد و اولین مشتری خود را در واحدهای پهپادی ارتش جمهوری اسلامی پیدا کرد و در آن زمان اعلام شد که این موشک در زمان شلیک از پهپاد، بردی در حدود ۸ کیلومتر دارد.
موشک الماس زمین پرتاب
موشک الماس زمین پایه از نظر لانچر به مدل LR خانواده اسپایک شباهت هایی دارد ولی یک مسئله و تفاوت مهم در این میان وجود دارد. در مدل اسراییلی برد موشک بین ۴ تا ۵.۵ کیلومتر است در حالی که برد در مدل ایرانی حتی در حالت زمین پرتاب ۸ کیلومتر است.
رسیدن به این برد برای موشکی در این اندازه مشخصا یک چالش بزرگ است و برآوردی که می توان برای رسیدن به این فاصله در حال حاضر به صورت گمانه زنی مطرح کرد یکی تقویت و استفاده از یک سیستم جدید و پیشرفته پیشران است و دیگر بحث هدایت موشک در بخشی از راه با نوعی از کابل های فیبر نوری است.
موشک اسپایک ال آر ساخت رژیم صهیونیستی
به طور کلی بحث هدایت با سیم یک مفهوم ثابت شده و قدیمی در موشک های ضد زره به حساب می آید اما به نظر می رسد در این مدل جدید، از کابل های فیبر نوری استفاده می شود و معمولا در برده های بالا از آنها برای ارتباط با موشک تا رسیدن به ارتفاع و نقطه ای مشخص برای یافتن و قفل کردن هدف استفاده می شود. بعد از رسیدن به نقطه مورد نظر و رها شدن کابل مورد نظر، ارتباط به وسیله سیگنال های رادیویی در فرکانس امن ادامه خواهد داشت. در مرحله آخر نیز سر اپتیکی موشک بحث کشف و قفل کردن روی هدف را انجام داده و به سمت آن حرکت می کند.
البته این سیستم های هدایتی مورد اشاره در موشک های سری اسپایک به کار می رود و صرفا به دلیل شباهت دو سیستم و عدم اعلام مشخصات دقیق الماس به صورت گمانه زنی به مشخصات موشک اسپایک اشاره می شود. واحد کنترل و شلیک موشک نیز از حامل موشک دو واحد جدا از هم هستند و بعد از شلیک هر موشک استوانه حامل آن جدا شده و موشک بعدی روی آن سوار می شود.
موشک های تاپ اتک و شلیک کن فراموش کن ضد زره جزو نسل آخر تسلیحات در این بخش قرار دارند. در بسیاری از کشورهای جهان که یا سازنده یا خریدار این کلاس از تسلیحات هستند همچنان تسلیحات ضد زره هدایت شونده بر پایه سیستم های هدایت فرمان در خط دید به عنوان گزینه های ساده تر برای استفاده در تعداد بالا تولید یا خریداری می شوند.
برادر بزرگ تر دهلاویه رونمایی شد
دیگر دستاورد مهم ضد زره مراسم نیروی زمینی سپاه، رونمایی از برادر بزرگتر و نیرومند تر موشک های دهلاویه است. موشک ضد زره دهلاویه یکی از قوی ترین تسلیحات ضد زره ایرانی است که شباهت هایی به موشک ضد زره روسی کورنت داشته و در سالهای اخیر هم به نیروی زمینی سپاه و هم ارتش تحویل داده شده است. بر اساس اطلاعات اعلام شده از این موشک، دهلاویه برد موثری بین ۱۰۰ الی ۵۵۰۰ متر دارد.
این برد، این موشک را از برد عملیاتی تمام توپ های نصب شده روی تانک های عملیاتی حال حاضر در جهان خارج می کند. در بحث هدایت نیز این موشک از سیستم هدایتی لیزری نیمه خودکار، فرمان به خط و موج سواری لیزری بهره می برد. در این روش کاربر مورد نظر پرتویی از لیزر را به سمت هدف تابانده و تا لحظه برخورد باید تابش لیزر را بر روی هدف حفظ کند.
