غرب به دنبال وابستگی ایران به علم و فناوری است

به گزارش حلقه وصل، حمیدرضا طیبی، رئیس جهاددانشگاهی کشور دستاوردهای چند ساله این نهاد مولود انقلاب را تشریح کرده و به بررسی وضعیت علمی و فناوری کشور نسبت به 40 سال پیش پرداخت.

طیبی با اشاره به دستاوردهای  این نهاد طی چهار دهه اخیر اظهار داشت: ایران قبل از انقلاب، از نظر علمی، فناوری و توسعه فرهنگی که از زیرساخت‌های پیشرفت است، وضعیت مناسبی نداشت. در خیلی از دانشگاه‌ها، تحقیقات شکل نگرفته بود و یا بسیار محدود بود. خیلی از رشته‌ها در حد کارشناسی هم در دانشگاه شکل نگرفته بود و دوره دکتری به آن شکل وجود نداشت.

وی به ظهور انقلاب اشاره کرد و با بیان اینکه جمهوری اسلامی به درستی این توقع را ایجاد کرده بود که باید اثبات کند، توان پیشرفت و توسعه را دارد، گفت:  تشکیل جهادسازندگی کمک کرد این فکر قوی‌تر مطرح شود. نارضایتی امام(ره) از وضعیت فرهنگی دانشگاه‌ها و وقوع انقلاب فرهنگی باعث شد این ایده سریع شکل واقعیت به خود بگیرد. در 16 مرداد 1359 با تشکیل ستاد انقلاب فرهنگی، جهاددانشگاهی به عنوان بازوی اجرایی ستاد انقلاب فرهنگی شکل گرفت. در اساسنامه آن توسعه فرهنگی، علمی، فناورانه و آموزش‌های مهارتی به عنوان عناصر مهم پیشرفت کشور به عنوان مأموریت گذاشته شد.

وی خاطرنشان کرد: اشتغال و کارآفرینی نیز پس از مدتی به این ماموریت‌ها اضافه شد. هدف این بود جهاددانشگاهی الگوسازی‌هایی را در زمینه بروز توان و استعداد کشور انجام دهد و با این الگوسازی‌ها به ایجاد غرور ملی کند؛ در بین جوانان و نسل جوان عزت، آزادی و خودباری ایجاد کند تا با این تفکر به دنبال حل مشکلات کشور باشیم.

طیبی با اشاره به نقش این نهاد در دوران دفاع مقدس تصریح کرد:  به طور طبیعی در دوران جنگ، وظیفه ما این بود به عنوان یک نهادی که توسعه علمی و فناورانه را دنبال می‌کند از جنگ پشتیبانی کنیم. در سال 59 تا 62 مدیریت دانشگاه، بر عهده ما بود و یکی از اقدامات مهم ما در این بخش ساماندهی این موضوع بود. ساماندهی دانشجویان و فارغ‌التحصیلانی که برای حضور در جنگ و پشتیبانی خدماتی و ارائه خدمات در حوزه‌های پزشکی یا اقدامات عمرانی در جهادسازندگی فعالیت کردند و پروژه‌های تحقیقاتی در دانشگاه‌ها شکل گرفت. از سال 62 تا 67 که مأموریت جهاددانشگاهی از دوشش برداشته شد، تمام امکانات دانشگاهی در خدمت لجستیک دفاع مقدس بود و البته اقدامات فناورانه به صورت حرفه‌ای شکل گرفت.

**جهاددانشگاهی در حوزه پزشکی با علم روز دنیا پیشرفته است

رئیس‌ جهاددانشگاهی با اشاره به اقدامات این نهاد طی 4 دهه گذشته  تاکید کرد: اقدامات خوبی انجام شده است، در حوزه پزشکی محصولات، عمدتا با مسائل روز دنیا پیش رفت و خیلی زود اثبات شد اگر کار علمی کنیم و برنامه‌ریزی خوبی داشته باشیم با اتکا به خداوند کنیم و روحیه جهادی مقابل درهای بسته نتیجه می‌گیرد. در حال حاضر با سرافرازی می‌توانیم بگوییم در مرز علم حرکت می‌کنیم و می‌توانیم آنچه را که تولید کردیم، تجاری سازی کنیم.

