چند نکته مهم درباره تبلیغات انتخاباتی

به گزارش حلقه وصل، «محسن ابوالحسنی» کارشناس پژوهشکده شورای نگهبان با موضوع (تبلیغات زودهنگام نامزدهای مجلس شورای اسلامی، چالش‌ها و راهکارها) در گفت‎وگویی، اظهار داشت: قانون انتخابات مجلس فصل مجزایی را برای تبلیغات در نظر گرفته و در آنجا یکی از مباحثی که مطرح شده، بحث تبلیغات زودهنگام است. البته باید به این نکته اشاره کرد که قانون مجلس مصوب سال ۱۳۷۸ است و ۲۰ سال از تصویب آن می‌گذرد و همین نکته یکی از موضوعاتی است که باید به آن توجه داشت، به عبارتی قانونی که به روز نیست به ویژه با تحولات اخیری که در فضای مجازی و ارتباطات رخ داد؛ لذا باید این قانون به ویژه در بخش تبلیغات به روز می‌شد، چون تبلیغات یکی از مهم‌ترین ارکان انتخابات است که تصمیم مردم را برای رای دادن می‌سازد.

وی افزود: بنابراین نامزدهای انتخاباتی هم به دنبال این خواهند بود که از روش‌های نوین برای تبلیغات استفاده بکنند و اکنون بحث فضای مجازی را خیلی بیشتر مدنظر قرار می‌دهند تا بحث تراکت و تبلیغات فیزیکی؛ لذا باید اذعان کرد که در بحث تبلیغات کلی و تبلیغات زود هنگام قانون انتخابات مجلس به روز نیست، اما به صورت خاص اگر بخواهم به قانون اشاره کنم که درباره تبلیغات زودهنگام چه گفته است، در ماده ۵۶ قانون انتخابات مجلس بیان می‌کند تبلیغات و شیوه‌های تبلیغی مجاز منحصر به موارد مجاز مذکور در این قانون است و مراجع اداری، انتظامی و قضایی موظف به برخورد با تبلیغات غیرمجاز هستند.

کارشناس پژوهشکده شورای نگهبان ادامه داد: درباره تبلیغات زودهنگام چنین برداشت می‌شود که فعالیت تبلیغات انتخاباتی نامزدهای نمایندگی هشت روز قبل از روز اخذ رای مرحله اول و دوم آغاز و تا ۲۴ ساعت قبل از اخذ رای ادامه خواهد داشت. به عبارتی زمان رسمی تبلیغات نامزدهای انتخابات مجلس هشت روز قبل از اخذ رای است که ۲۴ ساعت هم قبل از اخذ رای پایان می‌یابد. به عبارتی هفت روز زمان تبلیغات برای کاندیداها به صورت رسمی و قانونی ثبت شده است و هر چه قبل از این تاریخ باشد، شامل تبلیغات زودهنگام خواهد شد.

ابوالحسنی گفت: به نظرم قوانین فعلی جوابگوی وضعیت کنونی نیست، چون قبلا تبلیغات ناظر به رفتاری، چون تراکت چسباندن بود، اما امروز تبلیغات یک بازده گسترده‌ای را شامل می‌شود که تابع بازده زمانی هم نخواهد بود، اما علت اصلی این‌که تبلیغات زودهنگام ممنوع شده است، به این دلیل است که به طور طبیعی کشور ما چند ماهی درگیر انتخابات می‌شود. هر چند کسی که تصمیم به کاندید شدن در انتخابات مثلا مجلس شورای اسلامی می‌گیرد، از چند سال قبل فعالیت‌هایی را آغاز می‌کند و به شکلی جهت‌گیری می‌کند که بعد از حضور در مجلس دوره بعد هم رای بیاورد، لذا نمی‌توان مانع این نوع فعالیت و جهت‌گیری شد.

وی افزود: اما آنچه نظام قانونی ما آن‌را تبلیغات به شمار می‌آورد نه تبلیغات غیررسمی، تعریف مشخصی را شامل می‌شود. طبیعتا وزرا، نمایندگان مجلس، رئیس‌جمهور و مقامات کشوری و لشکری به مناسبت و اقتضای مسئولیت‌ها بیشتر از یک شهروند عادی در رسانه ملی حضور دارند، مصاحبه می‌کنند، اخباری درباره آن‌ها پخش می‌شود، به طور طبیعی این حضور و پخش اخبار می‌تواند جنبه تبلیغی هم برای فرد داشته باشد، اما آنچه که قانون انتخابات باید در صدد ساماندهی آن باشد، تبلیغات به معنای اخص کلمه و نزدیک انتخابات با شور انتخاباتی اعم از جلسات و سخنرانی‌های انتخاباتی به نوعی فعالیت‌های مستقیمی است که در زمینه جلب آرا صورت می‌گیرد.

کارشناس پژوهشکده شورای نگهبان ادامه داد: لذا ابتدا باید دایره بحث را مشخص کنیم، برای همین اگر درباره تبلیغات و به طور خاص صحبت از تبلیغات زود هنگام است، منظور فعالیت‌های خاصی است که با تابلوی انتخاباتی برای جلب رای صورت می‌گیرد، به طور طبیعی فعالیت‌هایی که بدون تابلو و در زمینه جلب آراء قابل اثبات یا غیرقابل اثبات صورت می‌گیرد، در نظام حقوقی به آن تبلیغات انتخاباتی نمی‌گویند. با این مبنا حتما باید برای تبلیغات بازه زمانی داشته باشیم، زیرا در بازه زمانی قانونی تبلیغات چند برابر می‌شود و گسترش پیدا می‌کند و حالا تصور کنید برای تبلیغات محدوده نداشته باشیم، از حالت طبیعی خارج خواهد شد و بی‌نظمی حاکم می‌شود.

منبع: رادیو گفت‌وگو