موشک ضد زره دهلاویه ساخته شده بر اساس مدل پایه ای موشک کورنت
از نکات مثبت این سامانه هدایتی این است که در لحظات اولیه، لزومی بر تاباندن یک لیزر نیرومند به هدف که ممکن است باعث فعال شدن سامانه های دفاع متقابل زره پوش شود، نیست و موشک مورد نظر نیز صرفا روی موج لیزری که از پشت و از سمت لانچر با آن در ارتباط است حرکت کرده و به نسبت بسیاری از اقدامات متقابل ایمن است. وزن سر جنگی این موشک ۶.۸ کیلوگرم بوده و از نوع دو مرحله ای است و توان نفوذ در ۱۰۰۰ الی ۱۲۰۰ میلی متر زره را دارد که البته این میزان مربوط به بعد از عبور از زره های واکنش گر است. وجود سر جنگی دو مرحله ای یکی از توانایی های مناسب این موشک برای مقابله با تانک ها و یا زره پوش های مجهز به زره های چند لایه است.
سر جنگی مرحله اول وظیفه نابودی لایه های اولیه مثل زره های واکنشگر را داشته و مرحله دوم نیز به داخل هدف نفوذ کرده و آن را نابود می کند. سرعت این موشک در حدود ۲۵۰ متر بر ثانیه بوده و مدت زمان پرواز آن در بیشینه برد در حدود ۲۲ ثانیه است. وزن موشک و پرتابگر آن بر روی هم ۲۷ کیلوگرم است. هر موشک در پرتابگرهای استوانه ای شکل یک بار مصرف قرار گرفته است که نیروهای پیاده توان حمل آن را دارند. معمولا تیم های ضد زره کورنت از ۲ یا ۳ نفر تشکیل می شوند. مدت زمان بارگذاری هر موشک بر روی لانچر در حدود ۳۰ ثانیه و در هر دقیقه می توان یک یا دو تیر موشک را شلیک کرد.
موشک دهلاویه که شباهت هایی با مدل اولیه موشک خانواده کورنت توسعه پیدا کرده با کد ۹M۱۳۳_۱ شناخته می شود. اما مدل های جدید تر از این موشک با نام ۹M۱۳۳M-۲ توسعه پیدا کرده است که تفاوت اصلی آن با نمونه اولیه افزایش برد به حدود ۸ کیلومتر است. در بحث موشک های ضد زره هدایت شونده در خط دید برای پرتاب از لانچرهای زمینی تقریبا این مدل از موشک کورنت به همراه یک مدل دیگر از همین موشک که ۱۰ کیلومتر برد دارد برد بلندترین موشک های جهان در کلاس خود محسوب می شوند. از دیگر تفاوت های این موشک با نمونه اولیه افزایش توان نفوذ نهایی بعد از زره واکنش گر به ۱۳۰۰ میلی متر است.
موشک روسی ۹M۱۳۳M-۲ - نسل جدید تر موشک ضد زره کورنت
دو مدل موشک تحویلی به نیروی زمینی سپاه - نسل اولیه با فلش قرمز و موشک شبیه به ۹M۱۳۳M-۲ با فلش زرد
در بحث سر جنگی این موشک ها هم با سر جنگی شدید الانفجار ضد زره و هم با سر جنگی ترموباریک ارائه شده اند که البته از روی نمای ظاهری نمی توان به این مسئله پی برد. در هر صورت داشتن این موشک قدرتمند با بردی بیشتر، دست بلند تری را در اختیار تیم های ضد زره سپاه قرار خواهد داد. با ترکیب این موشک با سامانه های کنترلی مثل سری پیروز و نصب آن روی لانچرهای متحرک، مشخصا واحدهای زره سواره نیروی زمینی سپاه نیز از امنیت بیشتری برای درگیری با اهداف برخوردار خواهند بود.