وی افزود: امروز، هم سلول درمانی انجام می‌دهیم و هم  با کمک نهادهای پشتیبانی و مالی کارخانه تولید سلول درست کردیم. می‌توانیم، مدعی شویم  که خودمان کارها و حرف‌های نو برای دنیا داشته باشیم. این اثبات همان هست که امام فرمودند "ما می‌توانیم".

رئیس جهاد دانشگاهی با اشاره به پیشرفت کشور و این نهاد در حوزه فنی مهندسی گفت: در حوزه فنی و مهندسی هم اقدامات خوبی انجام شد. کاری که برای صداوسیما در زمینه تولید فرستنده‌های رادیویی انجام شد، کار بسیار ارزشمندی بود که تا امروز هم ادامه دارد. مجریان این طرح‌‌ها هر روز کار جدیدی انجام می‌دهند. صنعت نفت، گاز و پتروشیمی زمانی در انحصار عامل انگلیسی‌ها و آمریکایی‌ها بود، ما فناوری‌های زیادی را تولید و تجاری‌سازی کردیم. البته گله‌مند هستیم که برخی از آنها مورد استفاده قرار نمی‌گیرد که بحث دیگری است.

وی افزود: در حوزه‌های دیگر مانند حوزه فرهنگی تاسیس خبرگزاری دانشجویان (ایسنا) به عنوان اولین رسانه دولتی فرهنگ‌سازی خوبی بود. در حال حاضر چندین خبرگزاری و ده‌ها سایت خبری خوب داریم که  به دلیل ایجاد روحیه خودباوری ایجاد شد. اینکه جوانها وقتی مصمم می‌شوند کاری را انجام دهند،درست انجام دهند؛ این کار شدنی است.

وی یادآور شد: در حوزه آموزشی کارهای خوبی که به آن افتخار می‌کنیم، صورت گرفت که در حقیقت حرکت در جهت ایجاد دانشگاه‌های نسل سه است. همکاری بین مراکز آموزشی، جهاد دانشگاهی و حوزه پژوهش و فناوری باعث شده افراد کارآمدی تربیت شوند. فارغ‌التحصیلانی که بلافاصله بعد از فارغ‌التحصیلی و یا در حین اتمام کار، وارد بازار کار می‌شوند.

طیبی خاطرنشان کرد: بنابراین جهاد دانشگاهی به اهداف خودش که کمک به افزایش توان کشور در توسعه فرهنگی، علمی، فناورانه و توانایی ایجاد دوره‌های آموزشی با عنوان دانشگاه نسل سه است رسیده و برنامه‌ریزی‌های خوبی صورت داده که در سطح کلان‌تری این فعالیت‌ها را توسعه بدهد اما با مشکلاتی مواجه هست که این موانع باید رفع شود.

**قاطعانه می‌گویم مشکلی در زمینه توسعه علمی فناورانه نداریم

رئیس جهاددانشگاهی افزود: این روند در جهاد و جاهای دیگر باعث می‌شود اقتصاد ما اقتصاد دانش‌بنیان در توان ملی باشد. اثبات کردیم این شدنی است و در این زمینه هیچ مشکلی نداریم. در سخت‌ترین شرایط تحریمی، توان انجام کار داریم به شرطی که عاقلانه مدیریت کنیم و درست مدیریت شود. قاطعانه می‌گویم مشکلی در زمینه توسعه علمی فناورانه نداریم و حتی می‌گوییم کشور مشکل توسعه فرهنگی به آن شکل ندارد. کشور ما به واسطه تبعیت 1400 سال از دین مبین اسلام، مشکل فرهنگی ندارد. ناهنجاری‌های فرهنگی برای این است که ما اقدامات دیگرمان را خوب انجام ندادیم.

وی با اشاره به دستاوردهای جهاد دانشگاهی طی سالهای اخیر اظهار داشت: در حوزه پزشکی یکی از اقدامات خوب ما  بحث درمان نازایی است که کار علمی خوبی طی آن انجام می‌شود. دیگری بحث سلول‌های بنیادین و سرطان در خانم‌ها است. در آینده نزدیک کارهای خیلی بهتری انجام می‌شود و نتایج آن در اختیار جامعه قرار می‌گیرد. در حوزه فنی مهندسی کاری که برای صدا و سیما انجام دادیم و ساخت فرستنده‌ها، کار بسیار ارزشمند و استراتژیکی بود. این فناوری به جاهای مختلف صادرات شده است.

