تهران: رزمندگان دفاع مقدس دارای روحیه‌های طنازانه و لطیف بودند

به گزارش حلقه وصل، قاسم رفیعا شاعر و روزنامه‌نگار طنزپرداز كشور با بیان این كه در دوران دفاع مقدس، كسی نگاه طنز به این واقعه نداشت، اظهار كرد: هیچ طنزپردازی در آن دوران به دفاع مقدس از منظر طنز نگاه نمی‌كرد، چرا كه همراه با شهادت، جانبازی و غم های بزرگ بود. اما اگر از روز نخستی كه جنگی به ما تحمیل شد و دشمن به كشورمان حمله كرد، نگاه طنز را هم مدنظر قرار می‌دادیم، بدون تردید امروز مجموعه ایی از اتفاقات طنزآلود را می‌توانستیم از دل آن بیرون بیاوریم. 

وی با بیان این كه همراه با دفاع مقدس همیشه مقوله طنز و مطایبه وجود داشته است، عنوان كرد: اتفاقاتی كه در اوایل جنگ تحمیلی رخ داد باعث شد از مجموعه ای از طنزهای تاثیرگذار فاصله بگیریم. نخستین بار در یكی از مجلدهای مجموعه كتاب «فرهنگ جبهه»، با موضوع خوش طبعی های دفاع مقدس آشنا شدم كه مسعود ده نمكی بیشترین استفاده را از كتاب «فرهنگ جبهه» و بخش «شوخ طبعی‌های» این مجموعه در فیلم اخراجی‌ها كرد و در واقع فیلم او عملا برداشت‌هایی از كتاب «خوش طبعی‌های فرهنگ جبهه» بود. 

رفیعا همچنین گفت: رزمنده‌هایی كه به جبهه رفتند از قشر مردم همین مملكت بودند و دارای روحیه‌های طنازانه و لطیف بودند. در جبهه هم لحظات خاصی اتفاق می‌افتاد و مدت زیادی عملیاتی نبود و رزمندگان دور هم بودند و شوخی می‌كردند و فضا این گونه نبوده كه تصور شود تمام مدت همه رزمندگان در حال دعا و عبادت و یا در جنگ بوده‌اندو بالاخره لحظات طنزی وجود داشته است. بخش عمده‌ایی از این فضای طنز در فرهنگ جبهه آمده و بخشی هم كه نیامده شاید صلاح نبوده و تصور عمومی بر این بوده كه گفتن برخی مسائل از ابهت آن فضا و شخصیت رزمندگان كم می كند. البته شاید هنوز هم صلاح نباشد برخی مسائل و موضوعات جنگ تحمیلی بیان شود. 

این شاعر و روزنامه‌نگار طنزپرداز كشور ادامه داد: به مرور زمان خط قرمزهای بیشتری از موضوعات طنزآمیز دوران جنگ شكسته می‌شود. در یكی از فیلم های رسول ملاقلی پور، نامه رسانی در جبهه حركات موزون انجام می‌دهد و رزمندگان برایش دست می‌زنند. مرحوم ملاقلی پور در جلسه‌ای خصوصی قسم می‌خورد یكی از مسئولان به خاطر این سكانس به او سیلی زده است و می‌گفت حتی ممكن بود برخی تندروها مرا به خاطر این صحنه از فیلم بكشند. امروز در سینما بسیاری از خط قرمز‌های دفاع مقدس شكسته شده است و در طنز مكتوب هم همین گونه است.

وی با اشاره دوباره به كتاب فرهنگ جبهه تصریح كرد: در كتابی كه آقای سید مهدی فهیمی جمع آوری كرده‌اند بخش عمده‌ایی از شوخ‌طبعی‌های دفاع مقدس وجود دارد، اما احساس می‌كنم این شوخ طبعی ها خیلی بیش تر از آن است و ماجراهای طنزی در جبهه بسیار زیاد وجود داشته است. باید كمی تابوشكنی كنیم و خط قرمزها را جلوتر ببریم و بیش از پیش این شوخ طبعی را ثبت كنیم. 

این شاعر در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به این كه تا وقتی رزمندگان زنده هستند فرصت داریم آنها را معرفی كنیم، عنوان كرد: باید تلاش كنیم تا با ثبت خاطرات و معرفی رزمندگان و فرماندهان دفاع مقدس، از این طریق فرهنگ جبهه را بیش از پیش معرفی كنیم. من كتابی با عنوان «باغ ماهی‌ها» درباره شهید حسین جمعی نوشتم و این شهید علاقه زیادی به كفتر داشته است. به من می‌گفتند كه حق نداشتی بنویسی این رزمنده قبل از جبهه رفتن كفتر باز بوده است. اگر خط قرمزها را محدود كنیم و تصور شود كه رزمندگان جایگاه الهی داشته و از طنز و مطایبه فاصله داشته اند، دیگر امكانی برای پرداختن به طنز وجود نخواهد داشت. 

قاسم رفیعا متولد سال 1350 در طرقبه است. فارغ‌التحصیل رشته اللهیات و تاریخ اسلام و معاونت پرورشی مدرسه‌ای در طرقبه را به عهده دارد.