چرا الماس و چرا دهلاویه؟
با یک آشنایی کلی با دو سلاح جدید شاید این سوال پیش آید که آیا نیاز به هر دو این کلاس های تسلیحاتی وجود دارد؟ پاسخ مثبت است. همان طور که در ابتدای متن اشاره شد، سلاح هایی مثل سری الماس از گونه هایی مثل دهلاویه یا طوفان گران تر هستند اما در موارد زیادی مشخص شده که داشتن یک گزینه شلیک کن فراموش کن و حمله از بالا چه در نبرد علیه تانک و زره پوش های دشمن و چه تهدیدی مثل خودروهای انتحاری گزینه ای مطمئن تر است.
در عین حال باید به این مسئله توجه کرد که مدل هوا پرتاب این سلاح نیز توسعه پیدا کرده و ما در حقیقت شاهد توسعه یک خانواده چند منظوره از این تسلیحات هستیم. با گذشت زمان و توسعه مدل های جدید تر می توان این طور فرض کرد که مدل های برد بلند تر الماس چه در بحث هوا پرتاب و چه در بحث های دیگر مثل دفاع ساحلی یا گزینه ای برای مسلح کردن شناورهای تندرو مورد استفاده قرار بگیرد.
دو مسئله مهم دیگر در خصوص قابلیت های موشک الماس وجود دارد که آن را برای یگانی مثل واحد صابرین نیروی زمینی سپاه تبدیل به یک انتخاب ایده آل می کند. فرض کنید که واحدی از نیروهای صابرین در فضایی روستایی یا کوهستانی با دشمن درگیر شده است. در این شرایط در اکثر اوقات دشمن در خط دید مستقیم شما وجود ندارد و در صورتی که در پشت یک ساختمان مستحکم یا یک پوشش سنگی قطور پنهان شده باشد عملا موشک هایی مثل طوفان یا دهلاویه به کار نخواهند آمد. اما با داشتن سلاحی در کلاس موشک الماس توان حمله از بالا و به نوعی دور زدن مانع مورد نظر وجود دارد.
توجه داشته باشید که در صورت عدم وجود این گزینه واحد عمل کننده یا بایستی به سمت تسلیحاتی مثل انواع خمپاره اندازها، توپخانه صحرایی حمایتی یا پشتیبانی نزدیک هوایی برود که علاوه بر بحث های لجستیکی و اقتصادی ممکن است در بسیاری از شرایط به دلایل گوناگون در اختیار یگان پیاده عمل کننده مورد نظر نباشد. مسئله دوم بحث قابلیت تخلیه سریع موقعیت بعد از شلیک است. در بسیاری از موارد یگان های عملیات ویژه در شرایطی درگیر می شوند که در پشت خطوط دشمن یا در شرایط کمبود عددی نسبت به دشمن هستند و در همچنین شرایطی تغییر سریع موقعیت یک بحث بسیار حیاتی برای آنها خواهد بود.
اما موشکی مثل سری دهلاویه با اضافه شدن عضو جدید و داشتن برد بیشتر، امنیت مضاعفی را برای کاربران ایرانی خود فراهم می کند و طیف گسترده ای از اهداف را پوشش خواهد داد. می توان این طور گفت که تسلیحاتی مثل خانواده طوفان یا دهلاویه در مدل های مختلف سلاح هایی ارزان تر با قابلیت تولید بیشتر هستند که نیاز عمده واحدهای تاکتیکی را تامین کرده و به عنوان سلاح اصلی ضد زره واحدهای رزم زمینی بار عمده این ماموریت را به دوش خواهند داشت و در عین حال تسلیحاتی مثل موشک سری الماس گزینه ای محدود و گران تر اما با توانایی های بیشتر برای شرایط و نیروهای ویژه خواهد بود.