طیبی افزود: توانستیم در حوزه دفاعی کشور، فرستنده‌های مختلفی بسازیم.کاری که در زمینه کنترل آلودگی در کانی‌های فلزی، غیرفلزی، الکتروفیلترها، فیلترها و برج‌های خنک کننده انجام گرفت، کارهای ارزنده‌ای بود که به خارج کشور هم صادر شد و بسیاری از کارخانه‌ها را  تجهیز کردیم.

وی با اشاره به دستاوردهای این نهاد در حوزه نفت، گاز و پتروشیمی تاکید کرد: در این بخش کارهایی که انجام گرفته، کارهای ارزشمندی است. با ورود جهاد دانشگاهی، امروز  کشور در زمینه‌های مختلف این حوزه بی‌نیاز است و اگر خرید خارجی شود، شیطنت است. امروز با افتخار می توانیم بگوییم نه تنها کل نیازهای کشور را تأمین می‌کنیم بلکه به خارج از کشور صادرات داشتیم. در ساخت دکل‌های حفاری و مواد شیمیایی کارهای خوبی صورت گرفت که در دوران خودش برای اولین بار در کشور ایجاد شد.

طیبی گفت: در بحث گیاهان دارویی در حوزه کشاورزی و اصلاح نژاد‌ دام، دام‌های سبک و سنگین همه جزو اقدامات شاخص  جهاد دانشگاهی هستند و نمی‌توان گفت کدام شاخص‌تر است. در حوزه پزشکی، تصمیم گرفتیم در موضوعاتی که در دنیا مطرح بود کار کنیم. در حوزه فناوری هم واقعا به روز هستیم و مشکلی در تولید نداریم. از اینکه توانستیم این کارها را انجام دهیم خوشحالیم ولی از اینکه کارهای بسیار زیادتری می‌توانستیم انجام دهیم و زمینه آن فراهم نشده ناراحتیم که امیدواریم بتوانیم آنها را نیز انجام دهیم.

**غرب به دنبال وابستگی ایران  به علم و فناوری است

وی درباره شرایط علمی کشور قبل از انقلاب اسلامی تصریح کرد: به عنوان دانشجوی قبل انقلاب و کسی که در دوران دبیرستان به واسطه معلمانش با اوضاع آشنا بود باید بگویم وابستگی کشور به غرب در آن زمان بسیار زیاد بود. این وابستگی تا مقطعی که علم هنوز  آنقدر پیشرفت نکرده بود و ارزش افزوده‌ای که ایجاد می‌کرد، نسبت به مواد اولیه زیاد نبود، هر روز بیشتر می‌شد. شاید یکی از دلایل استعمار مستقیم و حضورشان برای گرفتن حاکمیت علمی کشور این بود که به راحتی بتوانند مواد اولیه کشور را در اختیار بگیرند.

طیبی تصریح کرد: وقتی علم پیشرفت کرد، احساسشان  این بود که دیگر ضرورتی بر استعمار مستقیم در ایران وجود ندارد. ما در صنعت سیمان کشور، ساخت آلاینده‌ها را کار کرده بودیم. پایلوت هم ساخته بودیم و اجازه ورود به صنعت و تعمیرات و پروژه‌های کشور را نمی‌دادند. بالاخره  به آقای نعمت‌زاده، وزیر وقت صنعت، گفتیم برای اینکه ما وارد شویم؛ شما ما را پیمان کار اصلی کنید و خارجی‌ها را پیمان کار فرعی که حرف شنوی از ما داشته باشند. ایرانی‌ها هم خیالشان راحت باشد که کار را انجام می‌دهند و کار طراحی را خارجی‌ها انجام می‌دهند. به این ترتیب وارد صنعت ایران شدیم و کارهای علمی را ادامه می‌دادیم. وقتی در کنار خارجی‌ها که مدعی شدند سیستم جدیدی را به دست آوردند و کار علمی انجام دادند، کارمان بهره‌وری و راندمان بالاتری پیدا کرده باشد، انها نیز به ظرفیت علمی ما پی می‌برند.

