آیا ترامپ با متمم ۲۵ قانون اساسی برکنار می‌شود؟

به گزارش حلقه وصل، استیضاح سال گذشته، ابتلای ترامپ به کرونا و همچنین ناتوانی وی در مهار شیوع کووید-۱۹ در ایالات متحده، باعث نشد که دونالد ترامپ رفتار تهاجمی و تحریک‌آمیز خود علیه ساختار موجود را کنار بگذارد و به یکه‌تازی برای کسب منافع شخصی پایان دهد.

او حزب جمهوری‌خواه را مدیون خود ساخت و در سخنرانی روز چهارشنبه هم گفت که ۲۵ عضو کنگره به خاطر حمایت مستقیم او انتخاب شدند و فرزند وی هم از «حزب جمهوری‌خواه دونالد ترامپ» یاد کرد.

با حادثه‌ای که پس از سخنان تحریک‌آمیز روز چهارشنبه ترامپ علیه کنگره رخ داد که در حال تایید پیروزی جو بایدن رئیس جمهوری منتخب بودند، خشم دموکرات‌ها بیشتر شد و بر آن شدند به هر شکل ممکن، ترامپ را پیش از یکم بهمن ماه و آغاز آئین تحلیف رئیس جمهوری چهل و ششم، از قدرت برکنار کنند.

استیضاح و اجرای متمم ۲۵ قانون اساسی دو گزینه‌ای است که مطرح شده است.

متمم ۲۵ قانون اساسی آمریکا در سال ۱۹۶۷ و در پی ترور «جان اف کندی» رییس جمهوری وقت آمریکا تصویب شد که به شرح زیر است:

بخش ۱ در صورت عزل، فوت یا کناره‌گیری رئیس‌جمهور از سمت خود، معاون وی رئیس‌جمهور می‌شود.

بخش ۲ هرگاه سمت معاون ریاست جمهوری بلاتصدی شود، رئیس‌جمهور یک نفر را به عنوان معاون خود نامزد می‌نماید که در صورت تایید رأی اکثریت مجالس قانونگذاری، سمت مزبور را عهده‌دار می‌شود. بخش ۳ هرگاه رئیس‌جمهور طی اعلامیه کتبی به رئیس موقت سنا و رئیس مجلس نمایندگان اطلاع دهد که توان استفاده از اختیارات و انجام وظایف ریاست جمهوری را ندارد و تا زمانی که اعلامیه‌ای کتبی مبنی بر لغو اعلامیه پیشین ارسال ننماید، معاون وی به عنوان کفیل رئیس‌جمهور اختیارات و وظایف مزبور را عهده‌دار می‌شود. بخش ۴

هرگاه معاون رئیس‌جمهور و اکثریتی متشکل از مقامات اصلی دستگاههای اجرایی یا هر مرجع دیگری که کنگره می‌تواند به موجب قانون پیش‌بینی نماید، طی اعلامیه‌ای کتبی به رئیس موقت سنا و رئیس مجلس نمایندگان اطلاع دهند که رئیس‌جمهور توان استفاده از اختیارات و انجام وظایف ریاست جمهوری را ندارد، معاون رئیس‌جمهور بی‌درنگ به عنوان کفیل ریاست جمهوری اختیارات و وظایف فوق را به عهده می‌گیرد.

‎‎‎‎از آن پس در صورتی که رئیس‌جمهور با اعلامیه‌ای کتبی به رئیس موقت سنا و رئیس مجلس نمایندگان اطلاع دهد که ناتوانی وی رفع شده است، می‌تواند اعمال اختیارات و انجام وظایف ریاست جمهوری را دوباره عهده‌دار گردد، مگر اینکه معاون رئیس‌جمهور و اکثریتی متشکل از مقامات اصلی بخشهای اجرایی، یا مراجع دیگری که کنگره می‌تواند از طریق قانون پیش‌بینی کند ظرف چهار روز طی اعلامیه‌ای کتبی به رئیس موقت سنا و رئیس مجلس نمایندگان اطلاع دهند که رئیس‌جمهور توان استفاده از اختیارات و انجام وظایف ریاست جمهوری را ندارد. در این صورت، چنانچه کنگره جلسه رسمی نداشته باشد ظرف چهل و هشت ساعت تشکیل جلسه خواهد داد و در این مورد تصمیم‌گیری می‌کند. چنانچه کنگره ظرف بیست و یک روز پس از دریافت اعلامیه کتبی اخیر، یا در صورتی که جلسه رسمی نداشته باشد، ظرف بیست و یک روز پس از اینکه از کنگره خواسته می‌شود، تشکیل جلسه دهد و با دو سوم آرای هر دو مجلس تشخیص دهد که رئیس‌جمهور توان استفاده از اختیارات و انجام وظایف ریاست جمهوری را ندارد، معاون رئیس‌جمهور به عنوان کفیل وی انجام همان وظایف را به عهده می‌گیرد. در غیر این صورت رئیس‌جمهور اختیارات و وظایف خود را دوباره برعهده می‌گیرد.

اگرچه سران دموکرات معتقدند که اعمال این ماده به سادگی قابل تحقق است، اما با توجه به مخالفت مایک پنس معاون رئیس جمهوری و عدم استقبال سایر اعضای دولت ترامپ، همچنین نگاه منفی اکثریت سناتورهای جمهوری‌خواه برای حرکت در این مسیر به ویژه پس از انتشار پیام ویدئویی شامگاه پنج‌شنبه ترامپ برای انتقال آرام قدرت، به نظر می‌رسد این گزینه دموکرات‌ها عملی نخواهد شد.

همراه نبودن جمهوری‌خواهان با اعمال متمم ۲۵ قانون اساسی و همچنین استیضاح که به دو سوم رای سنا هم نیاز است، در اظهارات روز جمعه سناتور لیندسی گراهام بیشتر نمایان است که گفت: همان‌طور که شب گذشته دونالد ترامپ رئیس جمهوری اظهار داشت ، زمان آرامش و حرکت است.

وی افزود: اگر پلوسی رئیس مجلس استیضاح را در آخرین روزهای ریاست جمهوری ترامپ ترتیب دهد، ضرر آن بیش از فایده خواهد بود. من امیدوارم که بایدن رئیس جمهوری منتخب خسارت ناشی از این کار را ببیند.

رئیس کمیته قضایی سنای آمریکا که هنوز اکثریت جمهوری‌خواه را دارد، تاکید کرد: هرگونه تلاش برای استیضاح رئیس جمهوری ترامپ نه تنها در مجلس سنا ناموفق بود بلکه سابقه خطرناکی برای آینده ریاست جمهوری محسوب می‌شود.

به نظر می‌رسد گراهام در این اظهارات، هم نسبت به آنچه که جمهوری‌خواهان برای رئیس جمهوری دموکرات‌ها می‌توانند انجام دهند هشدار داده شده است و هم به نظر می‌رسد به ادامه اعتراض‌های شدید حامیان ترامپ و تداوم چرخه خشونت انذار می‌دهد.