**حکایت کارشناس خارجی که از طراحی ایران دلخور شد

وی با اشاره به نگاه خارجی‌ها به ورود کارشناسان کشور به موضوع ثروت آفرینی از علم یادآور شد: یک روز یک کارشناس خارجی به من گفت "من می‌دانم شما چکار می‌کنید و نباید این کار را اجام بدهید." بعدها متوجه شدیم آن چیزی که  این کارشناس می‌گفت این است که چرا وارد بحث طراحی شدید، نه تنها به این بحث وارد شدید بلکه آن را  ارتقا دادید و مدعی هستید که از دانش ما بهتر است. به صراحت به من گفت "طیبی حق ندارید همینطور که نباید، غنی سازی کنید به طراحی هم وارد شوید. شما باید از محصول را از ما بخرید و برای چه وارد طراحی شدید." این همان تفکر غربی است که می گوید شما نفت یا منابع دارید, جهان سوم هستید و نباید در طراحی ورود پیدا کنید.

وی افزود: حالا فکر کنید اگر همان وضعیت گذشته که در آن صنعت مونتاژ فعال بود، هنوز پابرجا بود در این وضعیت، شرایط کشور و تولید علم در کشور چطور بود؟ دوست داشتند روح کار که دانش، طراحی و تجهیزات فیزیکی بود را در دست خود بگیرند و بازار را از خودشان کنند، به همین دلیل بود که با صراحت می‌گویند حق ندارید طراحی کنید. باید پول بدهید و از ما بخرید.

طیبی در همین زمینه تصریح کرد: ممکن است اینطور قضاوت شود اگر آنها (رژیم گذشته) بود کار بهتر انجام شود؛ البته یک بخشی از این مسائل به کارهای غلط صداوسیما برمی‌گردد که شرایط قبل را با دوران فعلی بد مقایسه می‌کند. اینکه صرفا بگویید قبل از شاه پل نداشتیم و جاده نداشتیم و طی این سال‌ها، این میزان پول  وجاده زدیم و اگر آنها بودند پل نمی‌زدند، درست نیست، اگر واقعیت‌ها را درست منتقل کنیم این مسائل پیش نخواهد آمد.

**در انتخاب مدیران مشکل داریم

رئیس‌جهاد دانشگاهی گفت: به قول مقام معظم رهبری که اگر زورشان برسد ناتوی سیمان هم درست می کنند و واقعا این اعتقادات آنها است. اینکه ما خودمان باور به دستاوردهایمان نداریم و از آن استفاده نمی‌کنیم، مصیبت دیگری است. به نظرم در انتخاب مدیران مشکل داریم. یک جامعه‌ای که می‌خواهد به اقتدار  اقتصادی برسد چاره‌ای ندارد جز اینکه روی پای خود بایستد.جمهوری اسلامی ایران  باید صاحب اقتدار اقتصادی و دانش بنیان باشد. اینکه خودش اقتصاد دانش بنیان داشته باشد دانش متعلق به خود را دنبال کند. دانش و فناوری را یا خودمان باید تولید کنیم و یا آن را از دیگران گرفته و ارتقا دهیم. این به هرحال راهی است که باید برویم و چاره‌ای نداریم  جز اینکه مدیران را درست انتخاب کنیم؛ مدیری که بتواند کشور را به اقتدار مورد نظر برساند.

وی با بیان اینکه وجود مدیری که اعتقاد به داخل ندارد به دلیل نادرستی عملکرد خود ماست، گفت: با گذشت 40 سال از دوران جمهوری اسلامی و با هزینه جمهوری اسلامی مدیران زیادی پرورش پیدا کردند که به خودباوری رسیدند. در انجام کار علمی موفقیت‌های زیادی را بدست آوردند و می‌توانند مدیران توانایی باشند. باید شاخص بگذرایم و آنها را شناسایی کنیم. به دلیل نبودن احزاب قوی، مسئولیت‌ها در کشور بین یک عده خاص می‌چرخد. نخبگان شناسایی نمی‌شوند و این موضوع بین سیاسیون می‌چرخد. این از مسائل و مشکلات ما است و گرنه پتانسیل کشور خوب است کارهایی که تا به حال انجام شده کارهای خوبی است, ظرف 10 سال می‌توانیم، جهش‌های خوبی داشته باشیم و وفاق ملی را بین سیاسیون برای مسائل کشور انجام دهیم. با دو برنامه پنج ساله می‌توانیم به بسیاری از اهدافمان برسیم، به شرطی که وفاق ملی صورت گیرد.

منبع: تسنیم